‘Frankie Goes To Hollywood was anti-status quo, schandaalfetisjisten met een geweten’

Een hele vakantieperiode lang geeft Knack Focus-redacteur Jonas Boel tekst en uitleg bij minder bekende of voor de hand liggende protestsongs en -albums. Een zomerkamp muzikale bewustwording. Deze week, Welcome To The Pleasuredome van Frankie Goes to Hollywood.

Ga in een drukke winkelstraat, of in het midden van een vol café staan – puur hypothetisch, natuurlijk, en was je handen, verdorie – en roep luid ‘relax!’. De kans is groot dat minstens één iemand meteen repliceert met ‘don’t do it!’.

Relax, de debuutsingle van Frankie Goes to Hollywood was dé monsterhit van 1984, en nog steeds één van de allergrootste synthpopklassiekers. Een controversiële single, bovendien, die wegens z’n weinig omfloerste referenties naar kinky seks – in de tekst, en vooral in de advertenties en de videoclip – destijds door de BBC in de ban werd geslagen.

Nu was een popsong over fellatio en klaarkomen in het conservatieve Engeland van Margaret Thatcher sowieso een daad van provocatie, maar de dubbele bodem van Relax kwam pas goed tot z’n recht in de context van het album Welcome To The Pleasuredome, dat eind 1984 van niks naar nummer één schoot in de hitlijsten.

Uitgesproken hedonistisch en subversief was Frankie Goes To Hollywood al, maar met songs als Two Tribes, de tweede single uit het album, kwam de band uit Liverpool ook uit de kast als politiek activistisch.

YouTubehttps://www.youtube.com/user/Norbicool44270360

De heren die elkaar bekampen in de videoclip moeten Amerikaans president Ronald Reagan en Sovjetleider Konstantin Chernenko voorstellen, de twee grootste kemphanen van de Koude Oorlog, op dat moment nog maar eens dicht op het kookpunt. ‘When two tribes go to war/ A point is all you can score’, zingt Holly Johnson, over de dreiging van een nucleair armageddon, waarin enkel verliezers zouden zijn.

Reagan figureert ook op War, de b-kant van Two Tribes. De bekende anti-oorlogsklassieker werd in 1968 voor het eerst opgenomen door The Temptations, maar is vooral bekend in de latere versie van Edwin Starr, uit 1970. FGTH voegde er een extra, hedendaags detail aan toe: een monoloog waarin de toenmalige Amerikaanse president (in werkelijkheid een imitator) een speech van Adolf Hitler citeert. Subtiel.

Een jaar later werd War overigens nog eens opmerkelijk gecoverd, door een grootheid uit de popmuziek: Bruce Springsteen (te vinden op het livealbum Live/1975-1985). Misschien werd The Boss daarvoor wel geïnspireerd door de versie van zijn eigen megahit Born To Run, die FGTH opnam voor Welcome To The Pleasuredome.

https://www.youtube.com/channel/UC7X7CKd4-aLnn0yfJw6sRjg1.0War360video459YouTube480https://www.youtube.com/Frankie Goes To Hollywood – Topic344

Maar wat doet een typische boy-runs-away-with-girl-song van een oer-Amerikaanse rocker op een plaat van een bende Britse paradijsvogels, gedomineerd door gezwollen synths, glibberige baslijnen, en naast wellustige knipogen naar de herenliefde, ook expliciete anti-oorlogsretoriek?

Het antwoord zit al verstopt in de vraag: Provocatie. Anarchie. Escapisme. Subversie. Frankie Goes To Hollywood was anti-status quo, schandaalfetisjisten met een geweten. Het decadente, entartete tegenbeeld van grijze, kille mantelpakvampieren als Thatcher en Reagan. Iets tussen The Village People en Sex Pistols. Goede marketeers, ook.

De eerste keer dat de band Born To Run coverde was in de VS, tijdens een opname voor het populaire sketchprogramma Saturday Night Live, waar ze het speelden samen met Two Tribes. De Amerikaanse droom gecorrumpeerd door de nucleaire nachtmerrie, gebracht door een band die eruit zag alsof ze net uit een dark room kwam gekropen. Heilig huisje slopen in het hol van de leeuw? Check!

Welcome To The Pleasuredome was geen klassieke protestplaat, eerder een politiek geïnspireerde zinsbegoocheling. Een dildo in het hoenderhok. De uitgestoken tong naar het establishment – maatschappelijk en popcultureel – van een stel onverschrokken queers die, tijdens het intermezzo (Tag), een Prins Charles-imitator iets over orgasmes liet wauwelen.

Dat de groep zo gretig de openbare ruimte kon innemen, en de plaat een gigantisch, commercieel succes werd, bleek uiteindelijk een subversieve triomf op zich.

Want in de spektakelpop van FGTH gaat Born To Run evenveel over seksuele bevrijding en gay rights dan over ontsnappen uit de kleinstedelijke sleur, net zoals de sekshymne Relax tegelijk een oproep tot bezinning en vrede is.

Op het eind van Welcome To The Pleasuredome staat trouwens een kort instrumentaal coda, Bang, waarin tijdens de laatste seconden opnieuw de stem van ‘Ronald Reagan’ te horen is: ‘Frankie say… no more’. Gedaan met die waanzinnige wapenwedloop, gedaan met het imperialistisch opbod

‘Frankie Say Relax’ stond er ooit in grote, zwarte letters op hun T-shirts, één van de meest herkenbare voorbeelden van popmerchandise en tijdloze eightieslogans ooit. Minder bekend zijn de andere sloganeske T-shirts uit hun winkeltje: ‘Bomb Is A Four Letter Word’, ‘Arm The Unemployed’, en ‘Frankie Say War! Hide Yourself’.

Bekt natuurlijk allemaal iets minder vlot, de volgende keer dat u iemand in een drukke winkelstraat of een vol café uit volle borst ‘relax!’ hoort roepen.

344videohttps://www.youtube.com/https://www.youtube.com/user/zttrecords459zttrecordshttps://i.ytimg.com/vi/wN2tHv8gPm8/hqdefault.jpg