Ze leefden snel, maar ze vergaten jong te sterven. The Who, de Rolling Stones, Lou Reed, Patti Smith, Brian Wilson en de herrezen Police komen binnenkort nog maar eens hun pensioenkas spekken. UB40, Jethro Tull, Mötley Cruë, The Human League en Sly & The Family Stone vielen er elkaar zelfs speciaal opnieuw voor in de armen. ‘Natuurlijk doen we het voor het geld!’

Waarom al die sterren-op-leeftijd weigeren met pensioen te gaan?’, vroeg drummer Stewart Copeland (55) zich onlangs smalend af, toen er nog geen sprake was van zijn tweede tour of duty bij The Police. ‘Omdat ze het geld nodig hebben, natuurlijk. Heb jij enig idee wat het kost om Mick Jagger te zijn? Die gast zit constant op exotische eilanden, heeft kastelen in Gloucestershire en Toscane, een gigantische loft in New York, een villa in Malibu en nog een in Mexico… Om zulke eigendommen te onderhouden heb je meer dan honderd miljoen dollar op je bankrekening nodig, geloof me. Ik weet toevallig dat Mick Jagger leeft van de voorschotten die concertpromotoren en platenfirma’s hem toestoppen voor wat hij de komende vijf jaar in zijn agenda heeft staan. Hij moet dus wel blijven werken, hij heeft gewoon geen andere keuze.’

Maar het gaat allang niet meer om de Rolling Stones (252) alléén. Of om Leonard Cohen (72), Lou Reed (65), Bob Dylan (65), Brian Wilson (64), Paul McCartney (64), Joni Mitchell (63), Neil Young (60), Ry Cooder (60), David Bowie (60) en andere min of meer levende legendes die ook aan de verkeerde kant van de 50 muziek blijven maken. (We denken bijvoorbeeld aan John Cale (65), Bryan Ferry (61), Patti Smith (60), Robert Plant (58), Arno (58), Bruce Springsteen (57), Tom Waits (57), Elvis Costello (52) en Nick Cave, die dit jaar vijftig wordt.) Nee, de jongste jaren begint het ook bij veel vergane en vergeten gloriën plots ‘opnieuw te kriebelen’. Zeker naarmate de platenverkoop in elkaar begint te zakken, en daarmee ook de inkomsten uit royalty’s op hun back catalogue. En zeker sinds blijkt dat Poll Star – zeg maar The Economist voor mensen uit de muziekindustrie – elk jaar opnieuw de Rolling Stones, Paul McCartney, The Eagles, Cream, Neil Diamond, Eric Clapton en andere zogenaamde ‘nostalgia acts’ in zijn top 10 van meest winstgevende tournees heeft staan, met recordwinsten van 100 miljoen dollar en meer.

In 2001 vond toetsenist Ray Manzarek (68) het na dertig jaar fulltime rentenieren plots weer nodig om – in zijn woorden – ‘The Doors opnieuw uit te vinden voor de volgende generaties’. En dus organiseerde hij samen met gitarist Robby Krieger (61) een ’tribute’-tournee onder de vlag ‘The Doors Of The 21st Century’, met Ian ‘The Cult’ Astbury (55) als stand-in voor de overleden Jim Morrisson. En dat was dan nog niet eens de meest schaamteloze of pijnlijke poging van een paar hasbeens om de oude dag van hun achterkleinkinderen veilig te stellen. Een paar jaar voordien hadden een paar oudgedienden van Judas Priest hun zanger Rob Halford (56) al proberen te vervangen door… de zanger van een Judas Priest-tributegroep. En eerder waren er ook al pogingen geweest om volbloedaansteller Terence Trent D’Arby (45) Michael Hutchence te laten opvolgen bij INXS. En om de vreselijke Phil Collins (56) bij het vreselijke Genesis te vervangen door de nog veel vreselijker Ray Wilson van eendagsvlieg Stiltskin, bekend dankzij een Levis-commercial.

