Dankzij dvd kunnen memorabele filmhelden nu ook in onze woonkamer ongeremd amok maken. Wij doken de filmgeschiedenis in en zochten de meest markante, mythische, afstotelijke of aandoenlijke internationale filmfiguren op. En ook tien vaderlandse filmkarakters die u niet wil of helaas niet kan vergeten.

1 [Don Vito Corleone]

Dave Mestdach

Gespeeld door Marlon Brando in ‘The Godfather’

1972, Francis Ford Coppola

Laat je niet misleiden door de pafferige wangen of de mismoedige blik, want achter het iconische masker schuilt een geslepen geest en een rigoureus ethos. Ligt zijn talent bij de maffiamisdaad, dan ligt zijn hart bij la Famiglia. Het is dan ook hartverscheurend te zien hoe de oude patriarch, terwijl de onvergetelijke scènes elkaar opvolgen als een van melancholie doortrokken tarantella, langzaam beseft dat zijn familiale protectionisme net het zaad is dat de ondergang van de clan Corleone heeft ingeluid. E Moment suprême Tweederangscrooner Johnny Fontana – een neefje van de Corleones – smeekt Don Vito om zijn invloed te laten gelden bij een Hollywoodproducent en hem aan een filmrolletje te helpen. ‘You look terrible. I want you to eat. I want you to rest well and in a month this Hollywood big shot’s gonna give you what you want’, verzekert Vito hem. Waarop Fontana huilerig protesteert: ‘Too late, they start shooting in a week’. Corleone’s legendarische antwoord: ‘I’m gonna make him an offer he can’t refuse’. N Paramount DVD

2 [Scarlett O’Hara]

Gespeeld door Vivien Leigh in ‘Gone with the Wind’

1939, Victor Fleming

Hoewel haar zuiderse ziel zweert bij God en heimat, is de jonge freule beslist geen lady. Net daarom houden we van haar: haar eigengereide ijdelheid, haar koppige passie en haar staalharde vastberadenheid om aan de honger, de ellende en de morele destructie van de Amerikaanse burgeroorlog te ontsnappen. Geen Rhett Butler (Clark Gable) ter wereld – wat trots, opportunisme en élan vital betreft haar mannelijke evenknie – die daaraan wat verhelpen kan. E Moment suprême Belangrijker dan de oorlog tussen Noord en Zuid is de slag tussen Scarletts trots en haar passie. Nadat haar tweede echtgenoot is overleden, vraagt Rhett Butler haar met veel poeha ten huwelijk. Hij krijgt een venijnige tirade naar zijn hoofd, tot Scarlett de mond wordt gesnoerd door Rhetts lippen. Waarna al haar troebele gedachten overspoeld worden door een vloedgolf van zuiderse passie. N Warner DVD

3 [Norman Bates]

Gespeeld door Anthony Perkins in ‘Psycho’

1960, Alfred Hitchcock

Marion Crane (Janet Leigh) lijkt op weg naar een succesvolle roof tot het onzalige idee haar bekruipt om de nacht door te brengen in het afgelegen Bates-motel. Vriendelijke kerel, die jonge motelier Norman, ook al is hij wel erg bezorgd om zijn moeder, gaat zijn geest gegeseld onder sociopathische neigingen en zijn spichtige lijf door vreemde zenuwtics. Anthony Perkins zet hier de meest empathische engerd neer die het Hitchcock-doek ooit sierde. E Moment suprême Vlak voor Marion haar dodelijke douche neemt, vraagt ze zich openlijk af of Norman nooit heeft overwogen zijn dominante ‘kreng’ van een moeder in een bejaardenhuis te stoppen. Waarop zijn goedhartigheid kortsluit en het ijzige gezicht van zijn oedipaal geplaagde alter ego heel even aan de oppervlakte priemt. Minstens even angstaanjagend als het strijkkwartet onder de douche. N Universal DVD

4 [James Bond]

Gespeeld door Sean Connery in ‘Dr. No’ en zes latere Bond-episodes

1962, Terence Young

Natuurlijk zag Bonds geestelijke vader (misdaadauteur en ex-under- coveragent Ian Fleming) in David Niven de ultieme belichaming van diens glamoureuze, oer-Britse en immer geile topspion en natuurlijk menen sommigen dat ook George Lazenby, Roger Moore, Timothy Dalton en Pierce Brosnan een overtuigende Bond wisten neer te planten. Maar alle gekheid op een stokje: de enige echte Bond is en blijft natuurlijk Connery, Sean Connery. E Moment suprême Bonds repliek aan de gedoemde Professor Dent. ‘You had your six’, sarcastisch verwijzend naar diens lege, op Bonds witte smoking gerichte revolver. Enkel Connery begreep immers dat Bond – de ironische kwinkslagen en het mondaine snobisme terzijde gelaten – in wezen een son of a bitch was, even koud als de ijsblokjes in zijn martini. N MGM DVD

5 [Indiana Jones]

Gespeeld door Harrison Ford in ‘Raiders of the Lost Ark’ en twee latere films

1981, Steven Spielberg

Genoemd naar het hondje van producent George Lucas en zich manifesterend als de nieuwe actieheld. Geen gladgeschoren machismo meer, maar een passionele academicus met een slangenfobie en een knoert van een vadercomplex. Fords ruwe charmes en kwetsbaarheid deden je zowaar geloven dat Indy best een normale kerel was, ook al zit hij nazibeulen en de Heilige Graal achterna. E Moment suprême De prachtige openingssequens. Hoewel Indy vele hindernissen en hinderlagen overwint om een archeologisch artefact te bemachtigen, ziet hij het kleinood toch meteen weer verdwijnen in de handen van diens Nemesis René Belloq. Nooit zag een held er tegelijkertijd zo moedig en verdoemd uit. N Paramount DVD

