Eerder joeg hij de spartaanse krachtpatsers van 300 naar de top van de box office, nu mag hij hetzelfde proberen met de getroebleerde superhelden van Watchmen. Een gesprek met Zack Snyder (42), ex-videoclipregisseur en Hollywoods comic book-filmer du jour. ‘Tuurlijk is de film blasfemisch, maar dat is net de pointe.’

Net als ‘300’ is ‘Watchmen’ een superheldenfilm zonder sterren, met een wrange ondertoon en een R-rating. Wordt dat jouw niche?

Zack Snyder: Niet noodzakelijk, want mijn volgende project wordt wellicht een kinderfilm. Ik geef toe dat er nogal wat overeenkomsten zijn, maar de teneur en de politieke ondertoon kunnen nauwelijks meer van elkaar verschillen. 300 ging over stoere, zelfverzekerde krijgers met een nationalistische overtuiging, iets wat ik bewust en met de nodige ironie tot in het extreme heb doorgetrokken. Watchmen gaat over cynische en twijfelende wrekers die voor een corrupte regering werken, wat ik al even bewust en met nog meer ironie eveneens tot in het extreme heb doorgetrokken.

Auteur Alan Moore en Terry Gilliam vinden de strip onverfilmbaar. Waarom dacht jij daar anders over?

Snyder: Omdat ik de strip al kende van in de jaren 80 en – eerlijk – omdat ik er niet te veel over nagedacht heb. Ik wist ook niets van die hele productie-problematiek af en ben er gewoon met het nodige puberale enthousiasme aan begonnen. Toen de studio me belde, was mijn enige zorg of ik de film zou kunnen maken die ik voor ogen had. Ze stelden immers meteen eisen over de kindvriendelijkheid, de lengte, het einde en de achtergrond. Zo moest ik de Koude Oorlog door de huidige oorlog tegen het terrorisme vervangen. Mijn antwoord? ‘Boeiend. Stuur het scenario maar op, and don’t call me. I’ll call you. ‘ (Lacht)

Wat heeft je dan toch over de streep getrokken?

Snyder: Hun eerlijkheid. Als ze hadden gezegd: ‘Hier is 100 miljoen dollar, maak de waanzinnigste superheldenfilm ooit’, had ik het zaakje nooit vertrouwd. Wat ze me nu vroegen – een happy meal-franchisefilm – klonk tenminste logsich. Toen ik niet meteen toehapte, dacht ik dat ze meteen een andere regisseur zouden engageren. Maar: zes maanden later kreeg ik weer telefoon en bleken ze een pak minder veeleisend. Dankzij het succes van 300 kreeg ik veel meer vrijheid. Het geweld kon brutaler en ik mocht zelfs tepels en piemels laten zien. Ik wist: ‘Dit is mijn kans. Mogelijk verknal ik ze, maar dan heb ik het tenminste geprobeerd.’

En zijn ze blij met het resultaat?

Snyder: Niet echt. (Lacht) Toen ik hen voor het eerst mijn director’s cut liet zien, hebben ze de gebruikelijke bespreking achteraf zelfs geannuleerd. Heel even vreesde ik te worden ontslagen, maar blijkbaar wisten ze gewoon niet wat ze ervan moesten denken. Ik denk dat ze de film wel cool en opwindend vinden, maar ook te sexy, te gewelddadig en te lang om in hun marketingkraam te passen.

Dat hadden ze toch kunnen weten?

Snyder: Tuurlijk. Maar als je 100 miljoen hebt geïnvesteerd, begrijp ik dat je zenuwachtig wordt, ook al hadden we hen de rushes laten zien. Plus: de reacties op onze test screening in Portland, waar niet alleen film- of comic book-nerds wonen, waren erg positief. Gelukkig maar, want ik was niet van plan om het einde aan te passen of de toon af te zwakken. Behalve de lengte heb ik niets geknipt, zelfs niet de penis van Dr. Manhattan – en die is echt op maat van Manhattan. (Lacht) Voor de integrale verfilming van 3 uur en 15 minuten verwijs ik de liefhebbers naar de dvd.

Afgaand op de reclame en merchandising hoopt de studio toch een dikke hit te scoren. Maar willen de kids wel een 163 minuten durende brutale satire op hun geliefde genre?

Snyder: Ik ben even benieuwd als jij. Al wat ik weet, is dat superheldenfilms het tegenwoordig goed doen en dat Watchmen -in feite een reflectie op het genre – net op het goede moment komt. Twintig jaar geleden, toen Hollywood de comics nog niet had ontdekt en je op tv enkel Batman had, zouden de mensen de film nooit hebben begrepen. Nu is ook Batman een bijna realistische en doodernstige actie-franchise, waarin Batman zelf het enige personage is dat niet op zijn plaats lijkt. Het genre heeft een complete transformatie ondergaan. Men is zich beginnen af te vragen waarop die hele mythologie slaat en waar onze popcultuur aan toe is. In die zin ben ik blij dat deze verfilming ná de nieuwe Batman-film komt, terwijl de Watchmen-strip de eerste, meest extreme en gelaagde deconstructie van het genre was en dus het voorbeeld voor Batmans make-over.

Nixon en Reagan worden als machtsgeile cowboys neergezet. Had niemand daar problemen mee?

Snyder: Neen, want dat zat ook in de strip. Het is een satire op vele niveaus, een soort Saturday Night Live in spandex. De satire verschilt trouwens niet veel van de huidige werkelijkheid. Hoe vaak werd George W. Bush de jongste jaren niet als een gevaarlijke idioot neergezet? In die zin is het misschien zelfs jammer dat we er geen update van gemaakt hebben, hoewel ik dat absoluut niet wilde. George W. Bush schreeuwt immers om satire. (Lacht)

Ook de soundtrack valt op, met montagestukken op de muziek van Philip Glass, Jimi Hendrix en Tears for Fears. Plus: in de openingssequens wordt op de tonen van Bob Dylans ‘The Times They Are A-Changing’ veertig jaar Amerikaanse geschie-denis doorlopen.

Snyder: Het zijn de stukken die ik gebruikte om het storyboard te tekenen en waarop ik ook de rough cut heb gemonteerd. Gelukkig konden we van alles de rechten krijgen. Zelfs van Bob Dylan, wiens song ik met drie minuten heb uitgerekt. Omdat dat niet met de computer kon en ik de originele opnames nodig had, heeft hij me zelf zijn oude tapes opgestuurd. Klooien met een Dylanklassieker is je reinste blasfemie, maar de hele film is blasfemisch. Dat is net de pointe.

Door Dave Mestdach