Twee toppers uit het grillige oeuvre van Richard Fleischer – Violent Saturday en The Boston Strangler – bewijzen waarom de man veel meer dan een pulpkoning was.
In de filmannalen wordt Richard Fleischer (1916-2006) vaak gereduceerd tot pulpfilmer en wie enkel Ashanti (1979), Amityville 3-D (1983) of Conan the Destroyer (1984) heeft gezien, kan daar volkomen in komen. Toch maakte de New Yorkse veelfilmer, zoon van animator Max, ook een reeks genrefilms die wél de test der kritiek en de tand des tijds kunnen doorstaan. Denk aan het Disney-avontuur 20000 Leagues under the Sea (1954), met James Mason als kapitein Nemo. Aan de akelige serialkillerthriller 10 Rillington Place (1971), met David Attenborough als het banale gezicht van het kwaad. Of aan de dystopische fantasie Soylent Green (1973), met Charlton Heston als postapocalyptische detective.
Nog zo’n toptitel, hoewel minder bekend, is Violent Saturday, oftewel Les Inconnus dans la ville zoals deze heist movie uit 1955 in de gerestaureerde dvd-uitgave van het Franse Carlotta-label heet. Wanneer enkele gangsters de lokale bank tijdens het weekend overvallen, komen daarin verschillende personages uit een mijnbouwstadje in botsing, onder wie een mijnbouwingenieur (Victor Mature) die graag de held is in de ogen van zijn zoontje, een beduusde bankbediende (Tom Noonan) die ’s nachts naar de meisjes gluurt en een boer uit de Amischgemeenschap die verdacht veel weg heeft van wijlen Ernest Borgnine.
Op het eerste gezicht is dit weinig meer dan een typische B-misdaadfilm uit de fifties met toenmalige glitterster Slick Vic in de hoofd- en oppermacho Lee Marvin in een bijrol, maar Fleischer polijst zijn kleinsteedse film noir tot een duivels entertainend potje fabrieksvertier en smokkelt er subtiel wat sociaal commentaar en melodrama in. Bovendien laat hij de snoepkleuren vrolijk clashen met het faux-realisme waar deze en veel andere film noirs uit die periode zo gretig uit putten. Geen wonder dat New Hollywoodicoon William Friedkin – zelf nooit vies van wat groteske ambiguïteit – zich een beaat bewonderaar toont van Fleischers pulp fiction, zoals hij eloquent bewijst in het twintig minuten durende interview dat als bonus bij deze dvd zit.
In dezelfde cinefiele reeks van Carlotta werd ook het op feiten gebaseerde The Boston Strangler (L’Étrangleur de Boston) uit 1968 heruitgebracht, misschien wel Fleischers meesterwerk. Daarin zet Tony Curtis de engste rol uit zijn wispelturige carrière neer: Albert DeSalvo, een ogenschijnlijk ordinaire veertiger die tussen 1962 en 1967 – vermoedelijk – dertien vrouwen verkrachtte en wurgde met hun zijden kousen. In het eerste deel focust Fleischer op het onderzoek, met als gids detective John Bottomly, vertolkt door toenmalig Hollywoodgeweten Henry Fonda. In het tweede deel staat DeSalvo zelf centraal en wordt de vraag beantwoord wat die vrouwen ertoe dreef om zich door de psychopaat te laten verleiden.
De onlangs overleden criticus Roger Ebert noemde The Boston Strangler indertijd ‘meesterlijk gemaakt’, maar had bedenkingen bij Fleischers verdraaiing van de feiten en diens onweerstaanbare drang om entertainment te puren uit gruwelijke moorden. Om de spanning tijdens de ondervragingsscènes op te drijven, maakt Fleischer bijvoorbeeld intensief en inventief gebruik van splitscreens, wat maar zelden in een mainstreamfilm was vertoond. Bovendien komt Curtis, die pas werd gecast nadat Robert Redford en Warren Beatty voor de schizofrene rol hadden bedankt, pas na zestig minuten in beeld, wat evenmin als conventioneel kan worden beschouwd.
Een beeldenstormer om te (her)ontdekken dus, die Richard Fleischer, te beginnen met deze twee uitstekende import-uitgaves.
THE BOSTON STRANGLER ****
(L’ÉTRANGLEUR DE BOSTON)
Richard Fleischer
VS, 1968
Carlotta (Franse import) / dvd
VIOLENT SATURDAY ****
(LES INCONNUS DANS LA VILLE)
Richard Fleischer
VS, 1955
Carlotta (Franse import) / dvd
DAVE MESTDACH
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
