An American in England – Als geen ander analyseerde de Amerikaanse banneling Joseph Losey de Engelse klassentegenstellingen. Zijn meesterwerk ‘The Go-Between’ is in een glorieuze Blu-rayeditie opnieuw te bewonderen.

(Blu-ray)

1971

Film: ****

Extra’s: ***

Studio Canal

Film. Joseph Losey scoorde zijn grootste triomf – Gouden Palm op het Filmfestival van Cannes in 1971 – met deze subtiele verfilming van de roman van L.P. Hartley. In The Go-Between wordt een twaalfjarige knaap begin 1900 de koerier van de liefdescorrespondentie tussen een aristocratische jonge vrouw (Julie Christie) en een pachter (Alan Bates) uit Norfolk. De jongen (Dominic Guard), zelf van bescheiden komaf, wordt door de volwassenen gebruikt en proeft voor het eerst de pijn van het volwassen worden en het verlies van de onschuld – een van de sleutelthema’s in het oeuvre van de regisseur.

De ingenieus opgebouwde film ontrolt zich in een complexe flashback- en flashforwardstructuur. De scènes die in het verleden spelen, vormen de hoofdbrok van de film. Ze worden op scharniermomenten echter doorbroken met beelden waarin de protagonist, inmiddels een oudere man (Michael Redgrave), terugkeert naar de plek van de zwoele zomer die zo niet zijn leven veranderde, dan toch voor een flink stuk bepaalde dat hij zou opgroeien als een in zijn gevoelsleven geremde volwassene.

Heel knap is hoe Losey en zijn scenarist Harold Pinter op geprivilegieerde momenten dialogen van het ene tijdsgewricht naar het andere schuiven. Dankzij de virtuoze, vloeiende mise-en-scène en de perfect getimede montage komen die ingrepen nooit geforceerd over en behoudt de film ondanks de complexe verstrengeling van twee tijdlijnen zijn transparantie.

Het edwardiaanse tijdperk wordt fors, maar zonder enige decoratieve overdaad gereconstrueerd. Losey, die tijdens de heksenjacht op communisten in Hollywood op de zwarte lijst werd geplaatst en daarom naar Engeland uitweek, toont met onderkoelde ironie de zeden en gebruiken van de benauwende klassenmaatschappij van zijn nieuwe thuisland. Zijn observatie van allerlei spanningen die onderhuids liggen te borrelen tijdens een ogenschijnlijk gezellig partijtje cricket (een van de Engelse upperclassrituelen bij uitstek) is meesterlijk.

In veel van zijn films introduceert Losey protagonisten die zonder het te beseffen hun eigen valstrik spannen, en de jonge held uit The Go-Between vormt daar geen uitzondering op. Het verschil met Loseys andere grote films ( Time Without Pity, Eva, The Servant, Accident, Monsieur Klein) is dat deze kostuumfilm niet wordt overstemd door een somber gevoel van claustrofobie, maar de beklemmende intriges van stiekeme liefde, verraad en emotionele exploitatie worden opgevoerd in bedrieglijk open Engelse landschappen en ogenschijnlijk gastvrije luxueuze landhuizen.

Extra’s. Deze hoogst welkome aanwinst in de schitterende StudioCanal Blu-ray Collection wordt zoals alle titels van deze fraai verpakte cinefiele edities vergezeld van zorgvuldig samengesteld bonusmateriaal. Diepen deze klassieker op alle mogelijke manieren uit: nieuwe interviews met de zoon en weduwe van de regisseur, de producer en de biograaf van Pinter, een door Losey geregisseerd reclamespotje en een audio-opname van een gesprek met Losey in de National Film Theatre in Londen.

Patrick Duynslaegher