6 [Ellen Ripley]

Gespeeld door Sigourney Weaver in ‘Alien’ en drie latere episodes

1979, Ridley Scott

Een granieten blik en meer ballen aan haar lijf dan de mannelijke crewleden op haar ruimteschip samen. Ellen Ripley introduceert de vrouwelijke actieheldin in de filmgeschiedenis en gooit al haar branie, lef en moederinstincten in de strijd om het intergalactische Giger-ongedierte dat haar vrachtschip teistert naar de vierde dimensie te blazen. E Moment suprême Ripley weigert een geteisterde collega aan wie een akelig creatuur kleeft na een inspectieronde terug aan boord te laten en gaat daarmee resoluut in tegen de orders van Captain Dallas en het heersende ruimteprotocol. Een slimme zet en een gepaste opwelling van protofeminisme, zo zal later blijken, wanneer het slijmerige beest zo’n beetje de hele bemanning heeft uitgeroeid. N Fox DVD

7 [Gollum]

Gespeeld door Andy Serkis in ‘Lord of the Rings’

2001-2003, Peter Jackson

Fantasy-fanatici drukten Gollum reeds aan de borst toen hij nog enkel uit Tolkiens wervelende woorden was opgetrokken, maar uiteindelijk gingen ook miljoenen filmliefhebbers voor de bijl toen regisseur Peter Jackson de verdoemde ex-hobbit via bits en bytes op fotorealistische wijze naar het witte doek wist te transponeren. ’s Werelds allereerste, écht geloofwaardige CGI-personage, gemodelleerd naar acteur Andy Serkis’ reptielachtige lichaamstaal en toonlosse intonatie. E Moment suprême Hobbits Sam en Frodo braafjes naar Mordor gidsen of alsnog een poging ondernemen om hen de bedwelmende, almachtige ring te ontfutselen? Dát is het morele dilemma waarmee Gollum worstelt, wat in The Two Towers leidt tot een monoloog van schizofrene grandeur en oscarwaardige allure. N A-Film DVD

8 [Charles Foster Kane]

Gespeeld door Orson Welles in ‘Citizen Kane’

1941, Orson Welles

Van eenzaam weesjongetje tot nog eenzamere krantenmagnaat. Orson Welles ontmaskert de Amerikaanse Droom – zoals in het echte leven verpersoonlijkt door W.R. Hearst – als een zelfbegoochelende en gedoemde zoektocht naar obscene rijkdom, betaalde liefde en megalomane ijdelheid. En dat om te eindigen bij het beroemde Rosebud-lamento. De allereerste triomf van de Hollywoodachtige auteurscinema haalde zich de banvloek van Hearst op de hals. E Moment suprême Wanneer Kanes tweede vrouw zich opmaakt om hem te verlaten, spuwt hij in een vlaag van existentiële angst en ongeloof uit: ‘You can’t do this to me’. Zijn solipsistische universum stuikt op dat moment ineen en hij beseft dat hij met geen kapitaal of steekpenning ter wereld aan zijn lot zal kunnen ontsnappen: sterven in winterkoude eenzaamheid. N Indies DVD

9 [Randle Patrick McMurphy]

Gespeeld door Jack Nicholson in ‘One Flew Over the Cuckoo’s Nest’

1975, Milos Forman

Jack Nicholson zet met manisch-depressieve charme de sympathiekste verkrachter uit de filmgeschiedenis neer. Door op strategische wijze gekheid te veinzen, is hij aan de gevangenis ontsnapt en aldus beland tussen de geesteszieken in een psychiatrische instelling. Is McMurphy daarmee beroofd van zijn vrijheid, dan blijft zijn rebelse daadkracht onaangetast, zoals nurse Ratched – die de instelling met harde hand regeert û aan den lijve mag ondervinden. E Moment suprême Zuster Ratched verbiedt de gezagsgetrouwe patiënten naar een baseballfinale te kijken. Daarop springt de kwaaie agitator McMurphy meteen van een stoel op en levert een staaltje van opruiende, plastisch verbeelde, tot anarchie inspirerende, maar volkomen fictieve sportcommentaar af. N Warner DVD

10 [Hannibal Lecter]

Gespeeld door Anthony Hopkins in ‘The Silence of the Lambs’ en twee latere films

1991, Jonathan Demme

Toegegeven. De Lecter-versie van Brian Cox uit Manhunter is zo mogelijk nog groezeliger. Toch is het Hopkins’ Hannibal û met zijn beheerste maniërisme, zijn Oxfordaccent en zijn sardonische grijns – die tot vervelens toe wordt geïmiteerd en geparodieerd. Hoog tijd dat de eloquente kunstkenner en fijngemanierde kannibaal eens een potje stooft van die inspiratieloze komieken. E Moment suprême Een hitsige psychopaat die naast Lecter opgesloten zit, sist FBI-agente Clarice Starling ‘I can smell your cunt’toe. Waaraan de gentleman-kannibaal bezorgd toevoegt: ‘I, myself, cannot. You use Evian Skin Cream. And sometimes you wear l’Air du Temps. But not today’. Mannelijke parfumkenners… how creepy can you get? N Columbia DVD

