Wereld Radio Dag: ‘Radio is het meest sociale medium’

Vandaag, 13 februari, is het Wereld Radio Dag. Het medium is honderd jaar ouder dan het internet maar wereldwijd nog steeds de meest gebruikte bron van nieuws en informatie. ‘Radio heeft bovendien een belangrijk sociaal aspect’, zegt media-expert Martin Scott.

Wereldwijd hebben vijf miljard mensen toegang tot de radio. Het medium werd in 1895 uitgevonden en bereikt vandaag nog steeds meer mensen dan het internet. Sinds de oprichting van het wereldwijde web is iets minder dan de helft van de wereldbevolking online.

Naast een belangrijke bron van informatie is radio in zekere zin ook een vorm van sociale media omdat het mensen de kans geeft om live te participeren.

Participatieve communicatie

“Dit sociale aspect van radio wordt vaak vergeten”, zegt Martin Scott, media-expert aan de universiteit van East Anglia.”Op de radio gaan gesprekken en discussies live, dat is moeilijker in kranten”, zegt hij. “Met radio is het eenvoudiger om je als luisteraar echt betrokken te voelen.”

“Wil je beleid dat transparant is, verschillende perspectieven in overweging nemen, actief betrokken worden in het proces, ook als je eerder in een benadeelde positie zit, dan is participatieve communicatie essentieel. Radio is een medium dat zich hiertoe leent”, zegt Scott.

Belangrijk medium in ontwikkelingslanden

De race om zoveel mogelijk mensen online te krijgen heeft het belang van radio, vooral voor de miljarden mensen in ontwikkelingslanden, soms wat overschaduwd, vindt Scott.

In die landen heeft 75 procent van de gezinnen de mogelijkheid om naar de radio te luisteren terwijl slechts 40 procent toegang heeft tot het internet.

Radio is nog steeds een goedkoop medium, er komen immers geen lopende kosten bij zoals wel het geval is voor het internet. Maar radio heeft nog meer voordelen, zegt Scott. “Uitzendingen kunnen onder meer in verschillende dialecten gebeuren en radio is een belangrijke bron van informatie voor blinden en slechtzienden, en voor het miljard mensen dat wereldwijd nog analfabeet is”. Radio dringt ook beter door in afgelegen en onherbergzame gebieden, wat zelfs voor mobiel internet vaak een probleem is.

Telefoon met ingebouwde radio

De toename van het aantal smartphonegebruikers in ontwikkelingslanden heeft er niet alleen voor gezorgd dat meer mensen online kunnen gaan maar ook dat meer mensen naar radio gingen luisteren. Vaak hebben de mobiele telefoons die in ontwikkelingslanden worden verkocht een ingebouwde radio.

Het internet heeft dus niet de dood van de radio ingeluid want veel mensen luisteren ook online naar radio of naar podcasts. “Zowel radio als het internet moeten uiteraard zoveel mogelijk mensen kunnen bereiken”, zegt Scott “en daarom is het belangrijk om goed in de gaten te houden hoe er beleidsmatig met deze media wordt omgegaan.”

“De Facebook.org-protesten in de straten van India en Egypte tonen bijvoorbeeld dat sturing rond nieuwe technologieën noodzakelijk is”, zegt Scott. De protesten gingen over het plan om internet breed toegankelijk te maken in ontwikkelingslanden maar was gebaseerd op toegang tot slechts een beperkt aantal websites. Het plan werd omschreven als een “ommuurde tuin” en werd strijdig bevonden met de principes van de oprichters van het internet die voor hun medium wensten dat het open staat voor iedereen.

AM/FM naar digitaal

Historisch gezien is de hoeveelheid radiokanalen beperkt tot een aantal frequenties en licenties. Digitale radio heeft de mogelijkheid om het aantal radiostations uit te breiden maar, waarschuwt Scott, de overgang van AM/FM naar digitaal moet voorzichtig gebeuren.

Radio NZ rapporteerde onlangs bijvoorbeeld dat duizenden bewoners van de Salomonseilanden eind januari toegang verloren tot de radio nadat de Australian Broadcasting Corporation (ABC) het AM-signaal stopzette ten voordele van het FM-signaal en de online services. Het feit dat de krachtige aardbevingen voor de kust van de Salomonseilanden begin december vorig jaar uiteindelijk niet tot een tsunami hebben geleid, konden mensen in afgelegen gebieden van de eilandengroep echter enkel vernemen via de radio. (IPS)