Paul Baeten

‘Ik begrijp niet hoe iemand die rationeel denkt tegen culturele toe-eigening kan zijn’

Paul Baeten Columnist bij Knack Focus

‘Hoe meer culturele toe-eigening, hoe sneller we tot een sterkere gedeelde cultuur kunnen komen’, schrijft Paul Baeten auteur van onder meer Wanderland en Straus Park. ‘En laat dat nu toch het progressieve einddoel zijn.’

Veel van de verwarring in deze tijd heeft te maken met het niet goed aflijnen van bepaalde begrippen. Culturele toe-eigening of, voor wie zich graag Amerikaanse taal en cultuur toe-eigent, culturele appropriatie is daar een goed voorbeeld van.

Culturele toe-eigening is natuurlijk zo oud als de mens zelf. Rond 1500 voor Christus gingen de Hettieten lustig winkelen in de toen erg hippe Mesopotamische way of life, die door onder anderen de Sumeriërs was ontwikkeld. De geroemde Romeinse cultuur is grotendeels gebaseerd op die van de Etrusken. The Beatles en de Stones waren er nooit geweest zonder de zwarte bluesmuziek die aan het einde van de negentiende eeuw in het zuiden van de VS was ontstaan en de Amerikanen hadden die muziek waarschijnlijk nooit herontdekt zonder The Beatles en de Stones.

Ik begrijp niet hoe iemand die rationeel denkt tegen culturele toe-eigening kan zijn.

Ik begrijp niet hoe iemand die rationeel denkt tegen culturele toe-eigening kan zijn. Wat is de oplossing? Iedereen houdt vast aan aan bepaalde stereotiepen die dan zogezegd bij de culturele groep horen waarin men geboren werd? En wat moet ik me daarbij voorstellen buiten uiterst stereotiepe, half tot compleet racistische concepten? Witte mensen dragen polo’s en gaan op skivakantie? Zoiets?

Want dit is het idee: ‘dominante culturen’ mogen niets van andere culturen nabootsen of overnemen.

Daar heb ik een heleboel problemen mee.

Om te beginnen: wat is in godsnaam een dominante cultuur? Ik neem aan: de westerse, witte, christelijke, heteroseksuele strekking. Wat geen cultuur is, maar een percentage. Een concept uit statistieken.

Dit begrijp ik wel: er bestaat iets als goede smaak en intentie. Als een rechtse studentenclub een ‘slavenavond’ zou organiseren en zich met schoensmeer op het gezicht zou aandienen, dan is dat zwaar te veroordelen. Maar dat is natuurlijk geen culturele toe-eigening, dat is racisme. Ook Zwarte Piet is geen culturele toe-eigening, Zwarte Pieten zijn namelijk geen cultuur maar een fictieve constructie die door associaties met historische racistische verhoudingen smakeloos wordt.

Dit is culturele toe-eigening: sushi gaan eten in Aalst, de lambada dansen op een feestje, een Japans toilet in een badkamer in Steenokkerzeel installeren, de miljoenen witte tieners die naar hiphop luisteren die ooit een oorsprong vond in de Bronx, als tiende generatie Limburger je zoon Noah noemen, de in Italië compleet onbestaande ‘spaghetti bolognaise’ die in elke Vlaamse taverne op het menu staat, alle niet-laat-middeleeuwse Schotten die graag golf spelen, naar de sauna gaan, meer dan half de mode die in grote kledingwinkels in de hele wereld wordt aangeboden, een kebabke eten na het uitgaan.

Ik zal je meteen ook zeggen wat het probleem daarmee is: niks.

Hoe meer culturele toe-eigening, hoe sneller we tot een sterkere gedeelde cultuur kunnen komen. En laat dat nu toch het progressieve einddoel zijn. Het is alleszins mijn persoonlijke ideaal. Dat net die progressieven helemaal de andere richting uit willen gaan, is absurd en gekmakend. Want onrechtstreeks wordt zo een uiterst rechts idee van een dominante witte cultuur bevestigd. En dat is walgelijk.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content