11 [Dorothy Gale]

Gespeeld door Judy Garland in ‘The Wizard of Oz’

1939, Victor Fleming

De melange van onbevlekte naïviteit en puberale geestdrift zorgde ervoor dat Judy Garland – het ontheemde, in het land van Oz verzeilde boerenmeisje Dorothy – het prototype op pellicule werd van elke adolescent die zich wel eens verdwaald voelt in deze bizarre wereld. Weliswaar gedrenkt in tragische ironie, de latere levensloop van Garland indachtig, maar nog steeds het ultieme icoon van fantasmagorisch escapisme. E Moment suprême Zelfs de meest geharde cynicus gelooft op slag in een wereld van pais en vree, rozengeur en maneschijn, en andere zinsbegoochelingen wanneer Garland Somewhere over the Rainbow aanheft. N Warner DVD

12 [Rick Blaine]

Gespeeld door Humphrey Bogart in ‘Casablanca’

1942, Michael Curtiz

Hoe slaag je erin om een onvergetelijke romantische held neer te zetten, terwijl je de ene cynische oneliner na de andere spuit, whisky binnengiet als tafelbier, weigert voor het heil van de wereld je nek uit te steken en op het einde van de film zelfs niet eens het meisje krijgt. Simpel. Je trekt je voorhoofd in een melancholisch koppige plooi, steekt met onweerstaanbare cool de ene sigaret na de andere op, neuzelt af en toe iets binnensmonds over ‘we’ll always have Paris’of ‘Play it Sam’of je heet gewoon Humphrey Bogart. E Moment suprême Blaine trekt heel even zijn cynische harnas uit en toont Ingrid Bergman zijn geblutste, romantische inborst wanneer hij de winst van een potje roulette schenkt aan een jong koppel dat Casablanca clandestien hoopt te ontsnappen. Geen zoetsappige woorden, maar nuchtere daden. Neen, zulke mannen maken ze écht niet meer. N Warner DVD

13 [Travis Bickle]

Gespeeld door Robert De Niro in ‘Taxi Driver’

1976, Martin Scorsese

Grootstedelijke vervreemding, wanhopige eenzaamheid en moreel machiavellisme kregen nooit eerder zo’n menselijk als angstaanjagend gelaat als bij Travis Bickle, een Vietnamveteraan en taxichauffeur die snakt naar een beetje tederheid in een nachtelijk New York dat is gedegradeerd tot een dantesk inferno van geweld en decadentie. De existentiële mutatie van loner tot wraakengel, door Scorsese vervat in een van de beste films aller tijden. E Moment suprême Iedereen heeft, in navolging van Bickle, zijn badkamerspiegel wel eens de vraag gesteld: ‘You talkin’ to me?’. Nóg akeliger en veel meer symbolisch is de scène waarin hij zijn televisietoestel met zijn laars op en neer tilt, tot het ding van zijn salontafel keilt en daarmee ook zijn gesocialiseerde wereldbeeld voorgoed in duigen valt. N Columbia DVD

14 [The Little Tramp]

Gespeeld door Charlie Chaplin in tal van films, beginnend bij ‘Mabel’s Strange Predicament’

1914, Charles Chaplin

De sjofele pandjesjas, de rafelige bolhoed, het proto-Hitler-snorretje. ’s Werelds meest geliefde antiheld loopt, strompelt en glijdt doorgaans van het ene ongeluk in het andere, maar blijft met zijn chronische glimlach, zijn perfecte timing en onverslijtbare optimisme hét archetypische lichtbaken van filmisch humanisme en Chaplins komisch genie. E Moment suprême Diens beate, elk spatje cynisme uitwissende glimlach aan het einde van City Lights. N Warner DVD

15 [Gordon Gekko]

Gespeeld door Michael Douglas in ‘Wall Street’

1987, Oliver Stone

Niet toevallig genoemd naar een insecten opslurpend reptiel, deze aalgladde über-beursgoeroe die zijn pupil (Charlie Sheen) klaarstoomt voor een lucratieve carrière op Wall Street en hem meteen ook de neoliberale truken van de dollarfoor leert: je geweten chirurgisch verdoven, de zwakken onder de voet lopen, niet het minste ontzag tonen voor de beneden- en de middenklasse en te allen tijde winst nastreven. E Moment suprême Gekko’s imposante toespraak voor diens aandeelhouders, genoeg om bij elk zinnig mens een ‘j’accuse’te ontlokken – en bij Halliburton en Enron kennelijk tot mission statement gepromoveerd. ‘The point is, ladies and gentlemen, that greed, for lack of a better word, is good. Greed is right. Greed works. (… ) It will not only save Teldar Paper but that other malfunctioning corporation called the USA.’ N Fox DVD

16 [E.T.]

