Toen Vlaanderen leerde dat comedy niet om mee te lachen is
Comedy is een vak, weten we sinds Comedy Casino. En dat komieken pakken op tv, dat ook. Reconstructie van een programma dat gemist wordt.
Vier zendt elke week comedyshows uit – de laatste van Alex Agnew spreidden ze over drie weken – en ook Canvas doet het regelmatig. Bevergem, gedragen door komieken als Freddy De Vadder en Piet De Praitere, was een van de beste Vlaamse reeksen van het afgelopen jaar. Philippe Geubels geraakte onlangs in het nieuws met zijn exclusiviteitscontract. De comedian gaat de komende jaren exclusief programma’s voor Eén maken.
Voor Geubels was het onlangs een bijzondere dag. Op 16 maart 2017 was het exact tien jaar geleden dat hij samen met Xander De Rycke en Iwein Segers de finale van de Comedy Casino Cup speelde, de wedstrijd voor jonge comedians en een uitloper van Comedy Casino. Het was tijdens die wedstrijd dat Vlaanderen hem ontdekte als de droogstoppel met een verleden bij de Colruyt en een toekomst in panels allerhande.
Soms had een comedian zijn avond niet en werd die set niet uitgezonden. Moest kunnen.
Maarten Moerkerke, regisseur
Voor Comedy Casino, dat vanaf 2005 werd uitgezonden, was die plaats van comedians in het tv-landschap niet evident, zegt voormalige comedyrecensente van De Morgen Liv Laveyne. ‘Een paar komieken leukten al panelshows als De rechtvaardige rechters op, maar Comedy Casino toonde hen voor het eerst in hun natuurlijke biotoop: op een klein podium met de microfoon voor hun neus.’
En dat blijkt te werken. Veel Vlamingen maken voor het eerst kennis met pioniers als Wim Helsen en Alex Agnew en luisteren ook naar buitenlandse kleppers als Rich Hall. Het Comedy Casino Festival het jaar erna lokt 2500 mensen.
‘Comedy Casino gaf een boost aan de scene’, zegt regisseur Maarten Moerkerke, samen met Geert Peeters en vooral Patrick De Witte het team achter het programma. ‘Naar het voorbeeld van het Britse Live At The Apollo. Jörgen Raymann zond ook al integrale comedyavonden uit in Nederland met zijn Comedy Factory en velen dachten dat dat de enige oplossing was. Maar wij namen dertig comedians op en zetten de sets dan bij elkaar. En voor de rest was er zoveel mogelijk vrijheid. Soms had een comedian zijn avond niet en werd die set niet uitgezonden. Moest kunnen.’
‘Toen we voor het programma goede comedians zochten, kwamen we op het idee om een wedstrijd te doen. Al was het voor onszelf meer een zoektocht: hoe moeilijk is het om comedy te maken en te brengen?
9 februari 2007: de eerste aflevering van de Comedy Casino Cup.
‘Ik heb soms medelijden met onszelf.’ – Stany Crets
Vrij moeilijk, blijkt uit de auditieaflevering van de Cup. Wie de auditieaflevering van de Cup herbekijkt, ziet dat. Vreemde cabaretduo’s met trompetten – in één ervan herkennen we Bevergem-acteur Luc Dufourmont. Een vrouw die haar ochtend vertelt zonder één enkele grap. Een opafiguur die de mensen vergast op het verhaaltje van Weeuwsnitje en de Deven Zwergen. Een man in smoking en zwemvliezen die op komt draven met expressionistisch ballet.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
‘En dan hebben we de ergste dingen nog weggelaten’, zegt Moerkerke. ‘Sommigen vertelden een grap over de stilte, om dan de twee volle minuten die ze hadden niets meer te zeggen.’
En woordspelingen, jongens. Zonder twijfel de ergste: ‘Stel u voor dat uw eigen dochter hem onder een trein smijt. Dat laat zijn sporen na.’
Was getekend: Niels Destadsbader.
O ja, de man die een draadloos netwerk zoekt op een tropisch eiland en een dessertje wil op een bergtop, wilde het ooit maken met grappen waarvoor hij vandaag bij VTM ontslagen zou worden. Voor wie de beelden zoekt: ze staan niet op YouTube, enkel in het VRT-archief. ‘Je kon meteen het kaf van het koren scheiden door gewoon met die mensen te praten’, zegt presentator Van den Hoof.
De jury is verscheiden met naast Laveyne en De Witte ook Tom Waes en Stany Crets. ‘Zij vertegenwoordigden de gewone mensen, die er ook mee moesten kunnen lachen’, legt Moerkerke uit.
Zij zien dat twee korenkorrels zich uitstekend onderscheiden van het kaf. De toen 18-jarige Xander De Rycke debiteert met enige cool moppen over bejaarden en tuinkabouters, terwijl Philippe Geubels de wereld laat kennismaken met zijn woestijndroge grappen over the perks of working in the Colruyt.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
23 februari 2007: De Rycke, Geubels, Iwein Segers, Veerle Malschaert en Dandy Dave zitten in de halve finale en krijgen een coach. Voor wie Dandy Dave niet kent: hij vertelde in de voorronde over hoe hij cellulitis afsneed van een oud vrouwtje, het rond haar nek bond en zo met haar ging wandelen.
‘8 minuten zijn 8 minuten, geen 10 minuten. En op 7,5 minuut gaat het rode lichtje branden.’ – Nigel Williams.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
In de daaropvolgende weken nemen gevestigde namen de kandidaten onder hun vleugels. Alex Agnew gaat voor Xander De Rycke. Geubels trekt op met Nigel Williams, van wie hij ooit een workshop kreeg. Veerle Malschaert krijgt hulp van Thomas Smith, Iwein Segers van de al even absurdistische Wim Helsen. Dandy Dave mag zich dan weer laven aan de wijze raad van Gunter Lamoot.
