voorbij de waan

Only in Flanders. Jan Verheyen van VTM, Ronnie Pede van de voormalige KFL (Katholieke Filmliga), Cas Vander Taelen van het VAF (Vlaams Audiovisueel Fonds). Ziedaar het driemanschap dat over de film voor ‘de gewone mens’ waakt in dit gewest. Na de ‘zeikstukken’ (Verheyen) van ‘autodestructieve nepcritici’ (Pede) die in dit blad zijn verschenen over de Vlaamse film en die volgens Verheyen geen rimpeling in de poel veroorzaken, heeft de Vlaamse film zichzelf onlangs de das omgedaan. Met de Belgische inzending voor de oscars van 2004. Zoals u ondertussen elders kon lezen, wordt Verder dan de maan, de schabouwelijk zwakke film van Stijn Coninx, gesitueerd in het Nederland (!) van katholieken en protestanten en gesproken in Hoog-Nederlands, onze kandidaat voor een nominatie in de categorie ‘beste buitenlandse film’. En dat terwijl zelfs de modale holbewoner kon raden dat dé Vlaamse filmambassadeur van 2003 Barmans Any Way the Wind Blows is.

Oké, we hebben een boon voor ‘ Wind’, maar waarom Coninx’ film onze besmeurde eer in oscarland moet gaan verdedigen, is desalniettemin een groot mysterie. Ten eerste heeft niemand de film gezien, behalve de stekeblinde Vlaamse filmpers, die nu al Baron Stijn lijkt te feliciteren met zijn oscaroverwinning! Voor de goede orde: een film komt pas in aanmerking voor een inzending als hij tussen 1 oktober 2002 en 30 september 2003 minimaal één week heeft gelopen in een bioscoop. Verder dan de maan komt echter pas op 29 oktober in de zalen. Geen nood, dacht men wellicht op het ministerie van Cultuur: we zetten de volledig Nederlands gesproken film gewoon een week lang op de affiche in de Naamse bioscoop Le Petit Forum, zodat hij op het moment dat u dit leest op de valreep de voorwaarden heeft vervuld. Dat u de film niet heeft gezien, is van geen tel in deze wegmoffeltactiek, die de Vlaamse cultuurwachters foutief van de Amerikanen hebben overgenomen (een Amerikaanse film die nog net de oscars wil halen, krijgt tenminste een aangekondigde prerelease). Van geen tel, want zelfs de selectie – hoe kan het anders – werd grof gemanipuleerd om Coninx zijn tweede kans op nominatie en (jaaaaa, hoera!) een oscar te geven. Opnieuw: niet dat iemand wéét hoe over zo’n inzending wordt beslist. Zelfs het Politburo was een open democratie vergeleken met die procedure. Hoeveel moeite het dit blad heeft gekost om wat inzicht te krijgen, u kunt het zich niet voorstellen. De zaak werd zelfs schimmiger met de minuut, tot we uit de mond van een bekende filmjournalist die in de commissie zetelde, konden optekenen: ‘Er zijn in de selectiecommissie dingen gebeurd die ik u niet kan vertellen.’ Nou, dachten wij, laten we dan maar reconstrueren wat we weten.

Het zit zo. Elk jaar mag of de Vlaamse of de Waalse Gemeenschap een evenredig uit Vlamingen en Walen samengestelde commissie bijeenroepen om over een aantal voorgestelde films te discussiëren. U raadt het: dit jaar was het de beurt aan Vlaanderen. Paul Van De Velde, vroeger baas van het Fonds Film Vlaanderen, nam zijn taak serieus en nodigde aan Vlaamse kant ‘deskundigen’ Luckas Vander Taelen en Lieven Debrauwer uit. Vander Taelen is Coninx’ projecten dan wel niet gunstig gezind, om hem oscarwaarts te sturen, was voor de totaal schizofreen besturende intendant geen punt. Debrauwer deelt volledig de mierzoete wereldbeschouwing van Coninx, dus daar liep alles ook glijmiddelglad. En dat terwijl Barmans Wind en Guy Lee Thys’ Kassablanka toch ook bespreekbare kandidaten waren voor de commissie? (Overigens: als u vindt dat onze critici domweg anti-Vlaams zijn, dan weerleggen wij dat met drie Vlaamse titels die hier op één jaar tijd een razend enthousiaste bespreking kregen: Science Fiction, Kassablanka, Any Way the Wind Blows.)

Van Franstalige kant werd nog even weerwerk geboden met de kandidatuur van Lucas Belvaux’ trilogie. Maar een Frans-Waalse coproductie de nominatie gunnen, dachten de Vlamingen, terwijl het Vlaanderen is die de commissie mocht samenstellen, over ons lijk! Neen, ‘het eigen artistieke volk eerst’, zoals Roomse Ronnie het in een opiniestuk stelde. Dus of iets nu slecht of goed is, maakt niet uit: alle Vlaamse films moeten gesteund worden, basta. Dat er aan Coninx’ met Duits, Deens en Nederlands geld gefinancierde miskleun nagenoeg niets Vlaams is, behalve die onvoorwaardelijke promotie van VAF en Flanders Image, wordt zonder slag of stoot vergeten. Dat films die Vlaanderen op een moderne, actuele manier portretteren, zoals Wind of Kassablanka, op die manier brutaal worden genaaid, is randschade. Voorbij de waan ligt de waanzin. Only in Flanders.

door Nora Van Laar