De Afrikaanse hiphop van Sampa The Great: ‘Ik ben in een constante staat van ontkoppeling’

Geboren in Zambia, getogen in Botswana, vertrokken naar Californië, tegenwoordig werkzaam vanuit Australië: hiphopsensatie Sampa the Great debuteert met een album dat The Return heet, maar van of naar waar, dat moet ze toch even uitleggen.

Sampa the Great: Het album gaat over het concept ’thuis’, wat voor mensen zoals ik best ingewikkeld kan zijn. Zambia is mijn geboorteland, Botswana het land waar ik ben opgegroeid, en ik beschouw beide als mijn moederland. Net zoals ik mezelf als een Afrikaans artiest beschouw, maar ik woon en werk wel in Australië, ver van huis. Op die manier zit ik gevangen tussen twee werelden en ontstaat er een verhaal waar ik geen vat op lijk te hebben. Ik ben in een constante staat van ‘ontkoppeling’.

Thuis is waar je hoed ligt, toch?

Sampa the Great: Of je hart. Toen ik aan de plaat werkte, had ik enorm last van heimwee, alsof de muziek me in tweeën spleet. Eén deel van mijn hart lag in Afrika, het andere in Australië. En toen dacht ik: ook mijn lichaam is een thuis. Dat idee bracht de hele plaat samen. Vandaar: The Return, naar mezelf, de enige echte thuishaven.

‘My voice, my skin, my logo’ zing je in Freedom. Alsof je een product bent.

Sampa the Great: Dat ben ik in zekere zin ook. Zelfs als onafhankelijke artiest moet je jezelf verkopen, brood op de plank brengen. Behalve mijn eigen baas ben ik dus ook mijn eigen logo, maar vooral ook gewoon Sampa, een mens met geestelijke en fysieke noden en limieten. Dat evenwicht tussen mens en product is heftig voor artiesten. Dat hoor ik van veel collega’s. Zelfzorg is gespreksonderwerp nummer één in ons wereldje.

Over skin gesproken: wat vind je van de single Brown Skin Girl van Beyoncé en The Lion King: The Gift, een compilatie bij de nieuwe Disneyfilm die ze met Afrikaanse artiesten maakte?

Sampa the Great: Brown Skin Girl is dope, geweldige song. Maar bij die plaat heb ik eerlijk gezegd gemengde gevoelens. The Lion King, dat zijn mijn kinderjaren. Niet alleen de films, hè, ook waar ik geboren ben: de Oost-Afrikaanse savanne. Daarom is het nogal vreemd dat Beyoncé vooral West-Afrikaanse artiesten heeft gerekruteerd. De films nemen al een loopje met de geografische feiten, het is jammer dat die plaat dat met de muziek niet een beetje corrigeert. Ik wil niet zeggen dat Beyoncé haar huiswerk beter had moeten maken – wie ben ik? – maar toch: we voelen ons een beetje buitengesloten.

Afrikaanse popartiesten laten zich hoe langer hoe meer ook wereldwijd horen. In die opmars lijkt vooral Nigeria de leiding te nemen. Hoe komt dat?

Sampa the Great: Nu moet ik op mijn woorden letten, zeker? (lacht) Kijk, als artiest kan ik die opmars alleen maar toejuichen. Maar de focus ligt in de VS inderdaad heel erg op Nigeriaanse en bij uitbreiding West-Afrikaanse artiesten. Dat heeft er misschien mee te maken dat slaven indertijd vooral uit het westen van Afrika werden aangevoerd en Afro-Amerikanen reflexmatig die richting uit kijken. Ach, het zal wel loslopen. Enkele jaren geleden lag de focus vooral op Zuid-Afrika, toen het Westen plots dancegenres als kwaito en gqom ontdekte. Nu is het afrobeats uit Nigeria (naar r&b en hiphop gemodelleerde afropop, niet te verwarren met de afrobeat – enkelvoud – die Fela Kuti populariseerde, nvdr.), dus laten we hopen dat al die Nigerianen de deur naar het Westen lang genoeg openhouden, zodat wij Oost-Afrikanen er ook nog door kunnen. (grinnikt)

Onder welke noemer valt jouw muziek?

Sampa the Great: Ik noem het gewoon hiphop. Daar liggen mijn grootste invloeden: Tupac Shakur, Lauryn Hill en Mos Def, samen met zangeressen als de Zuid-Afrikaanse Thandiswa Mazwai.

Bij je album moet ik soms ook aan Missy Elliot denken.

Sampa the Great: Dat krijg ik de laatste tijd, het voorbije jaar vooral, wel meer te horen. En dat is zeker een compliment. Heb je haar performance op de Video Music Awards van MTV deze zomer gezien? Wat een artieste! Als iemand genres naar haar hand kan zetten, dan is het wel Missy. Een totaalpakket, die vrouw. Maar Lauryn Hill blijft wat mij betreft toch de grootste. Toen ik een tijdje geleden in haar voorprogramma mocht spelen, ben ik als een typische, opgewonden fan met een poster om een handtekening gaan bedelen. (lacht)

Heb je ook sportieve helden? Je bent zelf blijkbaar geen onverdienstelijk sprinter.

Sampa the Great: Klopt, maar mijn conditie is momenteel niet wat ze geweest is. Wat sportieve iconen betreft, is Muhammad Ali nog altijd the greatest. Niet alleen omdat hij een geweldig bokser en atleet was, hij was ook een geweldige mens, die zijn carrière op het spel heeft gezet om zijn stem te laten horen en op te komen voor waar hij in geloofde.

Is je alias een verwijzing naar hem?

Sampa the Great: O jeetje, zo had ik het nog niet bekeken! Als ik ooit aan Ali’s enkels raak qua grootsheid, dan zal ik al heel tevreden zijn. Maar weet je, ik zal alles geven om ook in zijn naam mijn naam alle eer aan te doen. (glimlacht)