Dat er eind vorige week een groot vinylbedrijf in Californië is uitgebrand, lijkt vooral een probleem van de Amerikaanse platenindustrie, zeggen vinylfabrieken in België en Nederland. Maar, voegen ze eraan toe, het bewijst wel hoe fragiel de platenproductie anno 2020 is.
Voor muzikanten, producenten en fans van vinylplaten zijn het onzekere dagen. De bron van alle zorgen is een grote brand in Apollo Masters Corp., een bedrijf in Californië dat vorige vrijdag volledig in de as werd gelegd. Apollo maakt zelf geen vinyl, maar produceert de zogenaamde lacquers, de basisplaten om vinyl mee te persen. Het gaat hier om aluminiumschijven met een dun laagje lak erop, waarin dan de groeven worden gekrast. Van die schijven wordt een mal gemaakt en het is in die vorm dat vinyl wordt geperst.
Het grootste probleem is dat er buiten Apollo maar één bedrijf is dat lacquers maakt: MDC, een Japans bedrijf dat volgens insiders zo’n 20 procent van de lacquers produceerde en al een tijdje tegen zijn maximumcapaciteit zat aan te hinken. Dat Apollo wegvalt, zal volgens Amerikaanse muziekmedia als Pitchfork en Billboard gevolgen hebben voor de hele vinyl-industrie. Ben Blackwell, medeoprichter van Jack Whites platenlabel Third Man Records, spreekt op Pitchfork zelfs over een wereldwijd probleem.
Maar het verhaal is genuanceerder dan dat, zegt Anouk Rijnders. Zij is commercieel directeur van Record Industry, de grootste vinylperserij van Nederland, en ziet de brand als een grotendeels Amerikaans probleem. ‘Net als de meeste Europese perserijen snijden wij de meerderheid van onze platen niet op lacquers, maar op koper. Het gaat dan om zo’n zeventig procent van de productie. Voor de rest, platen in specifieke genres zoals dance of jazz, gebruiken we nog steeds lacquers, maar daar hebben we er nog voldoende van op voorraad.’
Dezelfde teneur bij Tom Willems van Discomat, de enige vinylperserij die België nog heeft. Hij werkt ook vooral met koper en kocht geen lacquers aan van Apollo. ‘Ik voorzie dat de prijs van vinyl zou kunnen stijgen doordat lacquers nu schaarser zijn geworden. Maar zelf hebben wij er geen nadeel van.’
Niche
Kunnen ook de Amerikanen op termijn dan massaal op koper overschakelen? Dat ligt moeilijk, zegt Rijnders, en niet enkel omdat het duurder is dan werken lacquers. ‘De ontwikkeling van de kopersnijtafel liep ongeveer gelijk met de opkomst van de cd. Daardoor zijn er vandaag veel minder van die tafels dan dat er lacquersnijtafels zijn. Ik schat dat er nog zo’n vijftien kopersnijtafels in werking zijn, drie daarvan staan bij ons.’
Hoewel haar eigen bedrijf voorlopig niet getroffen is door de brand, die in sommige media nu al ‘Vinylgeddon’ wordt genoemd, maakt Rijnders zich wel zorgen. ‘De laatste jaren zijn vinylplaten weer in trek, maar het blijft een kleine markt. Daarom durfen weinig mensen nog te investeren in die sector. Als er dan met één grote speler iets misloopt, is dat meteen overal in het wereldje te voelen. Wij hebben ons daartegen gewapend door de hele productie in eigen huis te houden, tot het plooien van de hoezen toe. Maar in de VS zie je die praktijk bijna nooit.’
Hoe het nu met Apollo verder moet, is nog altijd niet duidelijk. ‘Ik hoop dat ze de productie kunnen heropstarten of dat er iemand anders rechtstaat die het gat vult’, zegt Rijnders. ‘Makkelijk wordt het niet, want hoe je het draait of keert: vinyl is en blijft een niche.’