In ‘E.T., the Extra-Terrestrial’

1982, Steven Spielberg

Het volwassen kind Spielberg verbeeldt in ET een van de langst gekoesterde dromen van de mensheid: dat we er niet alleen voorstaan in dit onmetelijke heelal, dat er ook elders intelligent leven te bespeuren valt, dat het vredelievend en sociaalvoelend is en dat het, ondanks een rimpelige huid en een vreemde kop, een hoge aaibaarheidsfactor heeft zodat er ook nog wat te verhandelen valt. E Moment suprême E.T. en zijn mensenvriendje Elliot racen de bossen in, tot hun fiets onder impuls van E.T. ’s bovennatuurlijke krachten aan het zweven slaat, hun profiel tegen het maanlicht reflecteert en de ultieme filmposter ontstaat. N Universal DVD

17 [Captain Quint]

Gespeeld door Robert Shaw in ‘Jaws’

1975, Steven Spielberg

Schipper en haaienjager Captain Quint is zonder twijfel het meest zilte personage dat ooit tegen het witte doek kleefde: een natuurkracht zo robuust en manhaftig dat niet alleen Roy Scheider en Richard Dreyfuss angstig onderdeks vluchten, maar zelfs grote witte haaien met hun mond vol tanden worden gezet. Aaaargh nog aan toe. E Moment suprême Onverzettelijkheid en wilskracht worden tachtig kilo mannenvlees wanneer Jaws zijn tanden zet in zijn laatste levende maaltje. Quint had het beest nochtans gewaarschuwd: ‘This time it’s personal’. N Universal DVD

18 [The Dude]

Gespeeld door Jeff Bridges in ‘The Big Lebowski’

1997, Joel & Ethan Coen

Tapijtenfetisjist, weedkenner, bowlingverslaafde, zondagsfilosoof en fulltime luierik: het leven van The Dude, een anachronistisch relict uit het hippietijdperk, wordt nog meer surreëel wanneer hij abusievelijk voor een rijke tycoon wordt aangezien wiens vrouw door Duitse nihilisten werd ontvoerd. Welkom in de wondere wereld van Joel en Ethan Coen. E Moment suprême Het bowlingduel met de wufte latino-hunk Jesus blijft een goeie tweede, maar nog grappiger is de scène waarin de ontvoerders ten huize Dude diens tapijt onderpissen en hem de smartenkreet ontlokken: ‘But the rug really tied the room together’. N Universal DVD

19 [Daphne/Jerry]

Gespeeld door Jack Lemmon in ‘Some like it hot’

1959, Billy Wilder

Saxofonist Joe en bassist Jerry hebben dé manier gevonden om aan de maffia te ontsnappen: zich verkleden als vrouw en een meisjescombo vervoegen. Joe wordt Josephine en Jerry wordt Daphne, al gaat dat voor die laatste duidelijk met meer problemen gepaard dan een ladder in zijn of haar kous. Geweldige dubbelrol voor Jack Lemmon in een van de meest bejubelde komedies aller tijden. E Moment suprême Volbloed heteroseksueel Jerry begint stilaan genoeg te krijgen van zijn alter ego Daphne wanneer hij eens te meer braafjes moet slapengaan tussen de meiden. Vanuit zijn bed tracht hij zijn hormonen te bedwingen met de mantra: ‘I’m a girl, I’m a girl. I wish I were dead. I’m a girl.’ N MGM DVD

20 [Norma Desmond]

Gespeeld door Gloria Swanson in ‘Sunset Boulevard’

1950, Billy Wilder

‘I’m still big. It’s the pictures that got small’. Gek hoe een uitgerangeerde filmdiva die zweert bij de stille film uitgerekend een van dé oneliners uit de geschiedenis van de talkies laat optekenen. Samen met het gedoemde spel van William Holden en Erich Von Stroheim een van de donkerste blikken die Hollywood ooit op zichzelf heeft geworpen. E Moment suprême Norma Desmond, vergeeld icoon uit een vervlogen era, vindt in de komst van verzopen schrijver Joe Gillis een laatste reden om haar gepoederde kin theatraal omhoog te heffen en haar ultieme glamourpose aan te nemen. ‘All right. Mr. DeMille. I’m ready for my close-up’, zegt ze vervat in tragische ironie, terwijl vanitas en doodsdrift als hitsige regendruppels van het doek druipen. N Paramount DVD

21 [Holly Golightly]

Gespeeld door Audrey Hepburn in ‘Breakfast at Tiffany’s’

1961, Blake Edwards

Holly gaat lichtvoetig door het leven in deze dartele romantische komedie die de optimistische zonzijde van de swingin’ sixties naadloos combineert met de verspilzieke ijdelheid. De juwelen van Tiffany’s, de kleren van Givenchy en de bambiblik van Hollywoodprinses Audrey Hepburn versmelten tot het triumviraat van de holle glitter en glamour. E Moment suprême Holly – kwetsbaar, angstig en kletsnat – kust haar aan-en-af-vriendje Paul (George Peppard) in de gutsende regen. Ondertussen laat ze haar kat schuilen onder haar frêle arm en zet de klankband het smachtende refrein van Henry Mancini’s Moon River in. Houd die zakdoek klaar! N Paramount DVD

22 [Ratso Rizzo]

Gespeeld door Dustin Hoffman in ‘Midnight Cowboy’

1969, John Schlesinger

Street hustler Ratso Rizzo – een naam die meteen beelden van grauwe achterstandswijken oproept – heeft in de naïeve cowboy Joe Buck (Jon Voight) niet alleen een makkelijke prooi gevonden, maar ook een vriend en een medestander. Een ingetogen celebratie van onvervulde Amerikaanse dromen, even troostend en triest als de harmonica van Toots Thielemans. E Moment suprême‘I’m walking here!’, schreeuwt Rizzo vanuit het diepste van zijn ziel tegen een New Yorkse taxichauffeur die hem bijna aanrijdt. Een Munchiaanse oerschreeuw uit het leven gegrepen. N MGM DVD

