VERDRINKEN IN VLEES. NA ENKELE GERUCHTMAKENDE COMPONISTENPORTRETTEN VOOR DE BBC, OOGSTTE KEN RUSSELL MET een vrijgevochten D.H. Lawrence-verfilming zijn eerste bioscoopsucces.

FILM: *** Extra’s: 0 (MGM)

Women in Love (1969)

Ken Russell heeft in Women in Love zijn excessief flamboyante stijl nog min of meer onder controle. Behalve voor een aantal geforceerde stilistische ingrepen en enkele potsierlijk lyrische momenten waarin hij resoluut over de schreef gaat, is Women in Love nog altijd krachtig en vitaal. Het is duidelijk het werk van een beeldenstormer die brutaal komaf maakt met de gereserveerdheid van de Britse cinema uit die periode en die verder durft gaan dan toen bij literatuurbewerkingen de slechte gewoonte was.

De verliefde vrouwen uit de titel zijn zussen, geschoolde vrouwen die in een mijnstadje in Noord-Engeland anno 1920 vrijgevochten proberen te zijn. De geremde Ursula (Jennie Linden) is schooljuf en de avontuurlijke Gudrun (Glenda Jackson die een oscar overhield aan haar prestatie) is beeldhouwster. Birkin (Alan Bates) en Gerald (Oliver Reed) zijn de twee boezemvrienden die hen het hof maken. Uiteindelijk stapt Ursula in een saai huwelijk met Birkin (die model staat voor D.H. Lawrence en in Bates’ portrettering ook sprekend op de schrijver lijkt) terwijl de arme Gerald door de destructieve Gudrun zodanig seksueel wordt gekweld dat hij eraan ten onder gaat.

Russell en zijn scenarioschrijver Larry Kramer (die een tweede carrière maakte als toneelschrijver van het aidsdrama The Normal Heart en als gay-activist) nemen hele dialogen over uit Lawrence’s polemische roman. ‘Ik wil verdrinken in vlees’, roept Glenda Jackson uit en ze heeft het hier uiteraard niet over een malse biefstuk. En ook de sappige vergelijking die Birkin maakt tussen een vijg en het vrouwelijk geslacht, is zo uit de roman geplukt. Russell vindt echter ook visuele equivalenten voor het bloemrijke proza van Lawrence, wiens grote ideeën fors worden gedramatiseerd: zijn prediken van seksuele vrijheid en emotionele openheid, de verhouding tussen de seksen als een waar slagveld, het driftleven als motor van het bestaan, liefde als iets verschrikkelijks, de mens die door de industriële revolutie afdwaalt van de natuur.

In een typerende scène trekt Birkin al zijn kleren uit, loopt hij in zijn blote kont tussen de varens en zilverberken en wentelt hij zich wellustig in het hoge gras. De royale portie mannelijk naakt zorgde destijds voor de nodige commotie. De meest ophefmakende scène is de worsteling van twee blote mannen voor de open haard: een agressieve kamp die langzaam overgaat in een verkrampte omhelzing van de bezwete, goudgeel belichte lijven. Voor Birkin, die naar een harmonie streeft van geest en zinnelijkheid, is deze fysieke eenwording de kroon op hun spirituele broederschap.

Dit heftig drama van vier totaal verschillende mensen die behoorlijk in een knoop zitten met hun opvattingen over liefde, vriendschap en passie, ontspoort danig in het laatste bedrijf, waarin het gezelschap naar Zwitserland reist en hun relaties desintegreren of tot routine verworden. In een groteske scène doet een homoseksuele beeldhouwer die ook de sneeuw kwam opzoeken samen met Glenda Jackson de traumatische huwelijksnacht van Peter Tsjaikovski nog eens dunnetjes over. Meteen een voorsmaakje van de hysterische kunstenaarsportretten ( The Music Lovers, Savage Messiah, Mahler, Lisztomania, Valentino) waar Russell ons later op zou trakteren.

Patrick Duynslaegher