Zondag 2/8, 20.15, NPO2

Wat is beter: het leven leven of het leven lezen? De Nederlandse auteur en historica Annejet van der Zijl zou ongetwijfeld het tweede kiezen. De vijfde en voorlaatste zomergast van dit jaar is een gevierde biografe die zich het liefst in de levens van anderen verdiept. Door in vergeten, getroebleerde en woelige levens te wroeten en er romaneske en doorbloede verhalen over te schrijven, kan ze fantaseren en bijleren.

Met een diploma massacommunicatie op zak ging ze internationale journalistiek studeren in Londen. Het was een eenzame en ongelukkige tijd, maar aan opgeven en terugkeren dacht ze niet. Met een fikse dosis zelfdiscipline maakte ze er het beste van. ‘Ik vind dat je verplicht bent om optimistisch te blijven.’

Nadien werkte ze op de redactie van HP/De Tijd, waar ze zich bekwaamde in reconstructies van misdaden en portretten van (on)bekende mensen. Haar collega’s daar waren nogal into seks, drugs en rock-‘n-roll – niet meteen haar ding. Remco Campert bracht soelaas: in 1960 verliet hij de kunstenaarskolonie Jagtlust om te kunnen schrijven. ‘Ik wilde ook schrijven en vond dat een aanvaardbaar excuus om me niet in het uitgaansleven te storten.’

Ze nam ontslag en dook voor haar debuut Jagtlust (1998) in het hedonisme van die kolonie. Om maar te zeggen: ‘Al mijn avontuurlijkheid en lef zit in mijn boeken.’ Vier jaar later brak ze door met Anna, de biografie van Annie M.G. Schmidt. In 2002 volgde dan Sonny Boy, de trieste geschiedenis van een Surinaams-Nederlands koppel dat onderdak bood aan Joden en stierf tijdens WO II. Die bestseller werd in 2011 door Maria Peeters naar het grote scherm vertaald. Een jaar daarvoor had ze ook nog eens haar doctoraat behaald met een dissertatie over prins Bernhard.

Het ging en gaat nog altijd hard voor Van der Zijl, maar haar succes stijgt haar niet naar het hoofd. ‘Al die aandacht voor mijn persoon is gewoon niet zo aan mij besteed.’ Ze is dus eerder gebeten door andere personen. Gerard Heineken bijvoorbeeld, de illustere stichter van de biergigant. Op vraag van diens nazaten bracht ze eerherstel voor de vergeten Amsterdammer. Van hem leerde ze de vooruitgang te omarmen en economische en persoonlijke crises ‘met opgeheven hoofd en veel energie te lijf te gaan’.

Die laatste les werd er wellicht nog extra ingeprent door haar onderzoek naar Allene Tew (1872-1955), over wie later dit jaar een biografie verschijnt. Zij was een Amerikaanse vrouw die schatrijk en zelfs prinses werd, maar drie kinderen en twee van haar vijf echtgenoten verloor en veel leed te verwerken kreeg. Alweer een tot de verbeelding sprekend leven, en die tendens trekt ze door naar haar Zomergasten-aflevering: ‘een avond over de kracht van het verhalen vertellen’.

THOMAS VAN LOOCKE

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content