De diepere draai (9): (her)ontdek het oeuvre van Marianne Faithfull, grande dame van de Britse rock

Marianne Faithfull in 1965 © Getty
Jonas Boel
Jonas Boel Jonas Boel is medewerker van Knack Focus

De cafés blijven op slot, de cultuursector ligt stil en versoepelingen zijn (nog) niet aan de orde. De uitgelezen kans om eens een muzikaal oeuvre uit te diepen. Tot het échte leven zich opnieuw in gang trekt, gidsen we u in de reeks ‘De diepere draai’ elke vrijdag door de discografie van een artiest, in vijf eenvoudige stappen. Deze week: sixtiesicoon Marianne Faithfull.

Vandaag verschijnt She Walks in Beauty, het nieuwe album van Marianne Faithfull, waarop ze de poëzie van 19-eeuwse, romantische dichters als Keats, Shelley, en Lord Byron reciteert. Warren Ellis van The Bad Seeds tekende voor de muzikale omlijsting, met assistentie van Brian Eno en Nick Cave, op piano. Met de plaat heeft de 74-jarige Faithfull nu releases in elk van de voorbije zeven decennia achter haar naam staan.

Debuteren deed ze als tiener in 1964, met de door Mick Jagger en Keith Richards gepende single As Tears Go By. Twee jaar later vormden Jagger en Faithfull een gepatenteerd glamourkoppel, een tandem die gezwind door Swinging London fietste, met achter hen een spoor van schandaaltjes. De sixties zouden uiteindelijk niet mild blijken voor de zangeres-muze-actrice: verslaafd aan cocaïne en heroïne eindigde ze berooid in de goot, haar ooit engelachtige stemgeluid aangetast door sigaretten, drank, en laryngitis.

Maar Faithfull is een overlever, en zal zich de volgende decennia de rol van bezield vertolker aanmeten. En ze blijft inspireren. Onder meer PJ Harvey, Damon Albarn, Jarvis Cocker, Daniel Lanois, Cat Power, Anna Calvi, en Beck stonden de voorbije jaren in de rij om samen te werken met de grande dame, een icoon ‘die haar leeftijd met evenveel gratie draagt als anderen hun jeugd’, zoals Pitchfork ooit schreef. Vijf titels als aanknopingspunten uit een lange carrière.

De instapplaat: Strange Weather (1987)

Marianne Faithfull – As Tears Go By – Strange Weathergiannis4https://www.youtube.com/user/giannis4video1502001.0YouTubehttps://www.youtube.com/360480https://i.ytimg.com/vi/h_LwoMwu0JY/hqdefault.jpg

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

Welke Marianne Faithfull vormt het ideale vertrekpunt? De zoetgevooisde zangvogel uit de jaren ’60? De getekende overlever van de seventies? De renaissancevrouw uit de jaren ’90 en 2000? Of de vertolker van cabaret en poëzie? Misschien gewoon een plaat die daar ergens tussenin valt: Strange Weather, haar vierde voor Island Records, het label waarop ze eind jaren ’70 haar tweede, artistieke leven begon.

Dit is het album waarmee Faithfull haar reputatie van grande dame bestendigt. Ze is 41, heeft de hippies en de punk overleefd, en blijkt immuun voor de blitse, gesynthetiseerde klanken die om zich heen grijpen tijdens de jaren ’80. Lak aan trends bedenkt ze samen producer Hal Willner een eigen sound, met elementen uit de blues, jazz, en cabaret. Een stijlvolle, serene, en bezwerende hybride, die de destijds artistiek dolende Faithfull omturnt tot een vrouwelijke crooner met een doorleefd stemgeluid.

Zet ze moeiteloos naar haar hand: Boulevard Of Broken Dreams, een klassieker uit de jaren ’30, I’ll Keep It With Mine van Bob Dylan, het nostalgische, door Billie Holiday bekend gemaakte Yesterdays, de titeltrack die haar op het lijf geschreven werd door Tom Waits, en een ingetogen update van As Tears Go By, de single die meer dan twintig jaar eerder haar doorbraak betekende. ‘Forty is the age to sing it, not seventeen’, aldus Faithfull over die melancholische tekst. Klasse.

De furieuze comeback: Broken English (1979)

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

De seventies waren geen ponykamp voor Marianne Faithfull. Na haar breuk met Mick Jagger verloor ze het hoederecht over haar zoon, ondernam ze een zelfmoordpoging, en leefde ze op straat of in kraakpanden. In 1976 maakte het door country beïnvloedde album Dreamin’ My Dreams weinig tot geen impact. Uitgerangeerd ging het voormalige porseleinen prinsesje van de flower power door het leven, een zoveelste slachtoffer van de onbezonnen levensstijl die gepredikt werd tijdens de sixties.

Tot Broken English, een plaat die een schokgolf naliet. Het statement van een overlever die alle verwachtingen en vooroordelen tart. Ja, haar stem was kapot, haar jeugd zo gebarsten als haar lippen, maar met persoonlijkheid kom je een heel eind. Op Broken English speelt Faithfull de rol van haar (tweede) leven: ‘de benadeelde, geruïneerde vrouw die muzikale wraak neemt op haar verleden’, schrijft The Guardian.

