John Burnham Schwartz ziet er met zijn geföhnde haar, mooi in een zijstreep gekamd, als een beleggingsadviseur uit en bijna was hij dat ook geworden. Hij koos er echter voor om in ander, niet minder risicovol kapitaal te investeren: letters op papier, en dat levert hem vandaag flinke winsten op. Zijn succesroman Reservation Road uit 1998 is verfilmd, en recent verscheen van hem The Commoner (vertaald als Keizerin uit het volk). Een klinkende revanche op zichzelf, want de nu 42-jarige auteur ging bijna kopje-onder door de druk die hij voelde nadat hij als 24-jarige in 1989 zijn debuut had gemaakt met Bicycle Days. Van een writer’s block is sindsdien geen sprake meer, al zal Schwartz wellicht nooit een veelschrijver worden: hij schreef slechts vier romans in bijna twintig jaar.

Dat The Commoner tien jaar op zich liet wachten, ligt niet alleen aan het trage werkritme van Schwartz, maar ook aan de uitgebreide research die eraan is voorafgegaan. Schwartz kijkt in het boek achter de muren van het keizerlijk paleis in Tokio en schetst een indringend beeld van twee intelligente vrouwen uit het volk, Haruko en Keiko. Die schoppen het respectievelijk tot keizerin en kroonprinses, maar moeten daarvoor hun eigenheid opofferen. Het verhaal is een fictionalisering van het leven van de huidige Japanse keizerin Michiko en haar schoondochter Masako, allebei gedurende jaren geplaagd door depressies. Schwartz studeerde oosterse cultuur en talen en werkte in 1986 in Japan. Hij raakte er gefascineerd door het mysterieuze leven aan het keizerlijke hof en zette toen al de bakens uit voor zijn jongste roman. Voldoende betrouwbare informatie vinden voor een authentiek portret bleek moeilijk, maar het resultaat is er niet minder om: Schwartz is sterk in de psychologische uitwerking van zijn personages.

Dat is ook het wapen van Reservation Road. Vanuit het perspectief van de drie protagonisten beschrijft hij de naweeën van een dodelijk verkeersongeluk met vluchtmisdrijf. De ouders van het slachtoffer, Ethan en Grace, verwerken de dood van hun zoon helemaal anders. Ethan zoekt vergelding, Grace zinkt weg in lethargie. Dwight, de dader, wil zijn sporen toedekken, maar hij zweet schuld uit elke porie en komt in een onverwacht slot tegenover Ethan te staan. De weg naar die ontmoeting wordt door Schwartz zorgvuldig uitgewerkt, zodat de term psychologische thriller voor een keer niet louter als verkoopargument kan worden gebruikt. Jammer dat de talrijke beeldspraak door de vertaling soms wat pompeus aandoet.

Jeroen Bert