Kandidaten en coaches zijn de hoofdrolspelers in de documentaire van het comedyleven on the road die Comedy Casino daarna wordt. We zien hoe Iwein Segers Admiral Freebee aankondigt in een mooie concertzaal, maar evengoed hoe andere kandidaten zich door sets worstelen in luidruchtige cafés en leren dat de tijd om een publiek voor je te winnen heel kort is. ‘Het was vooral grappig om te zien hoe bepaalde grappen werkten in Erps-Kwerps en totaal niet in Lommel. Ik heb dat nooit doorgehad’, herinnert Moerkerke zich nog.
‘Het programma heeft ons doen inzien dat comedians meer kunnen’
Adriaan Van den Hoof
Het zijn de noodzakelijke kilometers die elke comedian doet. ‘Iedereen moet ooit eens ervaren hoe het voelt om op een bedrijfsfeestje op te treden, om drie uur ’s middags, waar na elke grap een pijnlijke stilte valt’, zei Smith er ooit over in De Morgen. ‘Pas dan leer je waar het in stand-up echt over gaat: je moet de aandacht van het publiek winnen. Het is een gevecht, met humor als wapen.’
‘Er is niets leukers dan de extra’s op een dvd’, zegt Van den Hoof. Het gaf de zaken ook wat serieux mee. De audities toonden alvast aan dat velen geroepen worden door de humor, maar slechts weinigen uitverkoren en dat ook comedians heel ernstig met hun vak bezig zijn. ‘Ik heb ooit Wim Helsen twintig keer dezelfde mop horen vertellen om te zien wat er nog beter kon.’
Coach Nigel Williams vindt dat stand-up en tv geen goed huwelijk zijn. ‘Maar PDW ging op zoek naar komieken in de brede definitie van het woord. Hij wilde een programma maken voor een breed publiek. Ik coachte Philippe wel, maar niet altijd op een manier die geschikt was voor televisie. Heel veel coachingmomenten waren qua plaats en moment in scène gezet.’ Verder wilde Moerkerke zo weinig mogelijk ingrijpen: ‘Al zaten we er twee dagen, ik liet de camera gewoon draaien.’
17 maart 2007: Nadat Dandy Dave de handdoek in de ring gooide en Veerle Malschaert afviel in de halve finale, spelen Iwein Segers, Philippe Geubels en Xander De Rycke de finale. De Rycke wint.
‘Ik ga mij een maand opsluiten in mijn huis. Ik word graag met rust gelaten.’ – Xander De Rycke.
Comedy Casino is niet het eerste programma over comedy. Daarvoor was er De bovenste plank, met fragmenten uit zaalshows. Maar comedians in hun eigen biotoop op het scherm brengen blijkt de juiste formule. ‘Tien minuutjes bij ons en de comedians merken het meteen aan hun agenda’, zegt Patrick De Witte er zelf over in De Standaard.
Ook de finalisten van de Cup gaat het voor de wind. De Rycke gaat na een dipje in première met zijn eerste show. Segers gaat het cabaret in en wil meer gaan acteren, terwijl Geubels een tv-figuur wordt. Wanneer Rik Torfs in 2009 afzwaait als jurylid van De Slimste Mens, is hij een van de opvolgers. Veel comedians zouden later zijn voorbeeld volgen. Het is ook de periode waarin heel wat andere programma’s met comedians opduiken: Comedian vindt werk, Foute vrienden, Scheire en de schepping, Een laatste groet… het zijn maar een paar voorbeelden.
‘Op humorvlak mag het wat gedurfder op de VRT’
Nigel Williams
En ook achter de schermen beweegt er wat. Segers verwijst naar Bart Cannaerts en Seppe Toremans, die mee schreven aan Sheltersuccessen als Wat als? en Benidorm Bastards. ‘Het programma heeft ons doen inzien dat comedians meer kunnen’, zegt Van den Hoof. ‘Vroeger deden acteurs in mijn omgeving nog weleens neerbuigend, maar vandaag schrijft Wouter Deprez boeken en verkoopt Alex Agnew het Sportpaleis uit.’ Moerkerke benadrukt wel dat Comedy Casino talent heeft gestimuleerd, maar niet ontdekt: ‘Iemand als Philippe Geubels had het in zich, wij hebben zijn carrière wel in een stroomversnelling gebracht, denk ik.’
Alle betrokkenen met wie Knack Focus sprak, zien Comedy Casino, inclusief Cup, graag terugkeren. ‘Tegen de sterren op is niet de beste plek voor een nieuwe comedian om zich te profileren. Maak dan een programma met enkel comedians’, zegt Van den Hoof.
Moerkerke en Segers begrijpen niet waarom het ooit is gestopt. ‘Het was een goed concept. Je leerde andere comedians kennen zoals ze ook echt optreden en als ze je niet bevielen, kwam er binnen tien minuten een andere’, zegt de regisseur.
‘Op humorvlak mag het terug wat gedurfder op VRT’, voegt Williams eraan toe. ‘Tegelijk wordt het belang van tv overschat. Comedians als Xander De Rycke of Lukas Lelie bereiken hun publiek via een podcast of filmpjes op sociale media. Nu Patrick De Witte er niet meer is, zie ik ook niet in wie zo’n programma vandaag zou kunnen maken.’
‘Misschien is een reeks als Bevergem interessanter, waarin comedians andere talenten kunnen laten zien. Want een stand-upshow zie je best in de zaal zelf’, besluit Laveyne.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
