Zondag 7/2, 23.45 – Arte. Buster Keaton en Clyde Bruckman, USA 1926
‘I ain’t tryin’ to fight, I’m just tryin’ to ride this train to make it home tonight’, zingt folkrocker Kurt Vile in Freak Train. Dat van dat niet willen vechten, klopt niet, maar voor de rest sluit de zinsnede perfect aan bij The General, zonder twijfel de beste komische treinfilm uit de filmgeschiedenis. Het gekke is dat dit meesterwerk van de stille film geregisseerd is en vertolkt wordt door Buster Keaton, iemand met bijnamen als ‘de man die nooit lachte’ of ‘de man met het marmeren gezicht.’ Al had Keaton daar een uitleg voor: ‘Ik concentreerde me gewoon op wat ik aan het doen was.’
Slapstickkomiek Keaton is iemand die op het witte doek het best gedijt in de chaos. Het is te zeggen: stop hem in een chaotische omgeving, zoals hier in het Georgia ten tijde van de Amerikaanse Burgeroorlog, en hij ontpopt zich tot een inventieve pragmaticus die recht op zijn doel afgaat. En ondanks de idiote situaties waarin hij verzeild geraakt, en de ongelooflijke stunts en halsbrekende acrobatieën die hij uithaalt, gebeurt het allemaal met een onverschrokken cool die nog altijd heel modern is.
Keaton is subliem als Johnnie Gray, een treinmachinist die als infanterist wil vechten in het confederale leger. Tot drie keer toe wordt hij afgewezen omdat men hem nuttiger vindt als treinbestuurder. Het bezorgt hem het stigma van lafaard, de reden waarom zijn liefje Annabelle en haar familie hem beginnen te mijden. Wanneer yankeespionnen zijn trein stelen, met Annabelle aan boord, racet Johnnie naar het vijandelijke gebied om de twee grote liefdes van zijn leven terug te halen: zijn locomotief The General en zijn hartendief Annabelle.
Zoals veel van Keatons films is ook dit burleske actieavontuur, naar waargebeurde feiten, opgebouwd rond de confrontatie tussen de komiek en een machine of de – in die tijd – moderne technologie. Voor Keaton is de trein niets anders dan een gigantisch stuk speelgoed dat hij stijlvol integreert in zijn gags.
Het hoogtepunt van deze lange, met een schitterende mobiele cameravoering opgenomen achtervolgingsfilm, is de crash van een locomotief op een brandende brug – een van de duurste shots uit de periode van de stille film. Bovendien monteerde Keaton zijn film helemaal zelf, als een echte ambachtsman. Dat deed hij door de filmstrook tegen het licht te houden in plaats van daarvoor een machine te gebruiken. Een niet te onderschatten klus, want het ging om ruim zestig kilometer film.
(L.J.)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
