IRELAND AND FREEDOM. Ken Loach neemt een duik in de Ierse geschiedenis en komt weer boven met een stevig MAAR weinig genuanceerd politiek epos.

The Wind That Shakes the Barley ****

KEN LOACH

MET CILLIAN MURPHY, PADRAIC DELANEY, LIAM CUNNINGHAM

Wanneer een onvermoeibare filmguerrillero als Ken Loach ( Kes, Raining Stones, Sweet Sixteen) explosieve onderwerpen tackelt als de Ierse burgeroorlog, de geboorte van de IRA en de strijd tegen de Britse bezetter; dan verwacht je een bom van een historisch drama. Daarom valt The Wind That Shakes the Barley een tikkeltje tegen, ook al jagen de ultrarealistische shock-and-awe-scenes de rillingen in rotten van drie over je rug en kaapte de film afgelopen mei in Cannes nog de Gouden Palm weg.

Wat vooral stoort, is de eenzijdige visie van Loach en diens huisscenarist Paul Laverty op de zogeheten Black and Tans, de Britse milities die in de jaren 10 en 20 van de vorige eeuw naar het opstandige, voor totale onafhankelijkheid ijverende Ierland werden gestuurd. Niet dat je kan verwachten dat een advocaat van de onderdrukten als Loach veel sympathie toont voor de stoottroepen van het British Empire; alleen werkt het consequente afschilderen van die soldaten als een brutale bende extreme sadisten veeleer contraproductief. Hoogtepunt daarbij: de folterscène in de gevangenis, die in Loach’ frontale en neorealistische stijl aanzwelt tot pure horror.

De toon wordt aanzienlijk genuanceerder, aangrijpender en historisch interessanter wanneer Loach zijn blik op de interne Iers-republikeinse keuken richt en de politieke schizofrenie van dat land blootlegt. Dat doet hij aan de hand van de bittere broedertwist tussen Damien (Cillian Murphy) en Teddy (Padraic Delaney), de één een idealist die weigert zich neer te leggen bij het in 1921 onderhandelde compromis met de Britten; de ander een pragmaticus die het bloedvergieten beu is en instemt met de beperkte autonomie.

The Wind That Shakes the Barley is een sterk geacteerde, knap in beeld gezette, bij vlagen zelfs bedwelmende film. Alleen jammer dat de spontane details die de sociodrama’s van ‘rooie Ken’ doorgaans zo briljant maken, dit keer ontbreken. Waaruit eens te meer blijkt dat Loach – die zich in ’95 met Land and Freedom met vergelijkbaar resultaat over de Spaanse burgeroorlog boog – zich nog altijd beter thuis voelt in de cités van de werkende klasse dan op de barricades van de geschiedenis. Dave Mestdach

(D.M.)