Rock Werchter is dit jaar een week vervroegd voor Foo Fighters. Graspop veranderde van datum om kleppers als Kiss en Faith No More niet mis te lopen. Mogelijke redenen: het peloton headliners is uitgedund, en velen onder hen brengen de zomer tegenwoordig in de VS door. Zakt de festivalgrond stilaan onder onze voeten weg? ‘De Amerikanen zijn wakker geworden, en dat zal repercussies hebben voor Europa.’
‘One of these days the ground will drop out from beneath your feet / One of these days your heart will stop and play its final beat.’ Met die woorden brengen Dave Grohl en zijn Foo Fighters op 18 augustus 2012, dag op dag een jaar nadat een onverbiddelijke storm over Kiewit had geraasd, een oorverdovende ode aan de slachtoffers van die ramp, en veroveren ze zo de harten van tientallen duizenden festivalgangers op Pukkelpop. De mensenzee die zich bij hun concert voor het hoofdpodium verdringt, reikt tot ver voorbij de bomenrij – en dat is veel verder dan Radiohead of Arctic Monkeys het publiek ooit hebben gekregen. Eén ding is zeker: het huwelijk tussen België en de Foos kan sindsdien nauwelijks nog stuk.
Bij Rock Werchter lijken ze dat goed begrepen te hebben. De komende editie vindt tussen 25 en 28 juni plaats, een week vroeger dan gewoonlijk – tot spijt van menig student of leerkracht die het benijdt – omdat de organisatie ‘de beste rockband van nu’ koste wat het kost nog eens naar Werchter wilde halen. Dave Grohl en co. pronkten tot nu toe slechts twee keer op de affiche (in 1996 en in 2005), maar nog geen enkele keer waren ze top of the bill. ‘We moesten de Foo Fighters dit jaar hebben’, zegt woordvoerster Nele Bigaré. ‘De band speelt op zaterdag 4 juli een grote show in Grohls thuisstad Washington, DC. Dat concert lag al vast, dus moesten wij schuiven, en dat hebben we niet onder stoelen of banken gestoken.’ Ook de rest van de zomer blijven de Foo Fighters voornamelijk door Amerika en Canada toeren, dus was een standaloneconcert op pakweg Werchter Boutique wellicht ook geen piste.
TOCH BLIJFT HET VREEMD DAT EEN MONSTERfestival als Rock Werchter, dat alle kaartjes de jongste jaren zonder veel moeite de deur uit kreeg, een hele horde 16- tot 22-jarigen passeert om die ene groep te kunnen programmeren. Op donderdag dan nog, niet eens op zondagavond. Al staat Jan Delvaux, kenner van bel- en zo ongeveer elke andere vorm van pop, daar niet echt van te kijken. ‘Als we de dance en hiphop buiten beschouwing laten en naar de pop en de rock kijken, is Foo Fighters een van de weinige nieuwe headliners van de voorbije tien jaar’, zegt hij. ‘Samen met Muse, de afsluiter van de komende editie, dat twee jaar geleden op Werchter Boutique al bewezen heeft een publiek van 30 à 40.000 aan te kunnen. En voor de rest? Pharrell en Kasabian vallen een beetje tussen wal en schip, en Mumford & Sons moet het dit jaar nog waarmaken. The Chemical Brothers, Lenny Kravitz en The Prodigy behoren dan weer tot de vorige generatie. Er is dus schaarste aan recente grote namen, terwijl Rock Werchter natuurlijk goeddeels om de headliners draait. Een toegangsticket kost wel wat, dus willen bezoekers het gevoel hebben dat ze daar topacts voor in de plaats krijgen.’
In de ogen van Harvey Goldsmith, een gelauwerde Britse concertorganisator, manager en producer die met onder meer The Rolling Stones, The Who, Bob Dylan en Madonna heeft gewerkt, is de rockfestivalheadliner een uitstervende soort. ‘We slagen er niet in een nieuwe generatie acts te produceren die kunnen headlinen, zoals de Stones, Muse of zelfs Arctic Monkeys’, zei hij onlangs tijdens een lezing op een kunst- en literatuurfestival in Wales. ‘Er zijn vandaag te veel festivals en te weinig artiesten om die te dragen.’
