THEMERSON IN WONDERLAND. HET HALVE OEUVRE VAN DE BRILJANTE SATIRICUS THEMERSON VERSCHIJNT IN ééN DIKKE BUNDEL. NU DE ANDERE HELFT NOG!

STEFAN THEMERSON

DE BEZIGE BIJ, 572 BLZ., a 29,50

Woeff Woeff en ander proza

De intellectuele speelvogel Themerson (1910-1988) regisseerde zeven experimentele films en schreef in drie talen (Pools, Frans en Engels) proza, gedichten, filosofische en culturele essays, een toneelstuk en een opera. De meeste van zijn boeken liet hij in eigen beheer publiceren door zijn uitgeverijtje Gaberbochus, waar trouwens ook de eerste Engelse vertalingen verschenen van klassiekers als Ubu Roi van Alfred Jarry en Exercises in Style van Raymond Queneau. Deze bundel verzamelt de novelle Generaal Piesc, de roman Hobsons eiland, de lezing Een leerstoel in fatsoen, het kortverhaal Woeff Woeff of wie vermoordde Richard Wagner en het kinderverhaal De avonturen van Aardje Stapper. Daarnaast vindt u er een interview met de auteur, een deel van zijn correspondentie met zijn vrouw en Bertrand Russell en een verhelderend essay over zijn werk en leven.

Thematisch herinnert Themersons proza aan het kwajongenssurrealisme van een Henri Michaux (maar dan zonder gebruik van mescaline) of aan Gombrowicz’ ode aan de onvolwassenheid Ferdydyke. Maar Themerson ontwijkt behendig het gevaar van freewheelend surrealisme, waar los associëren vaak verward wordt met visionaire inzichten. Zijn proza volgt de wonderlijke kinderlogica van Lewis Carrolls sprookjesachtige Alice in Wonderland. Via deze strategie van naïef surrealisme valt Themerson elke vorm van ethiek gebaseerd op religieuze, politieke of filosofische systemen aan. In zijn literaire praktijk ridiculiseert hij ook het taalfetisjisme van de logisch positivisten, bij wie het oplossen van taalproblemen het welzijn van de ganse mensheid lijkt te gaan brengen. Themersons spel met de voetangels van de logica verklaart tegelijk waarom W. F. Hermans Themersons roman Kardinaal Pölätüo ophemelde in Het sadistische universum 2. Terwijl Themerson de lezer steeds tracht te verbluffen met zijn kinderlijke verwondering, beoogt hij tegelijk felle politieke en sociale satire. Geen wonder dus dat Jonathan Swift, die met A modest proposal een gelijkaardige ethische krachttoer uitvoerde en wiens Gulliver’s Travel ook al uitgroeide tot een kinderboek, een van Themersons grote voorbeelden was. Hopen maar dat zijn oeuvre definitief het stadium van het collector’s item is ontgroeid en kan worden bijgezet in uw verzameling favorieten, om met blijvend plezier te herlezen. Olivier Braet

Olivier Braet

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content