Stedelijk Museum, Paulus Potterstraat 13 in Amsterdam, tot 31/12. +31-20-573 27 37 en www.stedelijk.nl

Is Anal Sex Legal? Wij dachten van wel, maar voor Tracey Emin (39) ligt het antwoord iets minder voor de hand. Op de roze neontekst reageert ze met een andere vraag: Is Legal Sex Anal? Het donkere neonzaaltje met de sekskwestie is opgevolgd door een film waarin Emin verslag uitbrengt van haar tienerjaren in het provinciestadje Margate. Als veertienjarige ruilde ze de school in voor het café. Daar ontmoette ze mannen die haar om de beurt meenamen naar steegjes en smoezelige kamers. Seks was een ware ontdekking, meldt Emin opgewekt, maar dat ze geregeld als een oud vod werd achtergelaten, stemt haar iets minder vrolijk. Zo ontspint zich een overzicht waarin het autobiografische gehalte van de muren druipt. Maar Emin ontwijkt de sentimentaliteit en houdt zich ver van klaagzangerige bespiegelingen. In de talloze dag- boekfragmenten, opschriften en verwijzingen naar haar lotgevallen (abortus, dronkenschap, depressie) klinkt ze zo eerlijk en recht voor de raap dat ze vooral sympathie opwekt. Bovendien valt ze – in tegenstelling tot veel van haar vrouwelijke collega’s – niet te betrappen op een plat exhibitionisme. Emin deelt allerlei ervaringen mee, maar geselt de kijker niet met al te direct bewijsmateriaal. Voorbeeld: van een verblijf in een abortuskliniek zijn wel wattenbolletjes en aanverwanten te zien, maar dat is het dan. Het fameuze beslapen bed waarmee ze een paar jaar terug opschudding veroorzaakte in Londen, is zelfs haast te braaf om goed te zijn. En ook het bekende tentje met alle namen van Emins vriendjes – Everyone I Have Ever Slept With 1963 – 1995 – is in de eerste plaats ontwapenend. Toch kun je het overzicht allerminst zoutloos noemen. De Britse verhaalt over een levensstijl die soms door het vel snijdt, maar doet dat altijd op een nuchtere manier. Vermoedelijk ligt net die onschuldige, neutrale toonzetting aan de basis van de commotie rond de kunstenares. Overdreven, maar verklaarbaar, want promiscuïteit is acceptabel wanneer een gepensioneerde prostituee erover bericht, maar veel minder wanneer het gepresenteerd wordt in de stijl van een meisjesachtig opstel. Nochtans zorgt de jeugdige en veerkrachtige aanpak ervoor dat ook het meest rauwe relaas verteerbaar blijft. Ten Years Tracey Emin valt dan ook te appreciëren om de karakterschets die Emin van zichzelf maakt: al behoorlijk verloederd, maar vol goeie moed op weg naar de volgende puinhoop.

door Els Fiers