Met ‘Zodiac’, over de mysterieuze seriedoder die in de jaren 70 San Francisco in zijn greep hield, bewijst David ‘Se7en’ Fincher dat er uit psycho killers nog steeds boeiende films te puren vallen. Lof van onze Man in Cannes leest u op de Focus Festivalblog; hier zoomen we in op tien andere beruchte moordmaniakken en die films die ze inspireerden.

Jack The Ripper: Prostituee fricassee

De feiten: De Londense wijk Whitechapel werd in de tweede helft van 1888 opgeschrikt door een reeks gruwelijke moorden. Jack the Ripper, die zijn naam te danken heeft aan de ondertekening van een niet-geauthenticeerde brief, vermoordde minstens vijf prostituees. Hij sloeg steeds toe bij nacht. Zijn eerste vier slachtoffers sneed hij de keel over in donkere steegjes, terwijl nummer vijf binnenshuis werd toegetakeld. Zijn laatste bloedbad was het gruwelijkst: de ene borst van het hoertje lag onder haar hoofd, de andere aan haar rechtervoet. Het vlees van haar onderlichaam lag in reepjes geëtaleerd op het nachtkastje. Naar de identiteit van de vader (of moeder) van alle hedendaagse seriemoordenaars blijft het raden. De vakkundigheid waarmee de dader een mes hanteerde, doet vermoeden dat hij een dokter of een slager was. Sommigen opperen dat hij nooit gepakt werd omdat het om een lid van het Britse koningshuis ging. Anderen beweren dan weer dat de killer een vrouw was. Deze ‘Jill the Ripper’-theorie won onlangs aan geloofwaardigheid toen DNA-tests van het speeksel op de Ripperbrieven uitwezen dat het afkomstig was van een vrouw.

De film:From Hell (2001)

Zeer sfeervolle verfilming van de gelijknamige graphic novel van Alan Moore en Eddie Campbell. Menace II Society-broertjes Albert en Allen Hughes fotograferen het victoriaanse Londen als een nachtmerrieachtig labyrint; Johnny Depp maakt als politie-inspecteur jacht op de ongrijpbare moordenaar.

John Christie: Slachtbankier

De feiten: In 1953 stuitte de huurder van het huis aan Rillington Place nummer 10 in Londen op een verborgen kast achter het behang. Daarin vond hij de dankzij de kou goed bewaarde lijken van drie vrouwen. Een vierde lichaam werd aangetroffen onder de vloerplanken. Overblijfselen van twee andere slachtoffers lagen in de tuin. Al gauw bleek dat John Christie, de vorige huurder van de woning, de dader was. Na zijn arrestatie bekende de voormalige bankbediende dat hij in 1952 en 1953 vier vrouwen had omgebracht, waaronder zijn echtgenote. De andere slachtoffers waren prostituees die hij bij hem thuis uitnodigde, halfdronken voerde en buiten bewustzijn bracht met koolmonoxide. Vervolgens wurgde en verkrachtte hij hen. Later zou Christie toegeven dat de lijken uit de tuin dateerden van moordpartijen uit 1943 en 1944. Daar houdt de lugubere historie echter niet op. In 1950 had een andere bewoner van het duivelse adres de strop gekregen voor de moord op zijn vrouw en dochter. Het nieuws dat Christie ook deze wandaden op zijn geweten kon hebben gehad, was de aanleiding tot de afschaffing van de doodstraf in het Verenigd Koninkrijk.

De film:10 Rillington Place (1971)

Regisseur Richard Fleischer maakte een reeks grimmige thrillers gebaseerd op beruchte moordzaken (zie ook The Boston Strangler). In deze gedetailleerde karakterstudie plaatst hij de koelbloedige Kensington Killer (een ijzingwekkende Sir Richard Attenborough) tegenover zijn onschuldige buurman (een fragiele John Hurt).

