OORLOG EN LIEFDE. OOK IN EEN OORLOGSPRENT ALS ‘UN LONG DIMANCHE DE FIANçAILLES’ slaagt jean-pierre jeunet erin zijn onverbeterlijke romanticisme te etaleren. oorlog was zelden zo mooi.

JEAN-PIERRE JEUNET

MET AUDREY TAUTOU, GASPARD ULLIEL, DOMINIQUE PINON, CLOVIS CORNILLAC, JéRôME KIRCHER, CHANTAL NEUWIRTH, ALBERT DUPONTEL, DENIS LAVANT

Un long dimanche de fiançailles ****

Vijf films in nog geen volle vijftien jaar, het is beslist niet veel. Denk je echter aan het vakmanschap dat Jean-Pierre Jeunet samen met Marc Caro bereikte in Delicatessen (1991), La Cité des enfants perdus (1993), en daarna alleen in Alien Resurrection (1998), Amélie Poulain, en nu in Un long dimanche de fiançailles, dan doet het aantal en zelfs de vraag of het ook goede films zijn er niet echt meer toe. Jeunet is een van de pure beeldenmagiërs die Frankrijk heeft voortgebracht, punt. Een man die zijn volk en de rest van de wereld anders leerde kijken. Hij kan nog het best op één lijn worden geplaatst met George Méliès, de pionier van het fantastische in de cinema, de dromer, de bezeten romanticus. Met hem heeft Jeunet de overtuiging gemeen dat cinema een toverdoos is. Vandaag betekent dat licht, een lens en pellicule, gecombineerd met wetware (acteurs van vlees en bloed) of hardware hekserij.

Fiançailles is Jeunets meest ambitieuze en romantische werk, en speelt zich af in de jaren van de Grote Oorlog. Een bewogen liefdesverhaal vormt het hart van dit bedwelmend, meeslepend, schrikwekkend, idyllisch en grotesk, maar vooral intens cinematografisch avontuur. De hele film draait rond de allesoverheersende liefde die Mathilde (Tautou, sinds Amélie Jeunets fetisj), een landelijke nimf van het Franse platteland, koestert voor de even bedwelmde jeune homme en frontsoldaat Manech (Ulliel, opmerkelijk in André Techinés Les égarés). Als het fatale bericht Mathilde bereikt dat hij gesneuveld is in niemandsland (daar gedropt wegens zelfverminking, een bedekte vorm van desertie), weigert het meisje dat te geloven. Ze is ervan overtuigd dat ze zijn dood zou hebben gevoeld en gaat op speurtocht. Het bonzen in Mathildes borst, onzichtbaar gevangen in Manechs hand, legt slechts gedeeltelijk het artificiële maar onweer-staanbare ritme op.

Evenzeer als de triomferende liefde heerst de dood, gruwel en vernietiging. Jeunet cast de oorlog als een virus van zwart-komische waanzin dat niemand onberoerd laat. Zo jagen de legeroversten hun soldaten liever een gewisse dood in dan hun barbarisme te moeten toegeven, of is er het kanonnenvoer dat enkel in de waanzin rust kan vinden. Hoewel het explosieve oorlogskader schokkend en lachwekkend realistisch is, lijkt de vorm zo gelicht uit een retrostrip van Bilal: de ’typische’ koppen die door Jeunet met korte lenzen in extreme voorgrond en achtergrond worden geplaatst, of de namen van personages als Lieutenant Estrangin of Six-Sous. Precies in deze onnavolgbare paring van realisme en quasi-fantastiek, van oorlog en liefde schuilt Jeunets onverbeterlijke romanticisme.

Un long dimanche de fiançailles is gebaseerd op een moeilijk te adapteren brievenroman van Sébastien Japrisot. Visueel is de film opnieuw met veel liefde gemaakt. Jeunet en Delbonnel zochten een goudgele, bijna monochrome tint met als contrast het blauw van oorlogsstaal, koude en zelfs de zevende hemel. Je kunt Jeunets kinderlijke geestdrift proeven, in zijn acrobatische camerabewegingen, in tal van set pieces (zoals het inferno in een zeppelinhangar, waar een hospitaal is ondergebracht). Wikkel dit alles in een hartstochtelijke, tegelijk sombere en jubelende score van Angelo Badalamenti, en 2004 is weer een dijk van een film rijker. Jo Smets

Jo Smets