Woensdag 21/12, 02.10 – BBC 2. Fritz Lang, VS 1945.

De BBC zendt deze week liefst vier films uit van de donkere meester Fritz Lang. Een daarvan is Scarlet Street, een misdaaddrama dat een centrale rol speelde in de ontwikkeling van het noirgenre. Het was namelijk een van de eerste Hollywoodfilms sinds het invoeren van de censuur – de zogenaamde Production Code – waarin de moordenaar vrijuit ging. Ook binnen het oeuvre van de Duitse Hollywoodimmigrant Lang speelde deze fraai ingehouden studie van een masochist een belangrijke rol. ‘ From Scarlet Street on, I wanted to show that the average citizen is not very much better than a criminal‘, dixit de cineast.

Acteur Edward G. Robinson schitterde vaak als dreigende gangster, maar hier toont hij zich van zijn gevoeligere kant als Chris Cross, een gerespecteerde bankbediende en would-be schilder. Zijn eenzame leven komt in een stroomversnelling terecht wanneer hij geobsedeerd raakt door de jonge Kitty (Joan Bennett), het soort vrouw van wie hij altijd al gedroomd heeft. Meteen legt Lang de loper uit voor een van zijn favoriete thema’s: het onfortuinlijke lot. Kitty valt wel voor de schilderijen die de galante Cross van haar maakt en in het bijzonder voor hoe hij haar teennagels manicuurt. ‘ They’ll be masterpieces‘, klinkt het. Alleen blijkt ze een prostituee die samen met haar pooier een sluw plan op touw heeft gezet dat het leven van de eerlijke Cross voorgoed zal veranderen.

Zoals in heel veel noirfilms wordt de zwart-witfotografie in Scarlet Street sterk dramatisch bepaald door chiaroscuro. Met de hulp van een erg dynamische camera wil Lang je meeslepen in een claustrofobische wereld van misleiding en paranoia. Langs films spelen zich dan wel meestal af in steden die in studio’s werden nagebouwd, hij wist als geen ander de stedelijke angst weer te geven. Scarlet Street is een remake van Jean Renoirs La chienne – wat zoveel betekent als: ‘De teef’ – maar terwijl dat drama uit 1932 opvalt door zijn ironische toon, blijkt Langs versie een stuk meedogenlozer en fatalistischer. Naar Langs normen is dit trouwens een opvallend ‘erotische’ film. Pittig detail: vooral Joan Bennett wordt gefilmd als een sensuele femme fatale of hellcat, volgens Langs biograaf Patrick McGilligan omdat de regisseur een affaire met haar had.

(L.J.)