23 [Jake Gittes]

Gespeeld door Jack Nicholson in ‘Chinatown’

1974, Roman Polanski

Privé-detective Jake Gittes draagt niet alleen het beroemdste neusverband uit de filmgeschiedenis, hij torst ook nog eens de existentiële vertwijfeling en de chronische verveling van de archetypische film noir op zijn schouders. Gewond vanbinnen én vanbuiten, maar cooler dan een blik ingevroren pladijzen. E Moment suprême Wanneer hij zich in een kapsalon laat scheren, wil de gewonde jager Gittes beslist geen zorgen of beledigingen naar zijn kop, en zeker niet wanneer die afkomstig zijn van een corrupte deurwaarder. ‘Wanna take the discussion outside?’. Zoveel machismo zijn ze bij een herenkapper duidelijk niet gewend. N Paramount DVD

24 [The Terminator]

Gespeeld door Arnold Schwarzenegger in ‘Terminator’ en twee latere films

1984, James Cameron

Kan Ah-nuld geen emoties uitbeelden? Geen probleem, hij is toch een robot. Kan hij niet eens de naam ‘Sarah Connor’ uitspreken? Wie maalt erom, spraaktechnologie staat in ’the used future’ toch nog niet op punt. James Cameron kent een vlaag van visionaire typecasting, hijst de Oostenrijkse vleeskolos uit de barbaarse krochten van de B-cinema, steekt hem in een zwartlederen outfit en laat hem mechanisch als altijd over het scherm knallen. Met superieure sciencefictionpulp en een instant cultklassieker tot gevolg. E Moment suprême De ‘I’ll be back’-scène waarin het politiekantoor tot een abattoir wordt herleid, lijkt de evidente keuze. Minstens even leuk is de scène waarin de buitenaardse moordmachine zichzelf wat bijtimmert, -last en -boetseert, zijn linkeroog uitdraait en de spiegel dreigend aankijkt terwijl een rode gloed uit zijn pupil priemt. Iets voor de volgende Republikeinse Conventie? N MGM DVD

25 [Dirty Harry]

Gespeeld door Clint Eastwood in ‘Dirty Harry’ en vier latere films

1971, Don Siegel

De foutste aller foute flikken is ontsproten aan het brein van zelfverklaard zen-fascist en Apocalypse Now-scenarist John Milius, en schiet zichzelf de filmlegende in met een Magnum. 44, dwars door alle morele conventies en politieke correctheden heen. Inspector Harry Callahan doet wat u droomt in uw meest extreem-rechtse dromen. E Moment suprême‘Well, the law’s crazy!’, briest Callahan als hij te horen krijgt dat de moordenaar die hij zopas heeft ingebeukt en gemarteld opnieuw zal worden vrijgelaten omdat de wet dergelijke folterpraktijken nu eenmaal verbiedt. Wie er meest geflipt is, crimineel of flik? Aan u de keuze. N Warner DVD

26 [Jules Winnfield]

Gespeeld door Samuel L. Jackson in ‘Pulp Fiction’

1994, Quentin Tarantino

Onder een glimmend afrokapsel en aan de zijde van een herboren John Travolta combineert Jackson steenharde gangstercool met religieus moralisme. Voeg daar nog wat socratische methodiek aan toe – ‘What does Marcellus Wallace look like? Does he look like a bitch?’ – en je krijgt een personage dat zelfs Pieter de Crem (let op de gelijkenissen in haarsnit) doet dromen van een carrière in de misdaad. E Moment suprême Nog één keer om het af te leren: de ‘Ezechiel 25.17’-speech die Jules aanheft wanneer het laatste uur van zijn tegenstander heeft geslagen: ‘The path of the righteous man is beset on all sides by the inequities of the selfish and the tyranny of evil men.’ N RCV DVD

27 [Mrs. Robinson]

Gespeeld door Anne Bancroft in ‘The Graduate’

1967, Mike Nichols (? MGM?)

Mrs. Robinson wordt het embleem van alle onbevredigde huisvrouwen uit de middenklasse wanneer de jonge student Benjamin Braddock (Dustin Hoffman) haar monotone leven en eigenlijk vooral dat van haar dochter komt binnengewandeld. E Moment suprême‘Are you trying to seduce me?’, stamelt de verlegen Benjamin. Nee Bennie, ze wil gewoon weten wat je van haar nieuwe lingeriesetje vindt. N Momentum Pictures DVD

28 [Blondie]

Gespeeld door Clint Eastwood in ‘The Good, the Bad and the Ugly’

1966, Sergio Leone

In het sluitstuk van Leone’s Dollar-trilogie krijgt Eastwoods personage (dat het begrip ’the good’uit de titel moet voorstellen) de naam Blondie mee. Noch blond, noch rechtschapen, laat hij het allemaal niet aan zijn onverstoorbare hart komen. De vader aller relaxste bad asses uit de moeder aller spaghettiwesterns. E Moment suprême De bezwete close-ups, het opwaaiende stof, de vingers nerveus over de holster, Morricone’s diatonische deuntjes: Blondie gaat het finale duel in met the Bad Lee Van Cleef en doet precies datgene waarin hij ondertussen al twee uur en twee eerdere films uitblinkt: hovaardig zwijgen. N MGM DVD

29 [Freddy Krueger]

