Een budget van 130 miljoen dollar, een negen maanden durende shoot in de outback, een sterrencast aangevoerddoor Aussie A-listers Nicole Kidman en Hugh Jackman éneen epische verpakking die zonder schroom knipoogt naar Hollywoodevergreens. Baz Luhrmann en Twentieth Century Fox hebben op geen pond gekeken om van Australiaeen van de grootste films van het jaar te maken.Maar of het hen ook gelukt is?

Voor het verhaal – waar naast Luhrmann ook scenaristen Ronald Harwood, Stuart Beattie en schrijver Richard Flanagan aan mee penden – zijn de vertrouwde registers opengetrokken. Wie de indrukwekkende landschappen down under, de spectaculaire stormlopen en het picturale kleurenpalet wegdenkt, ontdekt een oerklassieke Hollywoodromance gedrapeerd rond twee archetypische personages.

Dat zijn de rijke, Engelse erfgename Lady Sarah Ashley (Nicole Kidman) én de stoere, in de outback geharde cowboy The Drover (Hugh Jackman). De twee ontmoeten elkaar wanneer Lady Ashley het afgelegen landgoed Faraway Downs in het noordwesten van Australië erft. Als een lokale veebaron haar domein ter grootte van België meteen dreigt in te pikken, zit er voor Lady Ashley niets anders op dan met haar veestapel richting havenstad Darwin te trekken en daarvoor een beroep te doen op The Drover.

Niet verwonderlijk dat de twee antipoden langzaam in elkaars armen gedreven worden, al wordt hun liefde meteen op de proef gesteld wanneer ze in Darwin midden in het tumult van de Tweede Wereldoorlog belanden. Zullen beiden de Japanse raids overleven? Gaan ze daarna elk weer hun eigen weg? Of wordt Faraway Downs een oase van familiaal geluk? U ontdekt het door de schattige ogen van de kleine Nullah (Brandon Walters), een halfbloed met Aboriginalroots en de eigenlijke verteller van dit dik 160 minuten durende, tussen oorlog en vrede, humor en tragiek, outbackpanorama’s endigitaal bijgewerkte decors laverende liefdesverhaal.

Alexander verslagen

Zes jaar nadat Luhrmann de musical reanimeerde met het heerlijke jukeboxspektakel Moulin Rouge! ziet de dandyregisseur met Australia alvast een levensdroom in vervulling gaan. ‘Als kind al was ik gek op Hollywoodepen als Giant, Gone with the Wind en The African Queen‘, stelt hij enthousiast. ‘Dat waren emotionele verhalen die op een breed canvas waren geschilderd en een uitgesproken geografisch en politiek profiel hadden. Ik vond het vreemd dat wij, Australiërs, nog nooit zo’n grote, opera-achtige film hadden gemaakt. Tenslotte hebben we er het landschap en de geschiedenis voor.’

Toch had de Australische kitschkoning aanvankelijk eerst een heel ander megaproject in de steigers staan. Letterlijk! Tot 2004 heeft Luhrmann zitten zwoegen aan een avonturen-epos over Alexander de Grote, waarvoor zelfs al verschillende sets waren gebouwd, honderden kostuums waren ontworpen en Leonardo DiCaprio als de Macedonische veroveraar was gecast. Helaas zag Luhrmann die film te elfder ure in duigen vallen toen Oliver Stone hem met een andere Alexanderbiopic – die flop met Colin Farrell – net te snel af bleek. ‘Een enorme klap’, bekent Luhrmanns echtgenote, kostuumontwerpster en coproducente Catherine Martin. ‘Ik kan de naam Alexander niet meer horen, al vrees ik dat Baz er nog steeds van droomt om die film ooit te maken.’

Lang bleef Luhrmann evenwel niet bij de pakken zitten. Hij wijzigde zijn koers richting Australië, vlooide zes maanden lang de geschiedenis van zijn heimat uit en opteerde uiteindelijk voor een liefdesverhaal aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog. Luhrmann wilde immers niet alleen de Japanse aanval op de Noord-Australische havenstad Darwin verfilmen, maar wilde zijn romantische drama ook ophangen aan het verhaal van de zogeheten Stolen Generations. Dat waren halfbloedkinderen die door de autoriteiten van hun Aboriginalfamilie werden gescheiden om hen in de blanke maatschappij te integreren. Zoals Nullah bijvoorbeeld, het 11-jarige jongetje dat Lady Ashley en The Drover vergezelt op hun trektocht door de woestijn en wordt vertolkt door nieuwkomer Brandon Walters.

‘We hebben zeker duizend jongetjes getest en ik ben er zelf minstens vijftig gaan opzoeken in de outback‘, aldus Luhrmann. ‘Het blijft gokken, maar als je ziet hoe Brandon op Hugh en Nicole reageert, heb ik duidelijk de jackpot gewonnen. En dan te bedenken dat hij nooit eerder in een grote stad was geweest. We weten zelfs niet eens waar hij nu uithangt. Na de opnames is hij naar zijn familie teruggekeerd en voor hetzelfde geld is hij momenteel op walkabout.’ Voor de Aboriginalleken onder u: de walkabout is de traditionele survivaltocht die jongens in hun eentje moeten ondernemen om te bewijzen dat ze man zijn.

