Roderik Six
Roderik Six Journalist voor Knack

Met de humoristisch bedoelde financiële zedenschets Diverse dieren, levend en dood leek Marina Lewycka op de rand van de literaire doorbraak te staan. Alleen zakt ze pijnlijk door de beursvloer.

Eigenlijk zou de wiskundige Serge Free in Cambridge moeten zitten, druk bezig met zijn afstudeerscriptie over de Hausdorff-Besikovitsj-dimensie. Maar die verhandeling ligt stof te verzamelen, want Serge is bezweken voor de lokroep van het grote City-geld; nerds die alles weten van complexe kansberekening zijn tegenwoordig in trek bij de bankiers. Alleen mag Serges moeder Doro – ex-communelid, feministe, revolutionaire trotsk- en marxiste en tegenwoordig fulltimehuisvrouw die strijdt voor het behoud van volkstuintjes – daar onder geen beding achter komen.

Zelf stelt Doro vast dat er van haar idealen uit de jaren tachtig, toen ze zij aan zij met de mijnstakers Margaret Thatcher het vuur aan de schenen legde, niet veel overgebleven is. De commune, ooit een intellectuele en vooral seksuele vrijhaven, verbrokkelde en behalve haar vaste minnaar Marcus en het pleegkind Oeli, dat down heeft, zijn de opbrengsten van haar revolutionaire leven mager. Zeker nu Marcus haar ten huwelijk heeft gevraagd: op hun zestigste plooien ze beiden voor de ultieme burgerlijkheid. Dat haar zoon op één caféavond meer dan 13.000 pond heeft verbrast, hoeft ze dus niet te weten. Hoeft niemand te weten, denkt Serge, want dat bedrag kan hij nu even niet ophoesten. Hoewel het voor de ‘quanten’ – de rekenknobbels die de markt proberen te voorspellen – verboden is om aandelen te verhandelen – voorkennis, weet u wel – hackt Serge de privérekening van zijn baas en leent/steelt enkele duizenden ponden om mee te speculeren. Niet bijster slim op de vooravond van de grootste krach ooit. Maar de verleiding is te groot – mits wat handig shortsellen valt ook in een dalende markt veel winst te maken – en eerlijk gezegd wil Serge weg uit de stressfabriek die de City is, weg naar Brazilië, samen met zijn Oost-Europese collega Maroesjka Malko – ooit een kuisvrouw op de beursvloer, nu kantoorvamp en vetbetaald rekenwonder. Palmbomen, poëzie, passionele seks – dat is het doel en dat heiligt gesjoemel.

De financiële crisis blijft auteurs inspireren – eerder probeerde John Lanchester met Kapitaal (2012) de neerwaartse geldspiraal tevergeefs in een roman te vatten – en ook de Brits-Oekraïense schrijfster Marina Lewycka vertilt zich aan het onderwerp. Eerst worstelt ze met haar toon – ze kan niet kiezen tussen tragiek en slapstick – en daarna wrijft ze haar alwetend vertelperspectief iets te nadrukkelijk onder de lezersneus. Bovendien bungelt de verhaallijn van Clara, zus van Serge en gefrustreerde onderwijzeres, er nutteloos bij. Nooit dringt Lewycka door tot haar personages: of Serge nu geld wint of verliest, het laat je koud, en Doro’s worsteling met haar strijdvaardige verleden onthaal je op schouderophalen. Het leidmotief van dode huisdeuren komt kinderachtig over en het bargoens dat ze Maroesjka in de mond legt, is ronduit beledigend voor elke immigrant. Misschien is geld tout court geen interessant onderwerp: te steriel, te onpersoonlijk, te banaal – een triumviraat dat de roman Diverse dieren, levend en dood meteen perfect samenvat.

DIVERSE DIEREN, LEVEND EN DOOD *

Marina Lewycka, De Geus (originele titel: Various Pets, Alive and Dead), 470 blz., ? 19,95.

RODERIK SIX

CENTRALE ZIN Waar hamsters zijn, zijn raadselen.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content