‘Maar wat is de finaliteit van het programma?’ Zo vroeg Paul Jambers in Zomer 2007 aan Marc Herremans, die tegenover hem in de zetel zat. Herremans was bij Marcel Vanthilt langsgekomen om te praten over zijn nieuwe reeks bij de VRT, waarvoor hij volgend voorjaar samen met een groepje mensen met een beperking zal proberen door de jungle te trekken. Terwijl hij zijn uitleg deed, kon Jambers zich niet meer bedwingen en begon hij de triatleet uit te horen.

Het ging er bij de reportagemaker niet in dat het programma van Herremans geen spelelement bevatte, waarbij bijvoorbeeld de gehandicapten tegen de tijd door het oerwoud zouden hossen of – nog beter – het zouden opnemen tegen een team van mensen zónder beperking. Dat de makers gewoon het groepje zouden volgen zonder de deelnemers aan allerlei proeven te onderwerpen, leek hem op zijn minst een dwaasheid, of niet meer van deze tijd op tv-gebied.

Ik bedacht op dat moment dat veel van de getuigen die vroeger tegenover Jambers hebben gezeten, zich tijdens het gesprek in hun kleine keukentje vast ook wel eens hebben afgevraagd wat precies de finaliteit was van het programma van die meneer met zijn leren jack aan de andere kant. Tot ze natuurlijk de volgende week hun televisie aanzetten, en zagen hoe ze voor het oog van heel Vlaanderen te kijk werden gezet.

Maar human interest is een genre dat de oude krijger al lang verlaten heeft; nu legt hij zich met zijn twee trouwe metgezellen – zeilboot De Waterman en scheepsmaatje Pascale – toe op reisprogramma’s. Zoals Jambers’ Odyssee, een reeks waarin hij de afgelopen zomer op VTM de kusten van de Middelandse Zee heeft afgeschuimd op zoek naar overblijfselen van de Romeinse cultuur.

Wie vooraf had gehoopt op een reprise van Met Jambers Onder Zeil – die heerlijke mislukking van een praatprogramma – kwam bedrogen uit: omdat Jambers ditmaal geen BV’s meegenomen heeft, blijft het aantal gesprekken aan boord tot een minimum beperkt. Wellicht durfde Paul het ook niet aan om aan Pascale te vragen of ze ‘af en toe wel eens aan de dood denkt’, en daar heb ik alle begrip voor. Wie weet waar dat toe zou leiden.

Jambers’ verleden als voorvechter van de kleine man schemert wel door in het programma. In zijn odyssee legt hij immers een meer dan gewone interesse aan de dag voor de gewone ambachtslui die moeten optornen tegen gezichtloze multinationale ondernemingen, zoals schapenkwekers die kreunen onder de Europese richtlijnen. Een enkele keer bewijst hij ook dat hij zijn neus voor vreemde gevallen aan de zelfkant van de maatschappij nog altijd niet kwijt is, zoals toen hij in Sardinië op bezoek ging bij een vrouw die rond moet komen door armbandjes te spinnen uit de haren van mossels.

De gesprekjes met zijn gasten zijn echter weinigzeggend, en zouden zo uit de toeristische brochures van de streek kunnen komen. Uiteindelijk is Jambers’ Odyssee niet meer dan een reeks doorslagjes van reportages in Vlaanderen Vakantieland, waarin toevallig altijd dezelfde presentatoren door het beeld lopen. Ik moet toegeven dat – behalve als aftrekpost voor de zeilboot en de reisjes – de finaliteit van het programma me dan ook ontgaat.

Door Stefaan Werbrouck