Valse start

Was de kleine Brandon Walters in april 2007 de laatste om de cast te vervoegen, dan had Luhrmann eerder al de nodige problemen ondervonden met het vinden van een geschikte leading man. Zo zag het er lange tijd naar uit dat niet Hugh Jackman, maar wel die andere Australische ster – Russell Crowe – de al in 2005 vastgelegde Nicole Kidman zou flankeren als The Drover. Crowe bleef echter aandringen op inspraak in het script en gaf in mei 2006 uiteindelijk te kennen liever ‘niet in een omgeving te werken die wordt beïnvloed door budgettaire problemen’. Enter Hugh Jackman, maar dan wel pas nadat Luhrmann nog tevergeefs Heath Ledger had gepolst.

Na deze valse start liepen ook de opnames zelf – die uiteindelijk een jaar later dan voorzien van start gingen – niet van een leien dakje. Luhrmann wilde zo veel mogelijk op locatie filmen zodat op de meest afgelegen plekken tal van peperdure decors verrezen, ondermeer in de dorre Kimberley, waar de thermometer makkelijk boven de 40 graden piekt. ‘En dat terwijl ik de laatste zes weken van de shoot zwanger was’, lacht Nicole Kidman. ‘Toch ben ik maar één keer flauwgevallen. Ik zat bovenop een polopaard, stootte mijn hoofd en scheurde mijn oor open.’

Naast de verzengende hitte kreeg de crew ook een helse stortregen over zich heen – de eerste in meer dan honderd jaar tijdens het droogseizoen – die zowat de hele set van Faraway Downs tot een gigantische modderpoel herschiep. Een besmettelijke paardenziekte resulteerde in nog meer vertraging. Voeg daar nog enkele zéér late reshoots aan toe – tot in augustus – en het mag duidelijk zijn dat het maken van de film een stuk minder sprookjesachtig was dan de feeërieke fotografie en wervende promopraatjes laten vermoeden.

‘Toch moet je niet overdrijven’, relativeert Catherine Martin. ‘Eigenlijk werd enkel het tijdschema in de war gestuurd. En geld is er altijd te kort. Of je nu een kleine film als Strictly Ballroom maakt of een groot epos als dit. Maar de integriteit van het project en de authenticiteit van het design zijn nooit in gevaar geweest.’

Wat er ook van zij: het oorspronkelijke budget van 100 miljoen dollar werd ruimschoots overschreden. Officieel bleef de teller steken op 130, al wordt gefluisterd dat hij uiteindelijk tegen de 190 aanliep. Geen kleine bedragen dus, zeker niet voor een film zonder eenzijdig publieksprofiel. Moeten de marketingjongens de oudere garde charmeren en Australia verkopen als een volwassen avontuur dat koketteert met de Hollywoodspektakels uit de jaren 30 en 40?Of slijten ze de film toch beter aan verliefde pubers die het postmoderne en digitaal grondig geretoucheerde jasje van dit romantische sprookje wel waarderen?

‘Het is Lean meets Lucas’, stelt Martin over die vreemde mix van realisme en picturale CGI. ‘Het is een magisch-realistisch verhaal uit een Australia far far away, als je begrijpt wat ik bedoel. Het is een hommage aan de schoonheid en de magische kracht van de outback. Het landschap verbeeldt ook de emoties van de personages, en je moet dus niet bang zijn om het te manipuleren. Australia is een film vanuit een schilderkunstig standpunt, geen documentair-realistisch.’

Happier end

Of de duurste Australische film ooit ook de meest lucratieve wordt, lijkt echter nu al hoogst twijfelachtig. Zo bleken de eerste kritieken na de premières in Sydney en New York veeleer gematigd, terwijl de film in zijn Amerikaanse openingsweekend dik teleurstelde met een opbrengst van amper 15 miljoen dollar. Bovendien deden eerder al geruchten over tegenvallende testscreenings de ronde.

Dat Luhrmann tot vlak voor de deadline aan zijn film heeft zitten sleutelen, deed sommigen vermoeden dat de bobo’s van Fox de bui al voelden hangen en daarom aandrongen op een ander, ‘ happier‘ einde dan datgene wat Luhrmann oorspronkelijk in gedachten had. Hoewel dat door Fox met klem wordt ontkend, geeft Luhrmann intussen wel toe dat hij zes verschillende eindes had bedacht, waarvan er ook drie effectief werden verfilmd.

‘ Strictly Ballroom en Moulin Rouge! kregen aanvankelijk ook matige kritieken’, sust Martin. ‘Maar tot hier toe heeft Baz elke geïnvesteerde frank dubbel en dik terugverdiend. Hij heeft tenminste het lef om geen superbraaf studioproduct af te leveren, maar gaat voor iets wilds, episch en ambitieus. Misschien waarderen niet alle critici dat, maar het publiek reageert alvast zeer enthousiast. En wat me vooral frappeert: ook alle stoere binken die ik ken, blijken diep ontroerd.’ ‘Deze film gaat in zijn eentje de Australische filmindustrie niet redden’, bevestigt Luhrmann. ‘Geen enkele film kan dat. Maar Australia bewijst ten minste dat ook wij ambitieuze films kunnen maken en dat we verdomme in een prachtig land wonen.’ Vel vanaf volgende week zelf uw Salomonsoordeel.

AUSTRALIA

Vanaf 17/12 in de bioscoop.

Door Dave Mestdach