Hell, de voorbije jaren vielen ze elkaar na meer dan een kwarteeuw zelfs bij Blondie, The Stooges, The Young Ones en The New York Dolls opnieuw in de armen.’ ‘Zoals mijn boekhouder zei: ”t Is fantastisch om geweldig invloedrijk geweest te zijn in de jaren 70, maar daar betaal je vandaag geen rekeningen mee’, liet punklegende Sylvain Sylvain (58) optekenen, samen met David Johansen de enige nog levende New York Doll. En Iggy Pop (60): ‘Natuurlijk doen we het voor het geld, daar ga ik echt niet flauw over doen. Maar er bestaan slechtere redenen, nee? Het is niet meer dan rechtvaardig dat we na al die jaren zélf een keer langs de kassa mogen passeren. First time around vingen we nog geen duizendste van wat we eigenlijk hadden moeten vangen. Anderen profiteerden van ons pionierswerk, en verdienden in onze plaats miljoenen.’

The Cash

‘Veel groepen houden aan een reünietournee inderdaad een veelvoud over van wat ze de eerste keer verdienden’, beaamde de Britse concertpromotor Steve Homer van Live Nation vorig jaar in Q Magazine. Homer was de voorbije jaren een van de drijvende krachten achter de hereniging van Dinosaur Jr. in de oerbezetting met Jay Mascis, Lou Barlow en Patrick ‘Murph’ Murphy van voor 1987. Momenteel probeert hij de Britpoppioniers van de Stone Roses weer op hetzelfde podium te krijgen. ‘Een groep als de Roses zou makkelijk anderhalf miljoen euro kunnen vangen met een twintigtal reünieconcerten’, aldus Homer. ‘Tegen dat soort bedragen blijven maar heel weinig muzikanten ‘nee’ zeggen, hoe principieel ze ook zijn.’

En inderdaad: de voorbije jaren leken werkelijk alle gesplitte groepen zich plots geroepen te voelen om zich te herenigen. Hoe recent en pijnlijk de breuk ook was geweest. En hoe hard daarbij ook met deuren was geslagen, en was geroepen dat er nooit ofte never nog samen op een podium zou worden gestaan. Frank Black (42), die altijd had gezworen dat hij The Pixies alleen maar wou herenigen als iemand heel dringend een stel nieuwe nieren nodig had, floot Kim Deal, Joey Santiago en David Lovering nauwelijks tien jaar na de split al terug samen. Met wat ze zelf hun Sell Out Tour noemden, haalden The Pixies onder luid applaus in minder dan een jaar meer dan 12 miljoen euro op, genoeg voor een hele koeltruck vol nieuwe organen. En wie kon het hen kwalijk nemen, nadat Nirvana hun sound uitgebreid te gelde had gemaakt, en Arcade Fire tien jaar later nog een keer hetzelfde wou doen?

Er is niets nieuws aan reünietournees. In 1955, toen Frank Black en de andere Pixies nog geboren moesten worden, speelde folkpionier Pete Seeger al met de herenigde Weavers in een uitverkochte Carnegie Hall in New York. Het concert werd na afloop op een plaat geperst- toen al! – en van latere Weaversreünies in 1964 en 1980 werd zelfs een film gemaakt, The Weavers: Wasn’t That A Time?. Maar Pete Seeger had een uitstekende reden om The Weavers te herenigen, want hij had de groep alleen maar ontbonden omdat communistenjager McCarthy hen staatsgevaarlijk had bevonden, en liet schaduwen door de FBI. Maar van dat soort uitstekende redenen om reünietournees te organiseren, kan je veel muzikanten een halve eeuw later maar moeilijk verdenken.

Smerige zakkenvullers

Dat Iggy Pop The Stooges terug bij elkaar floot, Frank Black The Pixies, en Lou Reed The Velvet Underground, tot daar nog aan toe. After all waren die groepen hun tijd de eerste keer te ver vooruit om de (financiële) erkenning te krijgen waar ze recht op hadden. (Drumster Moe Tucker (62) van The Velvet Underground, ‘de meest invloedrijke groep aller tijden’, moest na de split van de groep zelfs om den brode als kassierster gaan werken.) Maar hoeveel The Who is er nog aan The Who anno 2007, zonder de overleden John Entwistle en – vooral – Keith Moon? Wat bezielde John Lydon (51), Paul Cook (51) en Steve Jones (52) om (vanzelfsprekend) zonder Sid Vicious de nagedachtenis van The Sex Pistols te besmeuren met The Filty Lucre Tour – vrij vertaald: ‘De Smerige Zakkenvullers Tour’? En waar haalden Brian May (59) en Roger Taylor (57) het onzalige idee vandaan om Queen te te reanimeren met neverhasbeen Paul Rodgers (57) van Free als vervanger van de onvervangbare Freddie Mercury? ‘Paul Rodgers is niét glam, niét gay en heeft geen falsetstem’, schreef de internationale pers verontwaardigd toen Queen ft. Paul Rodgers een stadiontournee aankondigde. Maar dat weerhield er een miljoen fans niet van om een ticket van 75 euro te kopen.

