Hollywood ziet rood – Je gelooft je ogen niet als je ‘Reds’ terugziet: bolsjewiek Beatty draaide onder Reagan een hommage aan communist John Reed bij een grote studio.

Films: *Extra’s: *** (Paramount)

Film. Uitgerekend in het begin van het Reagantijdperk, toen de anti-Sovjetgevoelens in Amerika hoog oplaaiden, slaagde Warren Beatty erin een grote Hollywoodstudio warm te maken voor een superproductie van 200 minuten over de legendarische journalist en communistische schrijver John Reed, de enige Amerikaan die binnen de Kremlinmuren begraven ligt en wiens ooggetuigenverslag van de Oktoberrevolutie van 1917, Ten Days That Shook the World, door Lenin van een voorwoord werd voorzien.

Via de bliksemcarrière van de jonggestorven John Reed schildert producer, regisseur, scenarist en hoofdrolspeler Warren Beatty ook de opkomst van links in de VS in de woelige periode 1913-1920, reconstrueert hij de vrijheidsidealen van kunstenaars en intellectuelen in de bohemienwijk Greenwich Village, en snijdt hij sociale en maatschappelijke vraagstukken aan die zelden in de Amerikaanse bioscoop aan bod komen: vakbondsstrijd, opkomst en ondergang van de Amerikaanse arbeidersbeweging, het politieke engagement van theatermakers en anarchisten, stemrecht voor vrouwen.

Dat Beatty een film waarin alles draait om ideologische conflicten toch maar aan Paramount (toen eigendom van het conglomeraat Gulf & Western, niet bepaald een links bolwerk) verkocht kreeg, is waarschijnlijk te danken aan de liefdesgeschiedenis die hij door de historische gebeurtenissen weeft. De ups en downs in de even vurige als competitieve relatie tussen Reed (Beatty) en de tandartsvrouw en intellectuele feministe Louise Bryant (Diane Keaton in haar meest doorleefde vertolking) bewegen mee op de golven van de turbulente geschiedenis van het begin van de twintigste eeuw. De bolsjewistische revolutie in Rusland doet wonderen voor hun seksleven, terwijl de reorganisatie van de verscheurde arbeiderspartij op het thuisfront duidelijk minder als een afrodisiacum werkt.

Ook vormelijk is Reds vrij radicaal en uniek. Ondanks de reconstructie van de bestorming van het Winterpaleis van Petrograd en de vele chaotische massabijeenkomsten moet deze kostuumfilm het niet hebben van zijn spektakelgehalte. Het is een ingetogen epos, afstandelijk, introspectief en evenzeer overstemd door twijfels en melancholie als door voluntaristische geestdrift. Zelfs Vittorio Storaro laat in zijn buitengewoon subtiele en sobere kleurenfotografie zijn hang naar flamboyante effecten grotendeels achterwege. Beatty’s meesterzet is echter het inlassen van interviewfragmenten van echte getuigen (gefilmd in close-up tegen een fluwelen zwarte leegte) die terugblikken op de figuur van John Reed en ook de nodige achtergrondinformatie verstrekken bij de historische evenementen. Soms laat hun geheugen hen in de steek, herinneren ze zich alleen maar bijkomstigheden of komen de dingen bij vlagen terug. Dit koor van getuigen geeft niet alleen een documentaire flair aan de film, maar zet ook op ontroerende wijze het fragiele proces van de herinnering, en bijgevolg van de geschiedenis, in beeld.

Extra’s. Oerdegelijke retrospectieve making of waarin Warren Beatty alle aspecten van de productie belicht, een saluut brengt aan de Paramount-top die het licht op groen zette en aan de grote Storaro die aanvankelijk zwaar teleurgesteld was omdat hij nauwelijks de camera mocht bewegen (hij dreigde zelfs ontslag te nemen) maar uiteindelijk de juistheid van Beatty’s strakke mise-en-scène inzag.

Patrick Duynslaegher