dat ‘Alle Menschen werden Brüder’, dat droomde Ludwig van Beethoven. Jan Leyers zoekt uit of die droom waarheid is geworden in het reisprogramma ‘De Droom Van Ludwig’. (vanaf vrij 24/9 – 22.00 canvas) DOOR GUNTER VAN ASSCHE

1 Is ‘De Droom van Ludwig’ ‘De Schaduw Van Het Kruis’ revisited?

In feite wel. Ik word dan ook meer aangetrokken door folterkamers en loopgraven dan door gezellige terrasjes waar je de beste goulash kunt eten. Dit is geen programma voor mensen die naar de Dominicaanse Republiek vliegen en op de Lambada dansen met een pina colada. Dat is zowat de hel voor mij.

2 Michael Palin zei dat hij geen goede kok of kunstenaar is, maar houdt van kunst en eten. Net daarom is hij de perfecte reiziger. Wat maakt jou zo goed?

Ik ga niet vrijblijvend op zoek naar bezienswaardigheden. Het is wel hit and run, maar als ik ergens neerstrijk, dan ben ik heel intens bezig met de bevolking en de cultuur. Taal is daarbij belangrijk. Dat heb ik voor op Palin, die genoodzaakt is om Engelse kolonisten of hun butlers aan te spreken. Zonder Duits raak je in Polen ook nergens.

3 Je rijdt mee in aftandse Lada’s, met de trein of met truckchauffeurs. Was de moto te macho?

Met de moto kan je overal op elk moment naartoe, en hang je niet af van tijdstabellen of treinroosters. Maar ik heb ervaren dat je vooral in Oost-Europa best af bent met de trein. Het grote nadeel is dat je ook alléén zit op een moto – elk uur dat ik reed, had ik met niemand contact.

4 Het kan ook wel eens ontzettend mislopen, als je bij een wildvreemde instapt met een dure camera.

Boh, echt gevaar is er niet. En zolang je niet ergens een optreden hebt om halfnegen voor een publiek zijn er geen problemen (lacht). Je moet uitgaan van het principe dat alles fantastisch is: ‘Ik sta nu in the middle of nowhere, in Tsjechië – geweldig!’ Als je jezelf begint op te naaien en graag volgens de planning leeft, begin je er beter niet aan.

5 Je ontmoette een pater met heel nationalistische en seksistische meningen. Je ging vreemd genoeg een discussie uit de weg.

Met een tachtigjarige, uitsluitend Grieks sprekende Cypriotische iconenschilder ga je niét in discussie (lacht). Ik beschouw dat als een exotische vogel. Ik wil wel uitvoerig weten wat er in zijn hoofd omgaat, maar voel niet de behoefte om zo iemand te herprogrammeren, wat uiteindelijk steeds de bedoeling is van een discussie.

6 Je hebt je in het boek ‘Schaduw Van Het Kruis’ wél sterk uitgesproken over joden en de kerk.

Dat zijn dingen die zich onderweg in mijn hoofd vormen, maar tijdens de reis blijf ik liever de geïnteresseerde observator. Zelfs als ik de hoogbejaarde Adolf Hitler had kunnen spreken, zou ik hem honderduit vragen over de oorlog, maar ik zou hem niet zeggen dat het fascisme fout is. Anders gaat zo iemand in het defensief of klapt die dicht.

7 Volgens je dochter is men ofwel verliefd op jou, ofwel jaloers. Stoort het je wanneer men in ‘Idool’ je kunde in twijfel trekt?

‘Er zijn honderd andere mensen die wél doorhebben dat ik goed ben! Fuck you, Jan Leyers!’ (lacht) Dat zijn harde uitspraken, maar heb je die band ook teruggespoeld en geluisterd naar haar zang? Zulke uitspraken raken me niet. Die moest gewoon stoom aflaten. Ik heb er geen probleem mee om dan de kop van Jut te zijn.

8 James Taylors ‘The secret of life is enjoying the passage of time’ zou je motto zijn. Wanneer kwam dat besef?

Hoe langer, hoe meer kan ik me daarachter scharen. Het is complementair met John Lennons ‘Life is what happens to you when you’re busy making other plans’. Het gaat erom het niet in de verwezenlijking van je doel te zoeken, maar je van elk moment meester te maken.

9 Hij zingt in die song ook: ‘Since we’re on our way down, we might as well enjoy the ride.’ Mensen van jouw generatie worden vaak net grote controlefreaks.

Ik heb helemaal geen doel. Er is echt niets dat ik ooit nog zou willen doen. Dat hélpt om van ieder moment te kunnen genieten. Uit mezelf blijf ik eigenlijk gewoon in mijn bed liggen. Ik ben vandaag om twaalf uur opgestaan. En morgen zal dat ook zo zijn (lacht). Mijn grootste talent is om te focussen: ik focus me op mijn werk, maar evengoed focus ik me op mijn bed.

10 Het beste dat je kan doen, is ‘actief aanmodderen’.

Dat zei Hugo Matthysen en ik kan me daar volledig in terugvinden. Per toeval waait iets mijn leven binnen, en dan pas kom ik uit bed. Maar het is dan ook zo dat als ik me engageer voor iets, ik niets aan het toeval overlaat. En dat is actief aanmodderen. l

Gunter Van Assche

‘ALS IK DE HOOGBEJAARDE ADOLF HITLER HAD KUNNEN SPREKEN, DAN ZOU IK HEM HONDERDUIT VRAGEN OVER DE OORLOG.’