En dan waren The Who, The Sex Pistols en Queen nog legendarische groepen, waarvan een tweede leven in zekere zin nog te rechtvaardigen viel. In tegenstelling tot veel anderen, mindere goden, die zelfs tijdens hun eerste leven al nauwelijks te harden waren. Wie zat er bijvoorbeeld te wachten op de wederopstanding Yes, Jethro Tull, Mötley Cruë, Duran Duran, Wet Wet Wet, Frankie Goes To Hollywood en Soulsister-met-Jan-Leyers? Of van ellendige schertsgroepen à la Van Halen (intussen alweer uit elkaar), Right Said Fred en Take That? Kunnen we wel van een ‘reünie’ spreken in het geval van het onlangs plechtig herenigde Crowded House, als je weet dat Neil en Tim Finn al jaren opnieuw samen muziek maakten als The Finn Brothers? En wat te denken van de ‘blijde herenigingen’ van The Jesus And Mary Chain, The Fugees, Portishead en Alice In Chains waarvan de groepsleden het niet eens tien jaar uithielden zonder elkaar? Of van ‘de grote Smashing Pumpkins-reünie’ die Billy Corgan onlangs met veel bombarie aankondigde, amper zes jaar na de officiële split, met maar twee van de oorspronkelijke groepsleden?

Mind the bollocks

Maar de concert- en vooral de nostalgie-industrie zijn booming business, en dan worden er soms bijzonder vreemde bochten gemaakt.

Sting (55) zei na de split van The Police in 1984 dat ‘de sfeer tussen hem en de andere groepsleden zodanig verziekt was’ dat we hem ‘officieel gek mochten verklaren als er ooit een reünie kwam’. Maar dat verhindert hem drieëntwintig jaar later niet om met Andy Summer (64) en Stewart Copeland (54) opnieuw een tournee lang De Do Do Do De Da Da Da te zingen. ‘Officieel gek’, Sting? Volgens verschillende bronnen zal de reünie van The Police hem tegen het einde van het jaar een slordige 100 miljoen euro rijker maken, of vier miljard oude Belgische frank. Zo’n bedrag weigeren omdat Stewart Copeland in de jaren 80 wel eens ‘ Fuck. Off. You. Cunt.‘ op zijn drumvellen schreef, misschien zou dát pas ‘officieel gek’ zijn.

Hoewel. Björn (62), Benny (60), Agnetha (57) en Frida (61) van ABBA weigerden zeven jaar geleden een miljard euro, ofwel tien keer meer dan Sting & Co, voor honderd reünieconcerten. En ook bij Pink Floyd houden ze het (voorlopig) bij hun eenmalige reünieconcert voor het goede doel op Live 8, dat de verkoop van hun back catalogue deed verduizendvoudigen. ‘Sindsdien krijgen we de ene aanbieding na de andere, en ligt het geld echt voor het oprapen’, zei David Gilmour onlangs in een interview. ‘Volgens sommige mensen zouden we 100 miljoen euro en meer kunnen verdienen per jaar, extra inkomsten van de platenverkoop niet meegerekend. Maar ik voel er niets voor, het zou geen gelukkiger mens van mij maken. Alleen al het idee om terug met Roger ( Waters; nvdr. ) op tournee te gaan en platen te maken… Ik mag er niet aan denken.’

En niet zonder reden. Onmiddellijk nadat hij de groep in 1985 verlaten had, daagde Waters zijn ex-collega’s voor de rechter om hen – tevergeefs – te verbieden de naam Pink Floyd nog verder te gebruiken. En een jaar later claimde hij – dit keer wél met succes – de rechten op Pink Floyds roemruchte opblaasbare varken, dat later toch door Gilmour hergebruikt werd… nadat het een paar flinke testikels had gekregen. (‘Het varken waar Waters een patent op had, was een wijfje, your honour.’)

