Anna Calvi in de Botanique: een fraai staaltje girl power. Pardon, queer power

Op Hunter, haar onlangs verschenen derde langspeler, verklaarde Anna Calvi de oorlog aan de patriarchie. En ook haar concert in de Botanique stond grotendeels in het teken van het feministische gedachtegoed. De boodschap was duidelijk: ook vrouwen kunnen jagers zijn.

‘Anna Calvi is het beste dat de rockmuziek overkwam sinds Patti Smith’, juichte Brian Eno ooit. David Byrne en Marianne Faithfull haastten zich om met haar samen te werken en ook Nick Cave outte zich als fan.

Oppervlakkige roem kan haar dan wel gestolen worden, aan erkenning heeft het de 38-jarige Brits Italiaanse, sinds haar debuut in 2011, nooit ontbroken. Op haar vorige platen hulde Calvi zich al in seksuele ambiguïteit en op Hunter komt ze nog explicieter voor de dag. Ze is het beu dat vrouwen in kunst en de media voortdurend als passieve slachtoffers, als decorstukken of als willoze prooien worden geportretteerd.

In haar nieuwe songs, die overigens allemaal tot stand kwamen vóór de #metoo-explosie, stelt ze de gangbare seksuele stereotypen ter discussie. Anna Calvi gelooft niet in een binaire, want ‘onrealistische’ opdeling van de geslachten, maar stelt vast dat er tussen mannelijkheid en vrouwelijheid een grijze zone bestaat. Zelf omschrijft ze zich dus bewust niet als lesbisch maar als queer, omdat die term beter past bij wie aan de oever van de maatschappelijke mainstream staat. Ze vindt haar seksuele identiteit te fluïde om ze van een beperkend label te voorzien en dus beklimt ze nu de barricades om het recht op te eisen onvoorwaardelijk zichzelf te zijn. In dat opzicht is Hunter voor haar de plaat van de bevrijding.

Antilope

Calvi begon haar concert in Brussel in haar eentje met het instrumentale Rider To The Sea, waarin ze meteen aangaf dat ze als gitariste van niemand meer lessen hoeft te krijgen. Jimi Hendrix goes flamenco, noteerden we in ons boekje. Vervolgens kreeg de artieste assistentie van drummer Alex Thomas en multi-instrumentaliste Mally Harpaz, met wie ze al jaren samenspeelt en die in de Botanique afwisselend keyboards, percussie, gitaar en digitale baslijnen aandroeg. Calvi – knalrood jasje en naaldhakken – blikte uitdagend de zaal in, als een uitgehongerde leeuwin die net een antilope in het vizier had gekregen.

Wie erbij was op haar eerste Belgische concert in de Rotonde, kon er niet naast kijken: Calvi heeft intussen behoorlijk wat zelfvertrouwen gekweekt. Deze keer (in Indies Or Paradise bijvoorbeeld) kwam ze zelfs met grofkorrelig, noisy snarenspel op de proppen. Tijdens As A Man bewoog ze zich nog in de schaduw van PJ Harvey, maar wanneer ze soleerde zat ze duidelijk in haar eigen bubbel. Een fraai staaltje van girl power, pardon, queer power.

Anna Calvi heeft een stem als een klok. In het raderwerk huisden de geesten van Scott Walker, Edith Piaf en Maria Callas en zowel in Hunter als de in pop verpakte strijdkreet Don’t Beat The Girl Out of My Boy liet de zangeres haar innerlijke Bianca Castafiore vrij. Nog een geluk dat de drankjes in de Botanique in plastic bekers werden geserveerd, want anders waren er gewis enkele glazen gesneuveld.

Calvi gedroeg zich op het podium als een ongenaakbare ijskoningin die het publiek geen woord waardig gunde. ‘I’m an alpha, I divide and I conquer’, zong ze, terwijl de drummer het opnam tegen een storm van elektronische beats. Ook hier liet de artieste haar (slide)gitaar wild derailleren, stuurde ze donkere feedbackwolken de zaal in en ging ze net als Hendrix haar instrument, dat ze intussen tegen de jodiumvloer had gesmakt, in een soort van voodooritueel te lijf. Nooit eerder had de klassiek geschoolde Anna Calvi zich zo nadrukkelijk tegen de rock-‘n-roll aangeschurkt.

Dreigend

In het sobere, intimistische Away toonde ze zich dan weer van haar kwetsbaarste kant. Het is misschien een paradox, maar eigenlijk maakte de zangeres de meeste indruk op de momenten waarop ze er geen moeite voor deed. Swimming Pool, een dromerig breedbeeldnummer waarin ze haar gitaar als een harp deed klinken, was niet alleen een ode aan de zwembadschilderijen van David Hockney, maar verwees ook naar Wings of Desire van de Duitse cineast Wim Wenders.

Zelf hebben we altijd gevonden dat Anna Calvi’s tweede plaat, One Breath uit 2013, ten onder ging aan en overdosis pathos, bombast en melodrama. Dat had de dame inmiddels blijkbaar ook zelf in de gaten, want in Brussel liet ze dat werkstuk volledig links liggen.

Alle oudere nummers uit de set waren afkomstig uit haar titelloze debuut: I’ll Be Your Man, waarin de dynamische wisselwerking tussen haar stem en gitaar een innerlijke dialoog suggereerde; Desire waarin ze als een sirene al haar lusten en verlangens uitschreeuwde en Suzanne & I, dat klein begon maar geleidelijk opzwol als een met helium gevoerde ballon.

Tijdens Wish, de vervaarlijk rockende afsluiter, zocht Calvi de rand van het podium op en vuurde ze een trage, bluesy solo af. Zelden hadden we iemand zo dreigend horen fluisteren als in de afsluitende mantra ‘No, don’t you stop me’.

Anna Calvi hield haar mysterieuze aura intact, maar nam zichzelf dermate ernstig dat je haar voor Sinterklaas toch een vleugje humor en zelfrelativering toewenste. In het van Suicide geleende Ghost Rider (ook te vinden op haar cover-ep Strange Weather) bewees ze dan weer dat ze wél over het vermogen beschikte diep in een song kon kruipen en hem dermate binnenste buiten te keren dat zijn ingewanden helemaal bloot kwamen te liggen.

Sterk concert dus, al hebben we ons blauw geërgerd aan de tientallen toeschouwers die, vanaf de eerste rijen, de set integraal stonden te filmen. Het smartphonetijdperk is wellicht niet meer terug te draaien, maar het verbaast ons dat Anna Calvi die aanslag op haar artistieke integriteit zo gelaten onderging. Je zou van minder in je schulp kruipen.