Zondag 4/11, 21.40 – Canvas

Canvas is, ter gelegenheid van de Boekenbeurs, Zot van boeken. De documentaire draait helemaal om de liefde voor het boek, niet van deze of gene BV, maar van jong en oud dat op de Ajuinlei in Gent zijn gerief komt zoeken. ‘Boeken van papier vasthouden, besnuffelen… Het blijft een uniek gevoel’, zegt redactrice Sofie Rycken, die Zot van boeken maakte met regisseur Maris De Smedt. ‘We zijn op zoek gegaan naar mensen die daarover kunnen vertellen.’

Waar heb je die gevonden?

SOFIE RYCKEN: Op de Ajuinlei in Gent. Elke zondag vind je daar een tweedehandsmarkt voor boeken. Een standplaats kost maar 5 euro waardoor alle mensen er hun oude boeken aan elkaar kunnen doorverkopen. Zo konden we zeer uiteenlopende personen aanspreken.

Welke verhalen wisten zij over boeken te vertellen?

RYCKEN: Soms kleine verhalen, zoals een oudere dame die een deel van haar boeken moest verkopen omdat ze naar een kleinere woonst verhuisde, tot best zware kost. Zo was er een vrouw die al als kind gepassioneerd was door boeken. Ze hield haar eigen bibliotheekje, waar haar broer en zus boeken kwamen ontlenen. Maar een paar jaar geleden is ze getroffen door een persoonlijk drama, waardoor haar liefde voor boeken helemaal verdwenen is. Het lezen van fictieve ellende, het kon haar niet langer boeien, ze vond het zelfs iets pervers hebben.

Die boeken moesten dus weg. Ook boeiende kopers gevonden?

RYCKEN: We zijn een gepensioneerde dokter op het spoor gekomen die zichzelf had bekwaamd in het monnikenwerk dat het restaureren van oude boeken is. De ambachtsmensen die dat kunnen, sterven stilaan uit en het leek hem zonde dat daardoor een patrimonium van oude boeken verloren zou gaan. Op de tweedehandsmarkt ontmoetten we ook een 85-jarige vrouw op zoek naar het boek dat haar vader veertig jaar geleden, kort voor zijn dood, heeft uitgebracht. Dat was in zeer beperkte oplage verschenen, waardoor ze het boek nooit heeft kunnen lezen. Een boekenverkoopster is er via al haar connecties achteraan gegaan.

Met welke stijl breng je dergelijke verhalen in beeld?

RYCKEN: We hebben voor een poëtische aanpak gekozen, we laten de mensen zelf over hun liefde voor boeken vertellen. Het is de bedoeling om de rust van het lezen te laten doorschemeren: wegdromen, even vluchten…

De vraag van 1 miljoen, zo niet meer: verdwijnt print?

RYCKEN: Die vraag hebben we uiteraard gesteld aan iedereen die we tegenkwamen en iedereen lijkt ervan overtuigd dat dat niet zal gebeuren. Papier en e-books kunnen naast elkaar bestaan. Het laatste is ideaal om mee te nemen op vakantie: gedaan met het meesleuren van een extra koffer voor boeken. Zelf beschik ik als germaniste over een aardig gevuld boekenrek, en ik kan mij niet voorstellen dat we boeken ooit alleen nog op een schermpje zullen lezen.

(H.V.G.)