Lady Gaga organiseerde in het Sportpaleis groepstherapie voor gevorderden

Lady Gaga tijdens een optreden in 2017 © REUTERS
Wim Denolf
Wim Denolf Wim Denolf is journalist bij Knack Weekend. Liefst schrijft hij elke week over een ander thema.

Lady Gaga moest in Antwerpen zowel de stijlbreuk op haar jongste plaat Joanne als hoogtechnologisch multimediageweld verteerbaar maken. Maar daar slaagde het Fame Monster in.

De combinatie van een theatrale persoonlijkheid, catchy popdeuntjes en algemene merkwaardigheid leverde Lady Gaga de afgelopen tien jaar – naast veel media-aandacht en haters – stormachtig succes op. Dertig miljoen verkochte albums, zes Grammy Awards, genoeg street credibility om zowel Tony Bennett als Metallica aan de haak te slaan: de troonopvolging van die andere Queen of Pop leek een uitgemaakte zaak.

Twijfels over de duurzaamheid van ’s werelds gekste popster lieten echter niet lang op zich wachten. Gaga’s laatste nummer 1-hit in de VS (de LGBT-hymne Born This Way) dateert alweer van 2011, en met het als pretentieus en een commerciële flop bestempelde artpop in 2013 leek het vat helemaal af.

De lichaamspijn en vermoeidheid die Netflixdocu Gaga: Five Foot Two openhartig toont, vielen in het Sportpaleis alvast nergens te bespeuren.

Dat meer extravagantie en avant-garde niet zouden helpen, besefte ook Gaga zelf. In plaats daarvan probeerde de zangeres haar veelzijdigheid te onderstrepen met jazz standards (het met Bennett opgenomen Cheek to Cheek) en dook ze in de familiegeschiedenis. Dat leverde in oktober 2016 Joanne op. Vernoemd naar een tante die op 19-jarige leeftijd overleed aan een auto-immuunziekte is het Gaga’s meest persoonlijke en ingetogen solo-album tot nog toe. Uitbundige discopop valt er niet op te bespeuren, rock-, country- en folkinvloeden des te meer.

Het is niet duidelijk of ook de fans mee zijn met die koerswijziging: ondanks twee nominaties voor de Grammy’s op 29 januari verkocht Joanne nog minder dan zijn voorganger. Ook de kaartjes voor de gelijknamige wereldtournee, de laatste voor Gaga gedurende twee jaar haar tenten opslaat in Las Vegas, gingen lang niet overal vlot de deur uit. En zo bleven in het Sportpaleis maandagavond heel wat dure zitjes leeg.

Explosief

Daarnaast was het nog maar de vraag of het nu 31-jarige Fame Monster haar transformatie tot mens van vlees en bloed ook weet waar te maken op het podium. Belgische fans moesten daarbij langer op het antwoord wachten dan voorzien: fybromyalgie, een chronische aandoening van het bewegingsapparaat, dwong Gaga in september vorig jaar om het volledige Europese luik van haar tournee met ruim drie maanden uit te stellen.

De lichaamspijn en vermoeidheid die Netflixdocu Gaga: Five Foot Two openhartig toont, vielen in het Sportpaleis alvast nergens te bespeuren. Toen de digitale aftelklok op het podium kort voor negen op 00:00 stond en Gaga ten tonele verscheen op een metershoog platform, ontketende ze meteen haar innerlijke Steven Tyler met Diamond Heart, A-Yo en Perfect Illusion, tracks uit Joanne waarvan de uitvoering met scheurende gitaren en potige drums aan een rockshow uit de jaren tachtig deden denken. Niet meteen wat het publiek verwachtte, maar het cowgirl on a roll-personage zat Gaga als gegoten.

Krachtige vocals, ongekunsteld speelplezier en gebiedende taal (‘Het is maar beleefd om van je stoel te komen!’) maakten een allesbehalve frêle indruk. Ere wie ere toekomt, leek Gaga te denken, terwijl ze ruimschoots de tijd nam om het applaus in ontvangst te nemen.

Lady Gaga tijdens een optreden in 2017
Lady Gaga tijdens een optreden in 2017© REUTERS

Al even explosief als de openingsact waren de technische snufjes waarmee Gaga en haar tien dansers de eerste drie kwartier speelden. Vloerpanelen die dankzij hydraulische liften telkens nieuwe podiumstructuren vormden, bewegende LED-screens, met instrumenten gecoördineerde laserstralen, pyrotechnische effecten: het was naar zelfs naar supersternormen weergaloos. Peultjesachtige gevaarten boven het publiek op het middenplein bleken later op de avond loopbruggen te verbergen: een ingenieus systeem dat het hoofdpodium met drie kleinere podia in de zaal verbond en Gaga en haar dansers toeliet om de ganse arena op haar wenken te bedienen.

