“Klarafestival vormt katalysator voor Brusselse cultuurleven”

Onder het thema ‘The Mahler Connection’ programmeert het Klarafestival 106 concerten met zo’n 900 artiesten en 40.000 toeschouwers op elf dagen tijd.

Met 106 concerten in elf dagen, zo’n 900 artiesten op de podia, 40.000 betalende bezoekers en een publiek van 150.000 luisteraars is het Klarafestival naar klassieke normen een mega-evenement. Dit jaar loopt het van 7 tot 17 september, met als thema ‘The Mahler Connection’.

Vorig jaar rond deze tijd werd bekendgemaakt dat Hendrik Storme (°1977) Patrick De Clerck zou opvolgen als artistiek directeur van het festival. Storme leidde op dat moment samen met Tomas Bisschop het Brugse MAfestival voor oude muziek.

De uitdagingen waar hij nu voor staat, zijn groot. Niet alleen door de omvang van het festival, maar ook omdat het initiatief, dat in 2004 begon als een experiment en later werd uitgebouwd tot een evenement voor een breed publiek, blijkbaar nog steeds op zoek is naar een definitieve vorm.

Vorig jaar interviewde ik u nog voor het MAfestival, nu bent u artistiek directeur van het Klarafestival. Van een snelle carrièrewending gesproken. Hendrik Storme: Na afloop van het vorige MAfestival vroeg Jan Briers van het Festival van Vlaanderen me of ik interesse had voor het Klarafestival. Ik heb daar een tijd over nagedacht, want dit soort festival lag vrij ver af van wat ik tot dan toe had gedaan. Inhoudelijk ligt de klemtoon ook veel meer op moderne muziek, grote sterren, enzovoort. Ik kwam uit een oudemuziekfestival dat veel meer gericht is op jonge artiesten, promotie van nieuwe namen, authentieke uitvoeringspraktijk. Die wereld kende ik perfect, ook als leider van het barokorkest B’Rock. In oktober heb ik uiteindelijk ja gezegd omdat ik van Jan Briers en het bestuur voldoende zekerheid heb gekregen om mijn ding te doen. Het thema – Mahler – lag vast, maar nog niet de invulling.

Het Klarafestival vormt een stevige uitdaging. Het is relatief jong, met een traditie die nog aan het groeien is, net zoals het publieksbereik. De toekomst ligt open. We moeten bijvoorbeeld nadenken over de positie van het festival in Brussel en zelfs in België, want alles bij elkaar zijn we het grootste festival voor klassieke muziek in ons land.

De situatie was wel een beetje woelig: er waren onenigheden over de te volgen lijn. Storme: Ook dat heeft te maken met de jonge leeftijd van het festival. Er is nog geen traditie van vijfentwintig jaar, zoals voordien met het Festival van Vlaanderen Brussel. Het uitgangspunt is ook anders: nu gaat het om een omroepfestival, dat heel nauw samenwerkt met Klara en meer en meer met Musique 3, en dat een ander publiek heeft dan vroeger. Er is tijd voor nodig om dat in de juiste plooien te laten vallen, en ook ik zal er nog veel werk aan hebben.

Ik ben in elk geval een voorstander van nauwe samenwerking met de grote Brusselse huizen. Dit jaar doen we dat onder meer met Bozar, De Munt, Flagey en het Kaaitheater waarmee we een dansproductie brengen van Claire Croizé, samen met B’Rock. Ik zie het Klarafestival als een soort katalysator die het Brusselse cultuurleven aan het begin van het nieuwe seizoen moet dynamiseren door die samenwerking. In die zin is de titel van het huidige Klarafestival, The Mahler Connection, niet alleen muzikaal maar ook figuurlijk bedoeld.

Anderzijds klinkt het een beetje louche, die Mahler Connection. Storme: Het refereert aan The French Connection, een fantastische film trouwens, maar meer hoef je er niet achter te zoeken. Waarom we voor Mahler kiezen, ligt voor de hand: hij werd 150 jaar geleden geboren. Hij is een van de grote namen, maar ook een boeiende figuur. Zijn muziek kende ik natuurlijk, maar het voorbije jaar heb ik ook voor de mens Mahler een grote fascinatie gekregen. Hij leefde aan het eind van de 19e eeuw in een boeiende stad als Wenen en bij hem komen alle lijnen – politiek, cultureel, filosofisch – bijeen. Hij verenigt een hele culturele traditie in zich, zet er zijn eigen persoonlijkheid tegenover en kijkt dan nog eens naar de toekomst. Fantastisch!

