‘superjan geeft het geheim prijs: JAN VAN ROMPAEY IS GEEN MENS. HIJ IS EEN ALIEN.’

Het Grote Geheim is niet langer geheim. Nee, we hebben het niet over de geheime relatie van de baas met de onderbaas. Da’s allemaal oude koek. Passé. Wij hebben het over het geheim van Jan Van Rompaey, de grote gewone mensenvriend. Jan is geen mens. Jan is bovenmenselijk. Een alien, zeg maar. Veertig jaar lang is hij erin geslaagd het goed verborgen te houden, al waren er achteraf gezien behoorlijk wat hints en aanwijzingen in die richting.

Er waren televisietijden waarin we Jan bezig zagen en dachten: wie zo veel om mensen en hun beslommeringen geeft, moet wel van een andere planeet komen. Waarschijnlijk had hij zijn geheim meegenomen op zijn reis terug naar huis, ware het niet dat hij het de laatste jaren van zijn verblijf op aarde zo bont heeft gemaakt, dat ze bij de VRT wat blij zijn dat ze die bemoeial uit de ruimte kwijt zijn. Wat meer is: om iedere toekomstige nostalgische reflectie over Jan de mond te snoeren, hebben ze op de Reyerslaan besloten het geheim van Jan publiekelijk te openbaren. En dat op zondagavond, even voor prime time. Superjan, heet het programma. Een minder goede verstaander zou het kunnen opvatten als een compliment, een soort ode aan een televisiegrootheid, maar wie de moeite neemt om het programma te analyseren – hey, that’s our job – krijgt toch een beetje een wee gevoel in de maag en is vooral blij dat hij níet Jan Van Rompaey heet. ‘Is het dat wat rest van veertig lange televisiejaren?’, konden we niet nalaten te denken.

Volgens het procédé dat Mark Uytterhoeven een villa in Zuid-Frankrijk opleverde, worden filmpjes uit het archief uit hun context gerukt en aan elkaar gekleefd tot een soort visuele lachband, voorzien van een commentaarstem. Het begin was veelbelovend. We kregen te horen wat Jan goed kan. Onderbreken. Op alle manieren. Subtiel, vriendelijk, onbeleefd of ronduit grof. ‘Go Jan Go!’, riepen we vanuit onze zetel, toen we teruggekatapulteerd in zijn gloriejaren zagen hoe hij praatgasten – bekend of onbekend – meesterlijk de mond snoerde. ‘Die zit!’ Meer eer was de bezoeker uit de ruimte niet gegund. In sneltempo maakten we kennis met alle talenten die Jan niet bezit. Imiteren, stunten, zingen. Er zijn wel meer presentatoren die deze kwaliteiten ontberen. Ik denk aan een Sergio, een Bruno Wyndaele, een Luc Appermont. Die laatste scoort trouwens ook bedroevend laag in de categorie buikdansen, bewijze een van de filmpjes in Superjan. Dit even terzijde.

Het probleem met Jan is dat in het pact dat de bonzen van de BRT met het oppermarsmannetje sloten op die mistige najaarsochtend aan boord van ruimteschip Goossens I, duidelijk stond dat de ideale presentator die ze kochten volledig all round was. En all round omvat nu eenmaal dansen, zingen, ja zelfs messen werpen en hoelahoepen. Maar hoe gaat dat met buitenaardse wezens met een bovenmaatse intelligentie die op aarde belanden? Denk Superman, denk X-men, denk Bob Geldof. Ze worden bevangen door een vreemd soort reddersmentaliteit. Ze willen de mens en de mensheid uit de klei trekken. Ook al schreeuwt de mens en de mensheid om in die klei te blijven steken. Jan ontsnapte niet aan zijn lot. God en klein Pierke kregen van hem een forum om het zonnetje van TV1 – nu één – met hun galsappen te bevuilen. ‘Ombuds-jan’, nagelde hij op zijn deur. Dat was het voor de VRT. Ze verbrak het intergalactische contract. En Jan? Die scheurde zijn hemd van zijn lijf en vloog van de achtste verdieping naar beneden. Een zweem van rood wapperend achter zich aan. We hadden het kunnen weten. Die veel te grote bril, die haarinplant, die stuntelige gebaren. Jan Van Rompaey is Clark Kent.

Tine Hens