Museum Boijmans Van Beuningen, Museumpark 18-20 in Rotterdam, tot 24/2. tel.+31-10- 441 94 00 en www.boijmans.rotterdam.nl

De culturele hoofdstad van Europa 2001 heeft het beste blijkbaar bewaard voor het einde. Unpacking Europe is het inspirerende project van de Soedanees-Amerikaanse kunsthistoricus Salah Hassan. Hij poogde de Europese identiteit te analyseren aan de hand van wat ‘buitenstaanders’ denken. Daarvoor heeft hij werk verzameld van een twintigtal kunstenaars met niet-Europese roots. Hun reflecties op kolonisatie, globalisatie en eenzijdige kapitaalstromen schetsen bepaald geen lyrisch portret van het Westen, maar ze zorgen wel voor een breed referentiekader en scherpe, veelal intrigerende installaties.

Een hallucinant hoogtepunt is de video- en schaduwmix van Nalini Malani. De Indische laat schaduwen van Kali – een wraakgodin met zwarte tong en afgehakte Britse hoofden in de hand – over geprojecteerde, blanke lichamen glijden. De betoverende weerwraak krijgt een nog complexer karakter doordat je ook een stemmetje hoort van een kind dat Engels leert.

De Chinees Ni Haifeng liet zich van kop tot teen beschilderen voor de fotoreeks Selfportrait as a part of the porcelain export history. Hij bouwde voort op de Hollandse handel in porselein en bedekte zichzelf met motieven die in het 18de-eeuwse Europa in de smaak vielen. In de serie poseert hij als een smalend sierstuk, klaargestoomd voor de internationale markt.

Hoogstandjes uit de westerse kunst verschijnen doorgaans als opstap naar eigentijdse knelpunten. In Ecstasy of Medusa, een Rubensiaans schilderij van de Zuid-Afrikaan Johannes Phokela, ligt naast het afgehakte Medusa-hoofd een kredietkaart met een lijntje cocaïne eroverheen. Een ander staaltje van culturele bevraging vind je in het werk van Yinka Shonibare. Hij mengt westerse beeldtaal met Afrikaanse couleur locale, nu eens in een sculptuur van een vrouw met luipaarden aan de leiband, dan weer in bevreemdende foto’s waarin hij – als Nigeriaan – de rol vertolkt van Oscar Wildes Dorian Gray.

Unpacking Europe steunt op installaties waar telkens een groter verhaal bij hoort. Daardoor is de expositie het tegendeel van de snelle hap, maar des te rijker aan niveaus en aan onderwerpen die tot nadenken stemmen. Bovendien is een deugdelijke selectie gemaakt en is elke bijdrage bijna een tentoonstelling op zichzelf. Een fijnbesnaarde afsluiter van Rotterdam 2001, op te vatten als een allesbehalve vrijblijvend pleidooi voor pluralisme.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content