Gespeeld door Robert Englund in ‘Nightmare on Elm Street’ en zes latere films

1984, Wes Craven

Het concept was al behoorlijk eng û een boeman die je afslacht in je dromen û maar de looks zijn nóg akeliger: het verbrande gezicht, het ragtime hoedje, de groenrode sweater die hij kennelijk van de Muppets heeft gestolen, zijn vlijmscherpe klauwen en… acteur Robert Englund. E Moment suprême Zelfs Freddy houdt allicht nachtmerries over aan de inferieure sequels, maar deel één blijft nog altijd op ons netvlies gegrift. Kan moeilijk anders met scènes zoals die waarin Freddy een slachtoffer eerst aan het plafond pint vooraleer zijn vingerzeis boven te halen. Nasty! N RCV DVD

30 [Frank Booth]

Gespeeld door Dennis Hopper in ‘Blue Velvet’

1986, David Lynch

Dat Frank een welbespraakte jongen is en met vrouwen weet om te gaan, is wel het minste wat je kan zeggen. ‘Don’t you fucking look at me. Daddy wants to fuck. I’ll fuck anything that moves.’ Een compleet gestoorde maniak, maar ook een tedere romanticus. Tenminste, wanneer de deejay het juiste plaatje draait; Blue Velvet van Bobby Vinton of In Dreams van Roy Orbison bijvoorbeeld. E Moment suprême Franks entree waarin hij god weet wat door zijn zuurstofmasker naar binnen zuigt en Dorothy (Isabella Rosselini) zijn bizarre interpretatie van voorspel meegeeft. N MGM DVD

31 [Luitenant Kolonel Kilgore]

Gespeeld door Robert Duvall in ‘Apocalypse Now’

1979, Francis Ford Coppola

Terwijl publiek geweten Captain Willard (Martin Sheen) door de ijle nachtmerrie van de Vietnamoorlog schrijdt op zoek naar de op drift geslagen Kolonel Kurtz (Marlon Brando), ontmoet hij een nog manischer voorbeeld van vleesgeworden oorlogswaanzin: surfgek en Wagnerliefhebber Kilgore, onverschrokken wandelend tussen de napalmtapijten. E Moment suprême‘I love the smell of napalm in the morning. The whole hill. Smelled like victory.’ Kilgore geeft Willard lessen in sadistische oorlogsretoriek terwijl een Vietnamees dorp in een brandend hellegat wordt herschapen. N A-Film DVD

32 [J.J. Hunsecker]

Gespeeld door Burt Lancaster in ‘Sweet Smell of Success’

1957, Alexander Mackendrick

De ijspriemscherpe dialogen en Mackendricks trefzekere mise-en-scène zullen wel geholpen hebben. Toch is het vooral Lancasters fysieke charisma dat J.J. Hunsecker laat opzwellen tot een zonverlichte roddelkoning die met zijn societycolumns zelfs de hoogste politieke rangen scheidt, stuurt en intimideert. E Moment suprême Persagent Eddie Falco (Tony Curtis), Hunseckers aalgladde vazal, moet de soevereiniteit van de meester erkennen wanneer die tijdens een diner met een senator, een impresario en een blonde bimbo zijn disgenoten een voor een schaakmat zet. Verbale powerplay in staalharde clair-obscur. N MGM DVD

33 [John Shaft]

Gespeeld door Richard Roundtree in ‘Shaft’

1971, Gordon Parks

Werden Afro-Amerikaanse personages tot dan toe gedwongen zich neer te leggen bij de blanke Hollywoodsuprematie, dan bracht funkmeister, sex machine en private dick John Shaft daar met de klap verandering in. Zwarte emancipatie in zwartlederen motorpak met een flinke bobbel tussen de benen. E Moment suprême Shafts onvergetelijke introductie, wanneer het beroemde deuntje van Isaac Hayes nog nahijgt op de klankband: hij trippelt zelfverzekerd een metrostation uit en maakt een taxichauffeur meteen duidelijk dat claxonneren naar de baddest motha van New York niet zo’n slim idee is. N Warner DVD

34 [Carrie White]

Gespeeld door Sissy Spacek in ‘Carrie’

1976, Brian de Palma

Telekinetische horror en teenage angst naar het huiverboek van Stephen King, meesterlijk aaneengeklonken door De Palma. Het begint bij een douche en eindigt bij een bloedbad. Komt ervan als je je keukengerei niet veilig opbergt wanneer je de zowel lijfelijk als sociaal uitgemergelde studente Carrie White over de vloer krijgt. E Moment suprême De akeligste douchescène sinds Psycho, waarin Carrie voor het eerst menstrueert en van de weeromstuit via telekinese een eerste lichtpeertje laat barsten. N MGM DVD

35 [Edward Scissorhands]

Gespeeld door Johnny Depp in ‘Edward Scissorhands’

1990, Tim Burton

De gotische vogelverschrikker en amateur-tuinier Edward Scissorhands is het onafgewerkte paradepaardje van een excentrieke uitvinder (Vincent Price). Tim Burtons persoonlijke variant op de Frankenstein-mythe is meteen ook een van de meest aimabele outsiders die ooit door de kraaknette wijken van Suburbia wandelden. E Moment suprême Hartverscheurend, het moment waarop Edwards liefje (Winona Ryder) vraagt om haar vast te houden en hij enkel onhandig heen en weer schurkt met zijn scharen en dan droef vaststelt ‘I can’t’. N Fox DVD

