Maandag 11/10, 22.05 – Canvas

Een eenmalig portret van een intussen obscure, maar illustere Limburger: je moet al Stijn Meuris heten om dat gedaan te krijgen. ‘Het verhaal van Tijl van Limburg heeft iets heel universeels’, vertelt de zanger/regisseur. ‘In het najaar van 1971 was er met de hongersnood in Bangladesh voor het eerst op de Vlaamse televisie echt ellende te zien. Dat had een grote impact op heel Vlaanderen, in het bijzonder op een Limburgse jongeman, Mario Roymans, die besloot dat hij iets móést doen.’

Dus hij besloot een kunstwerk te stelen?

Stijn Meuris: Om in ruil losgeld te vragen dat dan voor voedselhulp moest dienen. Een ontroerend naïeve gedachte die zich ook vertaalde in de ongelooflijke knulligheid waarmee Mario, die zich achteraf als Tijl Uilenspiegel tot de media richtte, de roof met succes wist te plegen. Hij had niet zo veel met kunst, en vond het zeer onrechtvaardig dat er zoveel geld in die wereld rondging. Hij liet zich opsluiten in het Brusselse Paleis voor Schone Kunsten, stal om puur praktische reden het niet zo grote Liefdesbrief van Johannes Vermeer om het, eenmaal buitengeglipt langs een gordijn door het raam, onder zijn bed te verstoppen. Het land was helemaal in de ban van die grote kunstroof door een mini-Robin Hood. En hoe meer ik mij in het verhaal verdiepte, hoe universeler het bleek: een nette jongen vindt dat hij iets moet doen.

Maar niet het meest evidente om verkocht te krijgen. Hoe heb je dat geflikt?

Meuris: Met mijn enthousiasme, denk ik. Ik zie wel eens de omschrijving tv-maker bij mijn naam staan, terwijl ik eigenlijk niet meer dan een volwassen kind ben. Het heeft me een kwartiertje geduurd om Woestijnvis en Canvasnetmanager Jan Stevens te overtuigen: ‘Sommige verhalen moeten gewoon verteld worden’, klonk het bij hen, meteen gevolgd door de standaardzin: ‘Maar Meuris, het mag niets kosten.’ (Lacht)

Knackhoofdredacteur Karl van den Broeck zag in een column een verband tussen jouw uitspraak bij de laatste verkiezingen dat je niet zou gaan stemmen en de ambitie om het verhaal van Tijl van Limburg te vertellen.

Meuris: Dat lijkt me misschien net een bocht te ver. Hoewel er wel waarheid in de parallel zit, ging mijn uitspraak – géén oproep – niet om een daad van Stijn van Limburg. Wat ik gedaan heb, is vanuit een gut feeling zeggen dat de politici in ons land niet zomaar kunnen voortdoen op de manier waarop ze bezig zijn. Ik ben echt heel hard geschrokken van de reacties. Plots was ik de goedmoedige idioot die het democratische bestel niet goed snapte. Ik heb mijn lesje wel geleerd: uit burgerzin kritiek formuleren, zal ik niet meer doen.

Misschien missen we in de huidige tijdsgeest wel romantische helden als Tijl.

Meuris: Ja, dat klopt wel. Want hoewel Mario alias Tijl niet bepaald iets met poëzie had, doet hij me wat aan Jotie T’Hooft denken. Romantische helden: bestaan ze niet meer of zien we hen gewoon niet? Er zijn ongetwijfeld nog zulke mensen, maar wellicht worden zij vandaag gemarginaliseerd. Al moet je nu ook weer niet alles gaan romantiseren. Lieden als Wilfried Martens, Leo Tindemans en godbetert Paul Vanden Boeynants worden vandaag voorgesteld als grote staatsmannen die het allemaal wel voor elkaar kregen. Excuseer, dat lijkt mij dan ook weer een illusie.

(H.V.G.)