Dat ex-collega’s elkaar het leven bijzonder zuur kunnen maken, bleek ook toen drummer Mike Joyce (44) van The Smiths zijn ex-werkgever Morrissey (48) tien jaar geleden voor de rechtbank daagde. Joyce eiste (én kreeg) een paar miljoen extra royalty’s van Morrissey, en liet door de rechter beslag leggen op het huis van diens ouders toen hij die weigerde te betalen. ‘Mike Joyce heeft The Smiths vernietigd’, blijft Morrissey sindsdien herhalen, als journalisten hem voor de zoveelste keer de oren van de kop zagen over een mogelijke reünie. ‘Anders dan zoveel andere groepen zullen wij nooit de kans krijgen om ons aan een nieuwe generatie te tonen. Doodzonde is dat. Zeker als je bedenkt dat sommige mensen er ons tot 10 miljoen euro voor boden. Maar ik zou liever mijn eigen testikels opeten dan weer met Mike Joyce en The Smiths op één podium te gaan staan.’

Oudkoorts

‘Pop, en vooral rock, is muziek voor, door en over jongeren,’ schreef muziekfilosoof John Strasbaugh (56) een paar jaar geleden in Rock Til You Drop, een striemende aanklacht tegen muzikanten die van geen ophouden weten. ‘Rock is muziek die gaat over jong zijn, of – als je het ongeluk hebt Mick Jagger te heten – over doen alsof je jong bent. Rock zou niet meer mogen gespeeld worden door kalende mannen ouder dan vijfenvijftig met dubbele onderkinnen en buikjes, die faken dat ze nog altijd opgewonden worden van songs die ze vijfendertig jaar eerder schreven. Rock is geen familie-entertainment. Mensen die de ouders konden zijn van de muzikanten, zouden niet toegelaten mogen zijn op concerten.’

Maar is dat niet precies het probleem? Sociologen roepen al jaren dat naoorlogse ouders en hun kinderen niet langer gescheiden worden door een generatiekloof, maar vrienden zijn geworden die dezelfde kleren dragen, naar dezelfde muziek luisteren, dezelfde concerten bezoeken en – in sommige gevallen – dezelfde weed roken. En musicologen dichten pop en rock vandaag dezelfde positie toe als jazz in de jaren 70. Met een heleboel muzikanten van middelbare leeftijd die zich nog very much alive and kicking voelen, en veel te jong om al met pensioen te gaan. En met een gigantisch publiek dat hen bij hun eerste tournees miste – te jong, geen geld, examens, geen vervoer, geen babysit, nog niet geboren, hoe gaan die dingen? – maar dat wel bereid is om 150 euro per ticket te betalen om die gemiste kans weer goed te maken.

Het verklaart waarom Paul McCartney op zijn 65e nog maar eens een nieuwe plaat uitbrengt, waarom Kraftwerk opnieuw toert, en waarom Iggy Pop dezer dagen overal rondtoetert dat hij ‘ one hell of a nice old age‘ beleeft. Het verklaart waarom Lou Reed hier binnenkort zijn dertig jaar oude meesterwerk Berlin integraal komt opvoeren – David Bowie deed eerder hetzelfde met Low, Brian Wilson met Pet Sounds en Roger Waters met The Dark Side Of The Moon – en waarom er musicals worden gemaakt over ABBA, Madness en – zelfs – Bob Dylan. Het verklaart waarom Prince (49), Madonna (48), Paul Weller (49), U2, R.E.M., The Cure, de Red Hot Chili Peppers en The Beastie – euh – Boys na hun vijfenveertigste met grote volharding de ene zeurplaat na de andere blijven maken. En het verklaart helaas ook waarom zelfs Dire Straits, Fleetwood Mac, The Jackson Five en zelfs The Spice Girls met reünies beginnen te dreigen. Kom toch maar terug, Eddie Van Halen! Alles is vergeven!

extra op www.FOCUSknack.be Meer Quotes van oude rockers

Door Wouter Van Driessche