36 [Inspector Jacques Clouseau]

Gespeeld door Peter Sellers in ‘The Pink Panther’ en vier latere films

1964, Blake Edwards

De klungelige Franse politie-inspecteur strompelt, bluft en harkt zich een weg tot bij ’s werelds kostbaarste diamant, voert een potje wereldvreemde slapstick op, haalt een Frans accent boven waar zelfs Chirac niet aan kan tippen en degradeert daarmee de originele leading man – David Niven – tot een inmiddels lang vergeten personage. E Moment suprême Vergeet de zwakzinnige sequels en kruip opnieuw in een deuk wanneer Clouseau vol zelfvertrouwen zijn hand plaatst op een tollende wereldbol en daarmee frontaal op zijn tronie smakt. Alsof Buster Keaton nooit is weggeweest. N MGM DVD

37 [Alex de Large]

Gespeeld door Malcolm McDowell in ‘A Clockwork Orange’

1972, Stanley Kubrick

Hij houdt van Beethoven, zijn bolhoed, ‘a bit of the in and out’en vooral van een streepje ultraviolence. Tot zijn futuristische ijldroom echter wordt gefnuikt door een Orwelliaanse heilstaat die hem een moreel kompas op zijn netvlies brandt. Dit is Kubricks briljante dissectie van de menselijke aard, vermomd als een toekomstvisioen en gebaseerd op Anthony Burgess’ klassieker. E Moment suprême Op de tonen van Singin’ in the Rain homejacken Alex en zijn kornuiten een bemiddeld koppel en vieren hun sadistische impulsen op hen los. Gene Kelly draait zich om in zijn graf. N Warner DVD

38 [Terry Malloy]

Gespeeld door Marlon Brando in ‘On The Waterfront’

1954, Elia Kazan

Een succesvol bokser in zijn dromen, een berooide dokwerker in zijn grauwe werkelijkheid. Brando weet al mompelend en improviserend in ijskoude Method-stijl zijn personage uit het Palookaville van Tinseltown te redden. E Moment suprême Zijn speech op de achterbank van een taxi wanneer hij beseft dat het verraad van zijn broer Charley zijn ondergang heeft ingeluid. ‘I coulda have class. I coulda been a contender… It was you, Charley.’ N Columbia DVD

39 [Tony Montana]

Gespeeld door Al Pacino in ‘Scarface’

1983, Brian de Palma

‘Nothing exceeds like excess’, zo vat de engelachtige Elvira (Michelle Pfeiffer) het dubieuze adagium van haar echtgenoot – drugkoning én hofnar Tony Montana – kort en bondig samen. Pacino ontdekt zijn innerlijke over-acteur in deze ziedende vertelling van hebzucht, egomanie en vuilbekkerij. E Moment suprême‘Why don’t you put your head in his ass? See if it fits’. Tony Montana weet duidelijk nooit zijn grote mond te houden, zelfs niet met een geweer op zijn kop gemikt. N Universal DVD

40 [‘Mad’ Max Rockatansky]

Gespeeld door Mel Gibson in ‘Mad Max’ en twee latere films

1979, George Miller

Max is wel degelijk een cowboy, maar dan eentje met een hot rod in plaats van een hengst, en de postapocalyptische woestijn in plaats van the Far West als natuurlijke habitat. Bovendien is hij even egocentrisch als de protagonisten uit de spaghettiwesterns van Sergio Leone. Zijn lot wordt echter verbonden aan dat van enkele onschuldige lammetjes en vanaf dan dwarrelt de oudtestamentische wraakengel in hem boven. The Passion of the Max. E Moment suprême Wanneer Max écht mad wordt? Als voor zijn ogen zijn gezin wordt afgeslacht door gestoorde gekken die hij in de sequels zal achternazitten. N Warner DVD

41 [Hans Beckert]

Gespeeld door Peter Lorre in ‘M’

1931, Fritz Lang

Beckert – een laffe kindermoordenaar – is steeds in expressionistische schaduwen gehuld en wordt de ganse film achtervolgd door een woeste meute. Langs superbe regie maakt zijn angst bijna fysiek voelbaar en de regisseur laat je geweten tollen in deze donkere parabel van kwaad tegen kwaad. E Moment suprême Zijn angstkreet dat niemand begrijpt hoe het voelt om hem te zijn. Godzijdank. N import Criterion DVD

42 [Jack Torrance]

Gespeeld door Jack Nicholson in ‘The Shining’

1980, Stanley Kubrick

Ook wij kampen soms met een writer’s block, maar dan is dat gelukkig niet in die sardonische, ijzingwekkend sociopathische mate als Jack Torrance. Een familiale winterse retraite in een hotel ontaardt in een met bloed doortrokken hellevaart. E Moment suprême‘Here’s Johnny’, briest Jack met een hakbijl in de aanslag. Mevrouw Torrance had beslist geen bezwaar gemaakt tegen wat extra overuren voor haar overstreste echtgenoot. N Warner DVD

43 [Darth Vader]

Gespeeld door David Prowse en verklankt door James Earl Jones in ‘Star Wars’ en twee latere films

1977, George Lucas

Is het een man? Is het een robot? Wat drijft hem tot zijn megalomane destructiedrang? En waarom zet hij als astmapatiënt niet gewoon zijn masker af? Hoe meer vragen de Star Wars-aficionados zich stelden over de ware identiteit en motieven van The Dark Lord, hoe meer diens mythe aanzwelde tot intergalactische proporties. E Moment suprême Darth Vader houdt een bizar vader-tot-zoon-onderonsje met Luke Skywalker in The Emperor Strikes Back. N Fox DVD

