Radio is al ruim een eeuw oud, in België bestaat het medium 75 jaar. Tenminste toch als je de oprichting van het NIR als startpunt neemt. Een chronologie.

De VRT heeft een tijdlijn samengesteld, waar je de geschiedenis kunt beluisteren aan de hand van oude radiofragmenten: www.75jaarradio.be.

X 1895

Guglielmo Marconi slaagt erin om signalen draadloos te versturen op het domein van zijn familie in Italië – afstand: een kleine twee kilometer – en legt zo de basis voor de radio.

X 1899

Marconi verstuurt het eerste draadloze telegram over het Kanaal. Twee jaar later, op 12 december 1901, gaan de eerste draadloze signalen (de letter ‘S’ in Morse) over de Atlantische Oceaan, van Cornwall naar Newfoundland over een afstand van zowat 3200 kilometer.

X 1906

Dankzij de uitvinding van de triode (Lee De Forest) en de koolmicrofoon (Reginald Fessenden) wordt het mogelijk om naast morsetekens ook woorden en muziek door te stralen.

X 1914

‘Un, deux, trois ici la poste téléphonie sans fil à Laken, près de Bruxelles.’ Op 28 maart wordt vanuit het koninklijk paleis in Laken de eerste radio-uitzending verzorgd. Tot aan de start van WOI vier maanden later is er elke zaterdagavond een paleisconcert, dat tot zowat zestig kilometer ver ontvangen kan worden.

X 1920

Aantal radiotoestellen in België: 26.

X 1922

De British Broadcasting Company gaat van start.

Oprichting van SBR (Société Belge de Radio-électricité), de eerste grootschalige radiofabrikant in België.

X 1923

Om de verkoop van radio’s aan te zwengelen, sticht SBR Radio Belgique, het eerste Belgische radiostation. Radio Belgique start op 24 november.

X 1924

Aantal radiotoestellen in België: 11.977.

X 1926

Journalist Théo Fleischman maakt het eerste radiojournaal.

Radioamateur Georges De Caluwé begint in Antwerpen met Radio ’t Kerksken. Ook in Kortrijk (1927) en in Gent (1935) ontstaan lokale radio’s.

X 1928

De zuilen zien brood in radio. De Vlaamse katholieken richten de Katholieke Vlaamse Radio Omroep (KVRO) op. Later volgen ook de socialisten (Sarov), de liberalen (Librado) en de Vlaams-nationalisten (Vlanara). Alleen de katholieke omroepvereniging kan – dankzij het geld van de Boerenbond – in 1929 met een eigen station opstarten, NV Radio.

X 1930

Op 18 juni 1930 werd bij wet het NIR-INR (Nationaal Instituut voor Radio-Omroep) opgericht. De openbare omroep neemt personeel en installaties over van zowel Radio Belgique als NV Radio.

Aantal radiotoestellen in België: 76.832, of bijna één per honderd inwoners.

X 1931

Zondag 1 februari: het NIR begint uit te zenden, 35 uur per week, waarvan 12 voor de ideologische omroepverenigingen. Luisteraars betalen vanaf nu radiotaks.

X 1935

Op 3 november wordt de eerste steen gelegd van het nieuwe omroepgebouw aan het Brusselse Flageyplein, ontworpen door Joseph Diongre. Voor die gelegenheid zendt het NIR voor het eerst een hele dag (van 6.45 tot 0.00) uit. ‘Flagey’ wordt in 1938 in gebruik genomen en is in die tijd het modernste omroepgebouw ter wereld.

X 1940

Na de Duitse inval worden de installaties van het NIR gebruikt voor Sender Brüssel. Vanaf september gaat Radio België û Radio Belgique vanuit Groot-Brittannië in de lucht. De Belgische regering in ballingschap richt ook de Belgisch Nationale Radio-Omroep (BNRO) op, die vanaf 1943 begint uit te zenden, eerst via de BBC, later via een zender in Congo.

X 1945

Na de oorlog krijgt het NIR een monopolie: de lokale radio’s, die bij het begin van de oorlog waren opgedoekt, mogen niet meer uitzenden.

Oprichting Werelddienst, later Wereldomroep.

X 1948

Aantal radiotoestellen in België: 1.226.804.

X 1950

Oprichting Europese Radio Unie, vanaf 1958 uitgebreid tot Eurovisie.

X 1955

Sony lanceert de eerste transistorradio’s, die een nieuw elan aan de radio zullen geven.

X 1960

NIR-INR wordt BRT-RTB.

De Nederlandse radiopiraat Veronica begint op 15 mei uit te zenden van op de boot Borkum Riff. Piratenzenders als Veronica en later ook Radio Caroline worden dankzij de onorthodoxe presentatoren zeer populair bij de jongeren.

Aantal radiotoestellen in België: 2.588.014.

X 1961

Oprichting BRT3, het ‘culturele net’. BRT1 brengt voortaan speciale programma’s voor bejaarden, toeristen, het gezin… BRT2 legt zich toe op regionale radio.

X 1964

Eerstesteenlegging nieuw omroepgebouw aan de Reyerslaan.

X 1965

Start nieuwsmagazine Actueel.

X 1977-1980

De vrije radio maakt zijn opmars. Via de FM-band worden over het hele land (illegale) privé-radio’s opgericht.

X 1982

Ondanks de vele opdoekingen zijn de vrije radio’s niet meer te stuiten. Op 6 mei wordt via decreet beslist dat vrije radio’s voortaan toegestaan worden, op voorwaarde dat ze niet verder dan tien kilometer kunnen uitzenden.

X 1983

BRT richt als antwoord op de vrije radio Studio Brussel op en ontkoppelt de regionale magazines op BRT2.

X 1987

Aantal radiotoestellen in België: 4.516.073. Vanaf 1988 wordt het luistergeld niet meer apart aangerekend en zijn er geen aparte radiocijfers meer.

X 1990

De verschillende radionetten krijgen een eigen huisstijl. BRT 1, 2 en 3 worden Radio 1, 2 en 3.

Reclame mag voortaan ook op de openbare radio: op 1/10 worden de eerste spots uitgezonden.

X 1991

BRT wordt BRTN.

X 1992

De fun en de hits vinden een thuis: Radio Donna gaat van start.

De Wereldomroep wordt herdoopt tot Radio Vlaanderen Internationaal.

X 1997

Het monopolie van de BRTN wordt doorbroken. Lokale radio’s mogen voortaan samenwerken en een keten vormen. Radio Contact wordt de eerste keten.

X 1998

BRTN wordt VRT.

De Vlaamse Media Maatschappij brengt een tiental lokale private radios onder in een keten, onder de noemer TopRadio.

X 1999

VMMA start met een tweede netwerk van lokale radio’s, Radio Mango.

In december zegt minister-president Patrick Dewael dat er tegen eind 2000 commerciële landelijke radiozenders mogelijk moeten zijn.

X 2000

Gettozender Radio 3 krijgt een grondige afstofbeurt en wordt op 2 december omgedoopt tot Klara.

X 2001

Het Vlaams Commissariaat voor Media deelt twee radiolicenties uit voor nationale commerciële omroepen: Q-Music en 4FM zijn de gelukkigen. Begin november gaan beide stations van start.