Trager is meer. Toch in It Follows, een beklemmende, tijdloze horrorfilm over tieners die sterven als ze niet vrijen. De regisseur heet Carpenter, Cronenberg noch Lynch, maar David Robert Mitchell. ‘Hoe hard je ook rent, waar je je ook verstopt, ‘het’ komt.’
Je komt het niet elk jaar meer tegen, en net daarom is It Follows horror om te koesteren: vertrouwd maar o zo vreemd, inventief en mooi van snit. Net als Donnie Darko (2001) weet de film de vinger te leggen op existentiële tienerangst, net als Let the Right One In (2008) is hij een streling voor het oog. De stijl en de sfeer hebben wat van de verontrustende tableaux vivants van de Amerikaanse fotograaf Gregory Crewdson. Maar de duidelijkste referenties zijn de slashers die de zenuwen van de jeugd decennia geleden op de proef stelden: A Nightmare on Elm Street (1984) van Wes Craven en Halloween (1978) van John Carpenter. ‘Ja, met die films ben ik opgegroeid’, glimlacht regisseur David Robert Mitchell. ‘Ik heb ook bewust een paar referenties in mijn film gestoken. Zo is de scène in het zwembad een knipoog naar Cat People (1942) van Jacques Tourneur. Maar ik kopieer niet. Ik neem de genreconventies over en verdraai ze lichtjes. Ik houd van horror, maar mijn belangrijkste doel is om honderd verschillende soorten films uit te proberen en daar telkens mijn stempel op te drukken.’
Ook uit de bezwerende, efficiënte soundtrack blijkt diezelfde voorliefde. Je hoort echo’s van de muziek waarmee John Carpenter zijn films extra ijzingwekkend maakte, maar het is er geen doorslagje van. ‘Noem het eerder een hommage. De muziek legt een link met het verleden, maar persoonlijk vind ik ze heel modern. Disasterpeace (artiestennaam van de Amerikaanse componist Rich Vreeland, die Mitchell ontdekte toen hij de game Fez speelde, nvdr.) creëerde een gewaagde sound met een mix van moderne apparatuur en vintagespullen. De prachtige melodieën en de elektronische noise dompelen je onder in een aparte sfeer.’
Het concept van It Follows is minder B-film-achtig dom dan het klinkt. In een buitenwijk van Detroit krijgt de negentienjarige Jay na een stoeipartij van haar date Hugh te horen dat ze voortaan moet uitkijken voor It, een monster dat verschillende menselijke gedaanten aanneemt, maar alleen zijn prooi kan die waarnemen. De enige manier om aan de dood te ontsnappen is de vloek doorgeven aan een ander door te vrijen, want dan richt It zich eerst op die seksuele partner. Je zou It dus kunnen zien als een dodelijke vleesgeworden soa. ‘Dat is een linke opmerking. Ik merk dat It Follows hier en daar wordt gezien als een puriteinse zedenles. Spijtig. Het is nooit mijn bedoeling geweest om jongeren te waarschuwen voor seks. Het is trouwens heel dubbel. Met seks beginnen de problemen voor de personages. Maar seks bevrijdt hen ook van It. Er is niets mis met seks. Seks hoort bij het leven. Seks brengt mensen fysiek en emotioneel samen. Zoiets had de film nodig.’
Weglopen is vrij gemakkelijk want It is niet van de snelste. Alleen geeft It nooit op. ‘Dat idee heb ik overgehouden aan een nachtmerrie die ik als kind meermaals heb gehad. Ik werd achtervolgd door een monster met een menselijke gedaante dat anderen niet leken te zien. Heel traag stapte dat gedrocht op me af. Ik kon wel weglopen of door het raam springen, maar het was onmogelijk om het voor altijd af te schudden. Ik heb jaren rondgelopen met het idee om daar iets mee te doen in een film. Hoe hard je ook rent, waar je je ook verstopt, ‘het’ komt. Er valt niet aan te ontsnappen. Het angstaanjagende zit niet in de confrontatie, maar in het wachten.’
Enkele citaten uit Dostojevski’s De idioot in de film verduidelijken dat de onafwendbaarheid van het noodlot een thema is. ‘Dat een personage voorleest uit De idioot, staat ons toe een grap te maken. Maar op sleutelmomenten is de tekst van Dostojevski ook zeer relevant. Ik ben me altijd al zeer bewust geweest van mijn sterfelijkheid. Dat zit in mij. Ik herinner me dat ik daar als kind al veel over nadacht. Ik vermoed dat film voor mij een manier is om daarmee om te gaan.’
Wie goed oplet, merkt dat het personage De idioot leest op een e-reader in de vorm van een schelp, een detail dat veel zegt over de aanpak en de visie van de veertigjarige regisseur. ‘De vorm van dat fictieve mobiele toestel is ontleend aan een doos in de vorm van een schelp uit de sixties. Ik wil geen iPhones in mijn film. Die spullen verraden veel te gemakkelijk uit welk jaar de film dateert. Ik beoogde het omgekeerde. Ik wil dat de kijker het lastig heeft om te bepalen wanneer het verhaal zich afspeelt. Een paar anachronismen komen dan goed van pas. De film moest buiten de tijd staan, zoals een droom. Het is niet helemaal onze wereld die je op het scherm ziet.’
It Follows werd gedraaid in de voorsteden van het fel geplaagde, leeggelopen Detroit. ‘Ik woon in LA, maar ben opgegroeid in Detroit. Ik weet perfect waar ik daar een park of een straat met veel voortuinen kan vinden. Maar dat is niet de enige reden waarom ik voor Detroit koos. Volgens mij werkt de film niet als je hem in een andere stad situeert. De teloorgang van Detroit versterkt de sfeer. En de kloof tussen de stad en de suburbs sluit thematisch goed bij de film aan.’
The Myth of the American Sleepover (2010), Mitchells heel mooie maar te weinig vertoonde debuutfilm, speelde zich ook al tegen dat decor af en portretteerde eveneens jonge mensen tijdens hun laatste avonturen voor de volwassenheid. ‘Mijn volgende film zal over mensen van mijn leeftijd gaan. Maar ik beken dat ik een zwak heb voor coming of age-films. Ik heb er een pak gezien toen ik jong was en verliefd werd op film. Het is een genre dat ook volwassenen graag zien. Ik weet niet waarom. Beseffen we dat toen bepaald is wie we vandaag zijn, dat toen de eerste contouren zichtbaar werden van de persoon die we geworden zijn? Die jaren staan in elk geval op ons netvlies gebrand.’
IT FOLLOWS
Vanaf 25/3 in de bioscoop.
DOOR NIELS RUËLL
David Robert Mitchell: ‘IT FOLLOWS WORDT HIER EN DAAR GEZIEN ALS EEN PURITEINSE ZEDENLES, MAAR HET WAS NOOIT MIJN BEDOELING OM JONGEREN TE WAARSCHUWEN VOOR SEKS.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