DE ER-ZIJN-GEEN-HEADLINERS-MEERDISCUSSIE sleept al lang aan. Maar er lijkt nu meer aan de hand te zijn: ‘De laatste jaren zijn er wereldwijd veel festivals bij gekomen, waardoor er een grotere afzetmarkt is en de wereldwijde concurrentie toeneemt’, aldus Jan Digneffe, boekingsagent bij Live Nation Belgium, de organisator van Rock Werchter. ‘In de Verenigde Staten zijn heel wat festivals ontstaan, in Azië zijn er in opkomst, en ook Australië heeft al enige tijd een zeer sterke festivalmarkt – gelukkig zomert het daar tijdens onze winter.’ Digneffe richt zich momenteel op de Belgische markt, maar is in het verleden ook internationaal actief geweest. ‘Vroeger kon je in Europa relatief gemakkelijk Amerikaanse bands boeken, omdat er elders weinig festivals waren’, weet hij. ‘Dat is veranderd, maar dat neemt niet weg dat een artiest met een plan altijd in functie van zijn of haar latere carrière zal kiezen. En dikwijls genoeg passen de belangrijke Europese festivals ook in dat plan.’
Het klopt wel dat de Amerikaanse sterspelers dit jaar minder alomtegenwoordig zijn op Werchter dan in het verleden vaak het geval was. Kijk maar eens naar de nationaliteiten van de bands die het hoogst op de affiche staan. Enkel Foo Fighters, Kravitz en Pharrell komen uit de VS. Muse? The Chemical Brothers? The Prodigy? Kasabian? Allemaal Britten.
‘Dat wijst erop dat de Amerikanen tegenwoordig graag thuisblijven’, lacht Jan Delvaux. ‘Er is op festivalgebied een enorme shift naar de VS bezig. Dat is nu al zo’n vier à vijf jaar aan de gang, denk ik. Het Californische Coachella en Bonnaroo in Tennessee zijn heel groot geworden. San Francisco en Las Vegas beschikken met Outside Lands en Electric Daisy Carnival over gigantische nieuwe festivals. Het Texaanse showcasefestival South by Southwest is de laatste jaren ook echt ontploft – het is inmiddels véél meer dan alleen een muziekgebeuren. Oké, South by Southwest is geen zomerevenement, maar aan de massale belangstelling die het geniet, merk je wel dat er een festivalgevoel begint te heersen in de VS, nota bene het land waar we vroeger het minst bang voor waren. Want Amerika heeft, Woodstock niet te na gesproken, nooit echt een festivaltraditie gehad. Dat de Amerikanen nu wakker geworden zijn, zal sowieso repercussies hebben voor Europa.’
DE MENSEN ACHTER GRASPOP METAL MEETING kunnen daarvan meespreken. Zij hebben de voorbije twee edities naar eigen zeggen naast enkele grote namen gevist, omdat die halfweg juni vaak al terug naar Amerika trokken. ‘In de VS wordt blijkbaar met zakken sponsorgeld gegooid, terwijl het in België almaar moeilijker is om grote sponsors te vinden’, zegt organisator Peter Van Geel. ‘Groepen gaan nu eenmaal waar het meeste geld zit, daar hoef ik geen tekeningetje bij te maken. Het is een keiharde wereld.’
