Gorges Ocloo speelt de rol van zijn jonge leven in ‘Wat is de wat’ van Hetpaleis

Regisseur Simon De Vos en dramaturg Tom Rummens bewerkten Dave Eggers’ beststeller Wat is de wat – waarin het leven van de Zuid-Soedanese vluchteling Valentino Achak Deng wordt beschreven – tot een monoloog voor Gorges Ocloo.

‘Toen ik het dorpshuis bereikte, wierp ik me op de grond in de schaduw van het dak dat uit zijn voegen hing. Ik wachtte met ingehouden adem tot ik zeker wist dat niemand me had gezien of gehoord. En toen vluchtte ik het bos in.’ Zo beschrijft de Amerikaanse auteur Dave Eggers de start van het nieuwe leven van Valentino Achak Deng, die als elfjarige jongen vlucht naar Ethiopië omdat al zijn dorpsgenoten – inclusief zijn familie – uitgemoord werden tijdens de Tweede Soedanese Burgeroorlog.

De vluchtroute van Deng is bezaaid met ellende. Hij ziet onderweg zijn beste vrienden sterven. Hij is een wees, een zogeheten ‘lost boy‘ waarvoor de wereldleiders een oplossing zoeken. In een vluchtelingenkamp in Ethiopië wacht hij jaren tot hij groen licht krijgt om een leven in Amerika uit te bouwen.

Eggers schreef Dengs levensverhaal neer in Wat is de wat (2006), dat door regisseur Simon De Vos en dramaturg Tom Rummens is bewerkt tot een solo voor acteur Gorges Ocloo. Je spreekt zijn naam als gorgeous uit. Dat treft. Ocloo is in deze voorstelling simpelweg gorgeous als de belichaming van Deng.

Ocloo bewees onder meer in Theater Malpertuis’ Europa in de herfst dat hij een uitmuntend speler is die zijn Ghanese roots soms subtiel inzet om een rol rijker en grilliger te maken. Ook nu laat hij een zaal vol onrustige jongeren – met roots in elke hoek van de wereld – anderhalf uur muisstil luisteren. De makke muziek van Mauro Pawlowski – hoor je amper. Het decor – twee muren van opeengestapelde witte bouwstenen die samen een uitvergrote hut met witte kleimuren lijken te suggereren – vergeet je, net als de weinig inventieve regie.

Ocloo zet zichzelf dankzij deze solo zo op de kaart als een sterke acteur, die een verhaal zo kan vertellen dat je na afloop uitgeput én hoentjesfit bent. Uitgeput, want je hebt net urenlang gestapt door de woestijnen van Noord-Afrika. Hoentjesfit, want je beleefde een sprankelende voorstelling met veel schwung, veel emotie (zelfs humor!) en geen hoge drempels. De Vos laat Ocloo af en toe inpikken op reacties uit het publiek. Dat werkt prima, al moet het publiek altijd wennen als Ocloo zich tot hen richt. De Vos had gerust kwistiger met die ‘interactieve momenten’ mogen omspringen.

Het gevolg? Na afloop veert de zaal vol jong volk recht. Wat is de wat toont de brute kracht van toneel als middel om te entertainen én te reflecteren, in dit geval over de immense uitdagingen waarvoor een mens op de vlucht zich gesteld ziet. De voorstelling doet wat Deng in het boek als zijn levensmissie formuleert: ‘Ik zal verhalen vertellen aan mensen die willen luisteren, aan mensen die niet willen luisteren, aan mensen die naar me toe komen en aan degenen die hard weglopen. En al die tijd zal ik weten dat jij er bent. Hoe zou ik kunnen doen alsof jij niet bestaat? Dat is haast even onmogelijk als het voor jou zou zijn om te doen alsof ik niet besta.’

Wat is de Wat – hetpaleis/Simon De Vos270480