Snerend baant ze zich een weg door acht rauwe songs aangekleed in lappen postpunk, reggae, rock, en new wave, met de ‘gekraakte, ondode stem van een vrouw die terugkeert uit ballingschap om een plaat te maken over de simpele brutaliteit van het in leven blijven’, dixit Pitchfork. Het is een album waarop de glinsterende synths en gekartelde gitaarriffs het pad effenen voor desillusie, bitterheid, en junkieverdriet, maar ook voor ongefilterde boosheid: de expliciete wraaktirade Why’d Ya Do It (over de ontrouw van Mick Jagger) zou vandaag menig grofgebekte rapper doen blozen.

De tweede jeugd: Before The Poison (2004)

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

Bij het aanbreken van het nieuwe millennium is Marianne Faithfull toe aan nieuwe verjongingskuur. Muzikale botox, na samenwerkingen met Angelo ‘Twin Peaks’ Badalamenti (op het album A Secret Life, 1995) en Daniel ‘U2’ Lanois (Vagabond Ways, 1999). Genoeg ballades gezongen en cabaret geïnterpreteerd, klaar voor de kelk van de jeugd.

Op het album Kissin’ Time (2002) rijken onder meer Beck, Blur, en Pulp haar de hand. Maar die verzameling partnerschappen is te wisselvallig en incoherent – ook Billy Corgan is van de partij -, en wist de tand des tijds niet zonder slijt te doorstaan. Dan liever Before The Poison, waarop PJ Harvey en Nick Cave niet alleen tekenen voor het gros van de composities, maar ook voor de rustieke, elegante invulling ervan. ‘Minimalist, dark and desolate’, zoals Billboard het beschrijft.

Het is de plaat die een bruggetje bouwt tussen haar periode in de dampkring van de Rolling Stones – Faithfull schreef mee aan Sister Morphine en inspireerde Wild Horses – en de dissonante furie van Broken English. Zij en Cave dwepen met dezelfde dichters en duivels, en ook PJ Harvey bewees al uit hetzelfde, weerbare hout als de grande dame gesneden te zijn. Een dubbele match, heet dat dan.

Het ‘verloren’ album: Masques/Rich Kid Blues (1971/1985)

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

Vreemd verhaal: in 1971 wordt Marianna Faithfull letterlijk uit de goot geplukt door producer Mike Leander, die sommige van haar sixtiesopnames overzag. Hij wil de verslaafde en aan lagerwal geraakte zangeres opnieuw het rechte pad op krijgen, boekt een opnamestudio, en neemt samen met haar twaalf folkrockcovers op. En toen … gebeurde er niks. Het album, getiteld Masques, verdwijnt in een kluis en zal pas veertien jaar later het daglicht zien als Rich Kid Blues, na haar terugkeer in de spotlights met Broken English.

De precieze reden daarvoor blijft in mysterieuze nevelen gehuld, maar Rich Kid Blues vormt een bijzonder document. In de stem van Faithfull schemert nog het delicate, glasheldere geluid van haar begindagen door, maar er is een droefenis, een terneergeslagen wanhoop in geslopen. In de verte echoot al het snerende, gekrakeelde timbre van Broken English, maar de breuk is nog niet compleet. Faithfull zingt alsof ze op haar allerlaatste restjes onschuld teert.

En dan is er de songkeuze. ‘Having bad times, now I’m paying dues/ got shoes and money, good friends too/ Always play to win, always seem to lose/ That’s why I think I got a rich kid’s blues’, klinkt het in de titeltrack, origineel van sixtiesrocker Terry Reid. Pijnlijk accuraat: Faithfull was via haar moeders kant van adellijke bloede. Bob Dylans It’s All Over Now, Baby Blue, het door George Harrison van The Beatles geschreven Beware of Darkness, of Chords of Fame van folkzanger Phil Ochs, over de valkuilen van de roem: elke noot legt aarzelend en beverig de vinger op een open wonde. Uit het eerste hoofdstuk van Marianna Faithfull is dit de laatste maar ook meest aangrijpende alinea.

Probeer ook eens: Sex With Strangers (Sly & Robbie mix)

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

Het origineel van en met Beck is een wat duffe elektrorocker, maar de versie die dubtandem Sly & Robbie (bekend van hun werk met Grace Jones) van Sex With Strangers bekokstoofde is een zwoele melange van digitale reggaeklanken en Faithfulls sensuele parlando. Helaas niet op Spotify, maar daar kan u wel de cover van Serge Gainsbourgs Lola R. For Ever vinden die ze een paar jaar later samen inblikten.

Een diepe duik in het oeuvre van Marianne Faithfull is ook niet compleet zonder de film La Motocyclette/Girl On A Motorcycle, een psychedelische en soft-erotische schandaalprent uit 1968, waarin Marianne de sponde deelt met Alain Delon. Het was de eerste film die in de VS een ‘kinderen niet toegelaten’-stempel kreeg. Pluimpje erbij op de hoed.

De Rolling Stones, heroïne, borstkanker, en het voorbije jaar ook covid-19: Marianne Faithfull kan het allemaal navertellen. Een waanzinnig leven met veel ups en downs, dat ze uitgebreid uit de doeken doet in haar autobiografie Faithfull, uit 1994, een aanrader. Of u luistert gewoon naar die stem van haar, die zegt ook alles.

Girl on a Motorcycle 1968 TrailerScreenbound Pictureshttps://www.youtube.com/c/ScreenboundPicturesvideo1132001.0YouTubehttps://www.youtube.com/360480https://i.ytimg.com/vi/-rScHhkSUXo/hqdefault.jpg

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content