Nieuwere niemendalletjes als John Wayne en Bloody Mary stelden live dan niet meer voor dan op plaat, het spektakel hield moeiteloos de aandacht vast in afwachting van herkenbare hits als Poker Face en Alejandro.

Naturel

De vakkundige manier waarop Gaga dit hightechspektakel leidde en haar verschillende gedaanten en muziekstijlen aan elkaar lijmde, maakte ons alvast benieuwd naar het vervolg.

Terwijl vele andere artiesten ondergesneeuwd worden door de visuele prikkels, liep Gaga allesbehalve verloren tussen de ambitieuze machinerie en intensieve dansroutines. Als charismatische gastvrouw domineerde ze ruim twee uur lang het podium en liet ze geen kans onbenut om het publiek op te zwepen. De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat ze daar ook in slaagde: zelden kostte het een artiest in het Sportpaleis zo weinig moeite om het publiek van zijn stoel te krijgen en de massa mee te laten brullen, jumpen of wuiven.

Als onderschatte vocaliste wilde Gaga tijdens deze tour ook geen beroep doen op een backing tape of achtergrondkoortje, en dus kregen we in de eerste plaats een zangeres te zien en te horen. Niet alleen in ballads als The Edge of Glory, Million Reasons of Joanne dus, nummers waarbij Gaga zichzelf op piano of de akoestische gitaar begeleidde, maar ook in de stevigere dansnummers en posities die gewone stervelingen een hernia of een liesbreuk bezorgen. Dat de zangeres daarbij als eens uitgleed over haar sowieso bovengemiddelde stembereik of zichzelf overschreeuwde, namen we er graag bij. Gaga zelf, een en al naturel ondanks een strak geregisseerde show, ook trouwens.

Gagaïsme

De ster trok ook meermaals tijd uit om het publiek te bedanken, songs toe te lichten of critici van antwoord te dienen (‘Is een persoonlijke plaat maken slecht? Het mooiste aan artiest zijn is dat dat je kunt maken wat je wilt’). Op andere momenten stak ze haar little monsters een hart onder de riem. ‘Het is net alle bullshit en pijn die ons sterker maakt’, zei ze bij Scheiße en Joanne, en dat ze zich zelf jarenlang een misfit gevoeld had.

Even later las ze een brief van een fan voor en ging ze de jongen in kwestie – óók een zelfverklaarde misfit – een knuffel geven. Het was maar een van de vele momenten waarop de gastvrouw meer op een doodgewone girl next door dan een wereldster leek, en het gagaïsme een geavanceerde vorm van groepstherapie.

Lady Gaga tijdens een optreden in 2017
Lady Gaga tijdens een optreden in 2017© REUTERS

Come to Mama was dan weer het aangewezen moment om haar engagement voor de LGBT-gemeenschap en het recht op anders zijn te onderstrepen. Het herhaaldelijke pleidooi voor meer begrip en tolerantie klonk naar het einde toe zeurderig, maar net als het praatje over tante Joanne en het dankwoord voor haar Belgische roadie Tom had het een zweem van oprechtheid die Madonna en Beyoncé haar niet nadoen.

Schizofrenie

Meer moeite hadden we met de langgerekte, vaak bombastische outro’s van de vijfkoppige band en de video-intermezzo’s die er telkens op volgden. Die haalden tot zeven keer toe de vaart uit een concert dat de dansbare partybrokken en positieve vibes nochtans goed doseerde.

Joanne mag ook weten waarom zoveel kostuumwissels nodig zijn als je als ‘volwassen artiest’ sowieso minder extravagante outfits draagt en je garderobe hoofdzakelijk uit variaties op maillots, hotpants met kniehoge boots en catsuits bestaat. Twee, drie nummers zingen en dan minutenlang verdwijnen om grosso modo hetzelfde aan te trekken? Dat is redelijk gaga.

Misschien betekenen de obsessie met de garderobe en de opdeling van de setlist in (thematisch nauwelijks nog te onderscheiden) segmenten wel dat de ster het Fame Monster nog niet helemaal uit haar lijf geschud heeft. ‘Sorry Joanne, this bitch showed up in red’, zei ze halverwege Bloody Mary, alsof ze zelf de schizofrenie van de huidige fase in haar carrière inzag. Een andere mogelijkheid is dat de zangeres haar publiek al dan niet vrijwillig wat tijd geeft om met haar mee te groeien. De vakkundige manier waarop Gaga dit hightechspektakel leidde en haar verschillende gedaanten en muziekstijlen aan elkaar lijmde, maakte ons alvast benieuwd naar het vervolg.

DE SETLIST: Diamond Heart / A-Yo / Poker Face / Perfect Illusion / John Wayne / Scheiße / Alejandro / Just Dance / LoveGame / Telephone / Applause / Come to Mama / The Edge of Glory / Born This Way / Bloody Mary / Dancin’ in Circles / Paparazzi / Angel Down / Joanne / Bad Romance / The Cure / Million Reasons

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content