44 [Harry Lime]

Gespeeld door Orson Welles in ‘The Third Man’

1949, Carol Reed

Sjoemelaar Harry Lime doolt door het morele braakland en de riolen van het naoorlogse Wenen, zet het verleidelijkste masker van Orson Welles op, laat zich begeleiden door het meest aanstekelijke deuntje dat Anton Karas ooit uit zijn citer haalde en maakt met Carol Reeds gekantelde-deur-shot de meest ambivalent glorieuze entree uit de filmgeschiedenis. E Moment suprême Samen met dat van Rumsfeld, Bush en Cheney moet Limes ‘koekoeksklok’-speech zowat het meest hallucinante staaltje van sofistische geschiedvervalsing zijn. N import Criterion DVD

45 [Tommy de Vito]

Gespeeld door Joe Pesci in ‘GoodFellas’

1990, Martin Scorsese

Tommy een opvliegende jongen noemen, staat zo’n beetje gelijk met stellen dat het in Siberië wel eens frisjes kan worden. Qua ongemotiveerde woedeaanvallen en onpeilbaar gewonde trots kent deze wiseguy immers zijn gelijk niet. E Moment suprême ‘ How am I funny?’, vraagt de immer in keurig maatpak gehesen wandelende tijdbom. ‘Funny like a clown. I amuse you? I make you laugh?’. Wees gerust, het zijn slechts retorische vragen. N Warner DVD

46 [Antoine Doinel]

Gespeeld door Jean-Pierre Léaud in ‘Les Quatre cents Coups’ en vier latere films

1959, Francois Truffaut

Hij steelt, hij plaagt, hij is lui en toch is Antoine de sympathiekste belhamel uit de filmgeschiedenis. Léauds koorknapengezichtje zit er natuurlijk voor iets tussen, maar uiteindelijk is het wel Truffauts complexe zedenanalyse en precieze beeldregie die ons doet smelten. E Moment suprême Even onvergetelijk als het slotshot is Antoines reactie als de zielenknijper van de kostschool hem vraagt of hij ooit met een meisje ‘de cirkel van het genot’ heeft betreden – om maar even pater Versteylens stamper- en bloemrijke beeldspraak alweer volkomen misplaatst te gebruiken. N import MK2 DVD

47 [Brian]

Gespeeld door Graham Chapman in ‘The Life of Brian’

1976, Terry Gilliam en Terry Jones

Monty Pythons vertelling over Brian, Messias tegen wil en dank, is de beste en meest anarchistische bijbelfilm ooit gemaakt, én de grappigste demystificatie van religieus fanatisme en Romeinse regeldrift. E Moment suprêmeWhat the Romans ever did for us? Dissidenten aan het kruis nagelen, tiens. Maar niet zonder in de ultieme meezinger voor profeten, hoeren, tollenaars en zondaars uit te barsten: Always look on the bright side of life. Al hang je op Golgotha. N Columbia DVD

48 [Harry Powell]

Gespeeld door Robert Mitchum in ‘Night of the Hunter’

1955, Charles Laughton

Harry Powell is een religieus reptiel dat in zijn kranke cranium de strijd tussen goed en kwaad uitvecht en ook nog eens de erfenis van een jonge weduwe tracht mee te graaien. Deze moerasdonkere parabel was acteur Laughtons enige film als regisseur, maar wat voor één! E Moment suprême Predikant Powell geeft didactische uitleg bij de ‘good’ en ‘evil’-tattoos op zijn handen en jaagt je daarmee regelrecht het agnosticisme in. N MGM DVD

49 [Sam Spade]

Gespeeld door Humphrey Bogart in ‘The Maltese Falcon’

1941, John Huston

De peetvader aller privé-detectives zal het zaakje zeker wel weten op te lossen. Maar niet zonder zijn partner en zijn liefje te verliezen, de flikken op zijn nek te krijgen, meer leugens te aanhoren dan een polygraaf en meer hoeken ingejaagd te worden dan Jempi Coopman in zijn bokskamp tegen Ali. Film noir in zijn meest heldere grandeur. E Moment suprême ‘Natuurlijk hou ik van je, schatje. Maar of ik daarom mijn nek ga riskeren’, zegt Spade zo ongeveer tegen zijn bedrieglijke liefje, vlak voor hij haar aan de flikken overlevert. De meest troebele liefdesverklaring ooit op pellicule gevat. N Warner DVD

50 [Melanie Daniels]

Gespeeld door Tippi Hedren in ‘The Birds’

1963, Alfred Hitchcock

Het mondaine fuifnummer Melanie – de Paris Hilton van haar tijd, zeg maar – wordt op het platteland geconfronteerd met de boosaardige maar onverklaarbare krachten van moeder natuur. En vooral met heel veel krengen van vogels natuurlijk. Mét Hedren als prototypische Hitchcock-blondine. E Moment suprême Voor het eerst gezien als tienjarig jongetje en nog steeds niet van ons netvlies gewist, de akelige slotscène waarin Hedren en Rod Taylor er tussen duizenden nerveus op en neer trippelende vogels vanonder muizen richting onzekere toekomst en bijna zekere dood. N Universal DVD