SPUL

Dinsdag 8/12, 21.10, Canvas

‘Your cheatin’ heart will make you weep’, zo klinkt het al in de openingsgeneriek. In Spul zoeken Jan Antonissen en Guillaume Graux uit wat doping met een sportmens doet, niet alleen fysiek maar ook mentaal. Wenen dopingzondaars zichzelf ook in slaap? De twee oudgedienden van Belga Sport kregen onder meer sprinter Ben Johnson en wielrenner Michael Rasmussen voor hun camera, en het Russische echtpaar Vitali Stepanov en Joelija Roesanova, klokkenluiders in het recente dopingschandaal in hun land.

Was Spul mogelijk geweest zonder de bekentenis van Lance Armstrong?

GUILLAUME GRAUX: Nee. Alles is begonnen met de Festina-affaire in de Tour van 1998, maar het heeft tot Armstrong geduurd vooraleer doping echt bespreekbaar werd. Pas op, dat zit nog altijd in de taboesfeer. Het was niet eenvoudig om mensen te overtuigen om mee te werken aan het programma. Op sommigen hebben we zes maanden moeten inpraten.

Jullie voeren niet alleen bekende dopingzondaars op.

GRAUX: We vonden het belangrijk – en interessant – om alle niveaus door elkaar te halen en die allemaal op dezelfde manier te behandelen. In de eerste aflevering praten we met de Canadese atleet Ben Johnson (die de 100 meter op de Olympische Spelen van 1988 won, maar drie dagen later gediskwalificeerd werd, nvdr.) maar ook Kenneth Mercken, een Vlaamse wielrenner die slechts één jaar topsporter is geweest. Ergens daartussen heb je Gianluca De Ponti, een Italiaanse spits. We behandelen telkens een thema. In de eerste aflevering is dat de grens naar doping oversteken.

Als het zo moeilijk is om dopinggebruikers warm te maken om te getuigen, ga je dan niet op de rem staan als vragensteller om hen niet weg te jagen?

GRAUX: We hebben hard gevochten om met alle geïnterviewden drie, vier dagen door te brengen. In het begin is dat aftasten, nog niet te crue vragen stellen. We hebben constant zitten zoeken naar een opbouw. Bij elke ex-sporter was dat anders, maar bij allemaal hebben we de lastigste vragen pas op de laatste dag gesteld. Ze wisten wel dat we niet uit waren op een scoop, maar het echte verhaal wilden vertellen. Al weet je natuurlijk nooit wat het echte verhaal precies is. Je kunt enkel proberen om daar zo ver mogelijk in door te dringen.

In de eerste aflevering zegt Ben Johnson over zijn olympische diskwalificatie in 1988: ‘I take it as a man and pay the price.’

GRAUX: Maar hij is wel blijven ontkennen tot hij niet meer kon. Het is dus niet zo dat hij meteen de gevolgen trotseerde. Wat hij wil zeggen, is dat hij erkent dat als je betrapt wordt je een straf krijgt.

Waarom gaan jullie niet dieper in op zijn comeback enkele jaren later, toen hij opnieuw betrapt werd?

GRAUX: We laten inderdaad sommige dingen open in de eerste aflevering, maar je kunt in dat bestek ook niet op elk onderwerp even diep ingaan. De reeks is opgebouwd als een geheel: pas op het eind heb je een redelijk beeld van hoe ex-sporters over doping en sport denken.

Ook opvallend: de figuur die het slechtst uit de eerste aflevering komt, is niet één van de drie ex-sporters, maar de vader van Kenneth Mercken.

GRAUX: Op zich is een vader die zijn droom op zijn kinderen projecteert niet zo uitzonderlijk, maar hier gaat het wel erg ver. (lacht) Heel straf hoe Kenneth daarover praat – en dat zijn vader daar geen problemen mee heeft. Meer nog, Kenneth, die later film is gaan studeren, legde zijn vader het scenario van zijn eerste langspeler voor met de vraag of hij er niet te slecht uit kwam. Niet slecht genoeg, was zijn reactie.

Ben je milder geworden voor dopingzondaars?

GRAUX: Ik begrijp de logica waarin ze terechtkomen. We leven sowieso in een wereld die erg prestatiegericht is en de sportwereld is dat nog meer. Doordat die zo gemedicaliseerd is, zijn de grenzen tussen legale en niet-legale producten bovendien heel vaag. Dat is wel een van de conclusies die we zelf hebben getrokken: niks is zwart of wit, het is één grote grijze zone.

THOMAS VAN LOOCKE