Anderzijds is hij ook veelgelaagd, je moet zijn gebruiksaanwijzing leren kennen. Mahler wordt door veel mensen nog altijd gezien als de grote romanticus, bombastisch, altijd verlangend naar de dood: dat klopt totaal niet. Mahler was een vrolijk man, een keiharde onderhandelaar, die perfect wist hoe hij zijn carrière als dirigent en componist moest uitbouwen, die altijd een paar stappen voor was op zijn concurrenten.

Hij was inderdaad veel bezig met existentiële en religieuze kwesties – geen wonder voor een jood die gedwongen werd om zich tot het christendom te bekeren – en hij werd vaak met de dood geconfronteerd. Maar tegelijkertijd zit zijn muziek vol humor, ironie en zelfrelativering. Hij is iemand die vijf prachtige, diepzinnige legatolijnen kan laten volgen door het gerinkel van twee koebellen die de ernst compleet onderuithaalt.

The Mahler Connection, dat slaat ook op zijn voorlopers en opvolgers. Storme: Wat ik níét wou doen, was de zoveelste Mahlermarathon houden. Meestal wordt er inderdaad weinig aandacht besteed aan de invloeden op en van Mahler, en dat doen wij net wel. Je hoort bijvoorbeeld heel goed de invloed van het contrapunt. De plechtstatige kathedraalmuziek van de koralen van Bach, en Bruckner, maar ook Beethoven en de traditie van de symfonie waarvan Mahler de uiterste grenzen verkent. Sommigen zien hem als een modernist. Dat is hij in zijn latere werken ook wel, al zal hij nooit naar het twaalftoonstelsel overgaan. Toch heeft hij niet alleen de volgende generatie – de tweede Weense school met Schönberg en dergelijke – beïnvloed, maar ook hedendaagse componisten.

Het Klarafestival opende gisteren niet met Mahler maar met Mozart. Storme: Het heette ‘Mozart, Mozart, Mozart’ – dat zouden volgens zijn vrouw Alma de laatste woorden van Mahler geweest zijn. Mahler was een groot bewonderaar van Mozart. Concerto Köln, dat het festival opende, is dit jaar het orkest in residentie. Dat klinkt misschien vreemd omdat het bekend is voor zijn historische uitvoeringen, maar CK heeft al een tijd afstand genomen van de pure barok- en klassieke muziek en brengt ook Brahms of Rossini op een historisch geïnformeerde manier. Dat is nu net de lijn die ik wil aanbrengen: het Klarafestival zal het eerste in Europa zijn dat consequent aandacht besteedt aan de uitvoeringspraktijk van de 19e en 20e eeuw.

Anderzijds wilden we met Mozart ook aan de slag op een eigen manier. Componist en dirigent Frank Agsteribbe doet bijzonder boeiende dingen met Mozart. Hij pakte voor het openingsconcert diens Jupitersymfonie aan, die hij in stukken opdeelde met daartussen andere Mozartmuziek. Frank Agsteribbe is Young conductor of the Festival. Dat is een tweede element dat ik wil aanbrengen: ook jonge en nog onbekende mensen kansen geven. We stellen op de slotdag ook een gloednieuw ensemble voor: het Maeterlinck-Quartet, met muziek van Zemlinsky en Schönberg.

Hebt u intussen al tijd gehad om naar de toekomst te kijken?Storme: Het festival voor volgend jaar is bijna klaar. Het zal een heel optimistisch evenement worden. Het vertrekt vanuit de vraag: ‘Is er nog hoop?’ Maar meer wil ik er voorlopig niet over kwijt.

Peter Vandeweerdt

Het volledige programma van het Klarafestival vindt u op de website. Klara zendt alle middag- en avondconcerten live uit, de late nights achteraf. Sinds 5 september loopt op de zender ook de reeks ‘The Mahler Connection’.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content