SMOELEN OM OP TE KLOPPEN. MET ZIJN RAZEND SUCCESRIJKE ‘THE DIRTY DOZEN’ INTRODUCEERDE BOB ALDRICH ANARCHISTISCH GEWELD IN DE HEROÏSCHE OORLOGSFILM MADE IN HOLLYWOOD.

FILM: **** extra’s: * (Warner home video)

The Dirty Dozen (1967)

Film. In deze even woeste als kordate oorlogsfilm worden twaalf ter dood veroordeelde G.I.’s op het einde van de Tweede Wereldoorlog gerekruteerd voor een zelfmoordmissie achter de vijandelijke linies in bezet Bretagne. Wie het er tegen alle verwachtingen in toch levend afbrengt, krijgt zijn zuurverdiende vrijheid aangeboden. Het zijn allemaal beroemde tronies die gestalte geven aan het bonte allegaartje moordenaars, verkrachters en psychopaten (Charles Bronson, Jim Brown, John Cassavetes, Telly Savalas, Donald Sutherland en Trini Lopez die het eerst het loodje legt) maar dé smoel om op te kloppen, behoort toe aan hun sergeant Lee Marvin.

In het eerste deel krijgen we de archi-brutale dril van het uitschot, in deel twee volgt de uitvoering van het plan dat het leven moet kosten aan een hoop hoge nazi-officieren die in een zwaarbewaakt kasteel de bloemetjes buitenzetten. Doorgaans is de oorlogsprent het ideale vehikel voor het aanprijzen van discipline, respect voor gezag en hiërarchie, maar in The Dirty Dozen primeert integendeel een anti-autoritaire reflex en een anarchistische teneur.

‘ The whole nature of war is dehumanising. There’s no such thing as a nice war‘, beet regisseur Robert Aldrich destijds van zich af toen The Dirty Dozen ten onrechte werd beschuldigd van verheerlijking van sadistisch geweld. Lang voor de schijnheilige verbazing over de folterpraktijken in Abu Ghraid, stelde Aldrich al dat oorlog zowel het beste als het ergste in de mens naar boven brengt. In de meest bekritiseerde scène dropt Jim Brown granaten in een kelder volgestouwd met nazi-kopstukken en volgegoten met benzine. De niet mis te verstane parallel tussen het levend verbranden van mensen (het mogen dan nog moffen zijn) en het gebruik van napalm tijdens de Vietnamoorlog die toen de VS verscheurde, was wel even slikken voor de modale Amerikaan die dacht een vrijblijvend machospektakel geserveerd te krijgen. Aldrich moet het zeker niet hebben van subtiliteiten: zijn films razen als een rauwe brok energie over het doek en slaan en passant de toeschouwer half k.o. Aldrich is tenslotte de regisseur die in Attack een tank de hand laat verbrijzelen van Jack Palance en in Kiss Me Deadly recht in het snoetje van de femme fatale de Bom laat ontploffen.

Zo groot was het commerciële succes van The Dirty Dozen dat regisseur/producer Aldrich met de opbrengsten zijn eigen studio kon bouwen. Helaas werd hij na vijf box office-mislukkingen (waaronder schromelijk onderschatte films als Too Late the Hero, The Grissom Gang en Ulzana’s Raid) opnieuw in het gareel van de grote studio’s gedwongen.

Extra’s. De enige extra naast de obligate trailer is een leuke, oubollige featurette over de opnamen van de film in de Pinewood-studio’s en de uitstapjes van de acteurs tijdens hun vrije dag naar Swinging Londen. Patrick Duynslaegher

Patrick Duynslaegher