‘Net als de beste thrillers zit wiskunde vol verrassingen.’ De uitspraak komt van Marcus du Sautoy, een hoogleraar aan de Universiteit van Oxford. De man vroeg zich af wat het volgende getal in de reeks 2, 4, 8,16… zou zijn. De meeste mensen denken wellicht aan 32 en daar is niets mis mee. Maar ook 31 is perfect logisch. Even meespelen: teken op de omtrek van een cirkel drie punten en verbind die met elkaar. De cirkel wordt verdeeld in vier stukken. Als je op de omtrek vier punten aanbrengt en met elkaar verbindt, krijg je acht delen. Vijf punten brengt ons op zestien stukjes, maar met zes punten krijg je – tegen de verwachtingen in – geen 32, maar wel 31 stukjes taart.

Dat stond drie jaar geleden in The Guardian. Professor du Sautoy besprak The Oxford Murders, een misdaadroman van de Argentijnse schrijver Guillermo Martínez (46). De roman verscheen in 2003 en kreeg in Argentinië de Premio Planeta de Novela. Het misdaadverhaal is in zowat dertig talen vertaald, en dat onder opvallend verschillende titels. De originele titel luidt Crimenes imperceptibles, in het Duits werd dat DiePythagoras-Morde, in het Frans Mathématique du crime en in het Nederlands MY8: Onzichtbare misdaden. Allemaal even geheimzinnig dus.

Nochtans doet Martínez’ roman aan een wat belegen whodunit uit het Old Port-tijdperk van Agatha Christie denken. Een jonge naamloze Argentijn trekt naar Oxford om er wiskunde te studeren. Hij huurt een kamer bij Mrs. Eagleton, een vrouw die tijdens WO II codeberichten trachtte te ontcijferen. Wanneer de dame vermoord in haar zetel wordt aangetroffen, is er slechts één spoor: een cryptisch mathematisch symbool. Alles wijst erop dat de moord nog maar de eerste uit een reeks is en dat de dader pas zal ophouden als de code doorbroken wordt. De politie vraagt het advies van Arthur Seldom, een kennis van de vermoorde vrouw én een expert in symbolen en logica. De Argentijnse student heeft de hoogleraar intussen leren kennen en de twee vinden zichzelf in het spelletje dat de moordenaar speelt: ze willen uitvissen welk symbool naar de volgende moord zal verwijzen.

Voor Martínez is dit het perfecte alibi om de lezer wat te leren over de logica van reeksen, de onzekerheidsrelatie van Werner Heisenberg, de onvolledigheidsstelling van Kurt Gödel, en Wittgenstein – jawel. Wees gerust: voor zijn raadseltje heb je weinig wiskunde nodig – al zullen de Sudoku- en kruiswoordraadselliefhebbers er nog meer aan hebben. Bovendien beschikt Martínez niet alleen over een groot didactisch talent, maar ook over een elegante schrijfstijl. Hij portretteert Morseland Oxford erg charmant – niet zo verwonderlijk als je weet dat hij er zelf ook wiskunde heeft gestudeerd. Nog een pluspunt: hij maakt het kort. Veel meer dan twee uur vraagt zijn ongewone misdaadroman niet. Al even fascinerend is Martínez’ jongste thriller The Book of Murder ( La Muerte lenta de Luciana B. ). Een alweer naamloze, matig succesrijke schrijver krijgt van een gewezen medewerkster te horen dat haar vroegere baas, een gevierd auteur, haar familie uitmoordt. Deze keer zónder geheime codes.

‘The Oxford Murders’is nu te zien in de bioscoop.

Fred Braeckman