The American Dream van Duane Hanson valt helaas een beetje stoffig uit. Jammer, want de hyperrealist is nog altijd een referentie.

DUANE HANSON

GEZIEN OP DUANE HANSON, SCULPTURES OF THE AMERICAN DREAM, MUSEUM VAN ELSENE, TOT 25/5

Trash is niet het elegantste, maar wel het meest huiveringwekkende werk op Sculptures of the American Dream. Wijlen Duane Hanson (1925-1996) maakte het aan het prille begin van zijn carrière. Het zorgde voor een doorbraak, al leverde het rauwe karakter ook problemen op. In de vuilnisbak ligt een pasgeboren baby met een plastic zak over het hoofd. De uit glasvezel en polyesterhars gemaakte boreling werd bij het afval gedumpt. Hij slaapt in een bedje van eierdozen en blikjes, naast een paraplu die blijkbaar achteloos tussen de rommel werd geprikt. Trash is verwant aan Abortion uit 1965, dat ook te zien is op Sculptures of the American Dream. Een in het klein uitgevoerde, zwangere vrouw ligt er op een tafel met een laken over zich heen. Een opbollende buik en gespreide benen geven aan dat ze stierf tijdens een illegale abortus. Rond dezelfde tijd kwam Hanson naar buiten met spijkerharde beeldengroepen over racisme en geweld. Controverse alom, maar daar kon het college waar hij toen lesgaf, niet om lachen: Hanson werd aan de deur gezet. Gaandeweg legde hij zich toe op de alledaagse, lusteloze Amerikaan. Hij schiep levensechte arbeiders, cowboys, poetsvrouwen en bejaarden, en belichtte op meesterlijke wijze hun gebrek aan fut. In de loop van de jaren 70 werd Hanson hotter than hot. Zijn carrière werd een succesverhaal, zijn werk een referentie.

Anno 2014 hebben mensen uit polyester en brons echter hun beste tijd gehad. Niet alleen is hun huid dof en zijn hun pruiken verouderd, ook het basisconcept lijkt het moeilijk te krijgen met de tand des tijds. Het Museum van Elsene, ook niet het meest hippe museum ooit, doet weinig moeite om die sleetse indruk weg te werken. De opstelling is jammerlijk voorspelbaar en tot overmaat van ramp zijn rond elk werk grote, witte vierkanten op vloer getapet. Op die manier is het verrassingseffect al op voorhand weg, en laat dat nu net zo belangrijk zijn voor de kunst van Hanson. Een reeks affiches over grote expo’s in de jaren 70 onderstrepen pijnlijk scherp hoe opzienbarend Hansons werk toen was, en hoe onecht het nu dreigt te worden. Nochtans is het werk van de Amerikaan tot op vandaag van groot belang voor talloze kunstenaars en navolgers. De gevierde glasvezelkunstenaar Ron Mueck zou zonder Hanson haast ondenkbaar zijn. Iets meer dan tien jaar geleden stonden de namaakmensen van Hanson nog fris en monter in de Rotterdamse Kunsthal. Het aanbod was wat groter en de opstelling aanzienlijk verrassender. Net dat is cruciaal, zeker wanneer herkenning en identificatie zo fundamenteel zijn als hier.

ELS FIERS