Bijgevolg veranderde ook Graspop van datum. Het metalfestival gaat dit jaar tussen 19 en 21 juni door, en dus niet helemaal op het einde van de maand. Dat staat volledig los van de verschuivingen in Werchter, zegt Van Geel er meteen bij. ‘Het is zo dat het Franse Hellfest en het Britse Download Festival, die allebei ook metal programmeren, al vroeger in juni plaatsvinden. Tussen die twee festivals en Graspop gaapte de vorige jaren een gat. Dat is nu gedicht. Bovendien hebben we de krachten gebundeld met Hellfest. Samen staan we sterker en kunnen we meer groepen naar Europa doen afzakken. Voor bands is het per slot van rekening ook interessant om een paar grote festivals te kunnen bundelen. Als wij ons tijdstip niet hadden aangepast, was er van Kiss op Graspop geen sprake geweest. Korn zou ook een probleem zijn geweest, en Faith No More een vraagteken.’
ER ZIJN WEL WAT BOOKERS DIE, IN TEGENSTELLING tot de organisatoren, wel varen bij die concurrentieslag in festivalland. Steven Thomassen van boekingskantoor Toutpartout, bijvoorbeeld. Hij zorgt voor de Europese promotie van onder meer Father John Misty en Raketkanon, beide straks te zien op Pukkelpop. Thomassen: ‘We kunnen een andere puzzel leggen dan vijf of tien jaar geleden, en dat houdt het boeiend. Al is het soms wel een moeilijker puzzel. Vooral op logistiek vlak. Er moet vaker van het ene festival naar het andere gevlogen worden. Zo staan Kurt Vile en Steve Gunn, twee van onze artiesten, op 18 juli op het Pitchfork Music Festival in Chicago, en een dag later op het nieuwe Citadel Festival in Londen. De mensen van Citadel wilden Vile en Gunn absoluut op de affiche hebben, dus boden ze een flinke fee voor een one-off-show. Er wordt steeds zwaarder onderhandeld en tegen elkaar op geboden. Zolang het festivallandschap niet op een veemarkt begint te lijken, vind ik dat allemaal oké’, lacht hij.
Dat bands tussen steeds meer festivals kunnen kiezen, verplicht de organisatoren volgens Thomassen ook om creatiever uit de hoek te komen. ‘Ik denk dat er meer en meer festivals zullen opduiken met concepten als dat van End of the Road in Engeland, Green Man in Wales en Best Kept Secret in Nederland, waarbij het niet in de eerste plaats draait om de grote namen, maar om meer alternatieve acts, minder podia, een goeie vibe en deftig eten. Dat zijn ook festivals waar je je niet in een supermarkt waant, zoals op de massafestivals. Dat zijn echte afmattingsmarathons geworden, vind ik. Ik blijf niet in dat concept geloven. Al denk ik dat Rock Werchter en Pukkelpop wel zullen blijven marcheren. De Schueremansen en de Chokri’s trekken hun plan wel. Ze draaien immers al lang mee en kunnen bogen op een goede reputatie.’
Dat laatste beaamt ook Delvaux. ‘Het is heel straf dat wij met Rock Werchter en Pukkelpop twee festivals hebben die wereldwijd meetellen, die echt niet moeten onderdoen voor pakweg Glastonbury in Engeland. Zeker als je weet dat België op muzikaal vlak eigenlijk een C- of een D-lister is. Daarmee bedoel ik: de platenverkoop is beperkt, en we hebben maar weinig internationaal bekende artiesten. In de ogen van velen, ook bij sommige platenfirma’s, zijn wij maar een aanhangsel van Nederland. Onze festivals komen misschien wel meer onder druk te staan, maar ik ben er zeker van dat ze zullen blijven bestaan.’
DE TICKETVERKOOP LIEGT ER ALVAST NIET OM. Alweer zijn zowat alle kaartjes voor Rock Werchter – en de dagtickets van Pukkelpop – de deur uit. Was veruit het snelst uitverkocht: de eerste Werchterdag, met Foo Fighters als de grote headliner.
One of these days the ground will drop out from beneath your feet? Het zal nog niet voor meteen zijn.
DOOR MICHAEL ILEGEMS
Peter Van Geel : ‘IN DE VS WORDT BLIJKBAAR MET ZAKKEN SPONSORGELD GEGOOID. EN GROEPEN GAAN NU EENMAAL WAAR HET MEESTE GELD ZIT.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