Edward Gein: Stukken van mensen

De feiten: Edward Gein werd opgevoed door een bezitterige moeder, die hem en zijn broer onophoudelijk deed werken op haar boerderij en hen weghield van alle vrouwelijk gezelschap. Toen zijn broer en zijn moeder overleden waren, begon Ed zijn dagdagelijkse taken te verwaarlozen. Hij las boeken over het menselijk lichaam en ontwikkelde een morbide interesse voor de vrouwelijke anatomie. Aanvankelijk ging hij lijken uit afgelegen graven opdelven. Hij ontdeed deze van het vel en legde dat over zijn eigen lichaam. Hij droomde van een pak uit vrouwenhuid, met borsten en een vagina. In 1954 schoot hij een 51-jarige vrouw neer. Haar lijk nam hij mee naar huis voor nader onderzoek. Toen hij in 1957 nog een slachtoffer maakte, uitte de zoon van die vrouw verdenkingen aan zijn adres. De woning van Gein werd doorzocht en er werd een heel arsenaal gruwelijke accessoires ontdekt. Ed bezat armbanden uit mensenhuid, een tamtam bespannen met menselijk vel, een soepkom uit een afgezaagde mensenschedel en een ijskast vol menselijke organen. Na zijn arrestatie gaf Ed algauw toe dat hij zowel een necrofiel als een kannibaal was.

De film:Psycho (1960)

Hitchcocks moeder der moderne griezelfilms is – net als het boek van Robert Bloch waarop het macabere meesterwerk gebaseerd is – zwaar schatplichtig aan de knettergekke praktijken van Gein: slasher Anthony Perkins verkleedt zich als zijn moeder en ontpopt zich tot amateurtaxidermist.

Charles Starkweather: Teenage kicks

De feiten: Charles Starkweather, een 19-jarige James Dean-wannabe uit Nebraska, pleegde zijn eerste moord toen hij in november 1957 een benzinestation overviel. Enkele maanden later, in januari 1958, maakte hij een legendarische ‘moordtrip’ die begon met het neerknallen van de ouders van zijn 14-jarig vriendinnetje Caril Ann Fugate. Even later vermoordde hij ook Carils zusje, met een mes. Het duo hing vooraf een briefje aan de deur met de boodschap ‘Iedereen hier heeft de griep’, zodat niemand hen zou lastigvallen. Carils oma vond het zaakje toch maar verdacht en belde de politie. Toen die aanklopte, was het tweetal reeds gevlucht. Kort daarna schoot Starkweather een familievriend in het hoofd. Ook een koppel dat de tieners een lift had gegeven, moest eraan geloven. Het moorddadige duo reed met zijn nieuwe auto naar een rijke buurt, waar ze nog eens drie slachtoffers maakten. 1200 politieagenten en leden van de National Guard waren betrokken bij de klopjacht op het tweetal. Toen Caril werd opgemerkt door een State Trooper, verried het angstige wicht haar vriend meteen. Tot zover ons geloof in onvoorwaardelijke liefde!

De film:Badlands (1973)

Beeldpoëet Terrence Malick tovert de uitzinnige killing spree van de twee tieners om tot een mythisch gedicht over Amerika’s mooiste én lelijkste kanten. Martin Sheen schittert als de waanzinnige killer, terwijl een piepjonge Sissy Spacek de rol van zijn breekbare liefje voor haar rekening neemt.

Ted Bundy: Ladykiller

De feiten: Ted Bundy’s jeugd was niet echt bevorderlijk voor de geestelijke gezondheid: hij leefde lange tijd in de waan dat zijn grootouders zijn ouders waren en de vrouw van wie hij dacht dat ze zijn zus was, bleek zijn moeder te zijn. Tijdens zijn puberjaren begon de brave koorknaap te stelen in winkels en vervalste hij een skiliftpas. Zijn relaties liepen steevast op de klippen omdat hij zich te afstandelijk gedroeg. Tijdens zijn universiteitsjaren ontpopte hij zich echter tot een puike psychologiestudent. Nadien werkte hij zelfs een tijdje voor de Republikeinse Partij. Zijn kennissen keken dan ook verbaasd op wanneer bleek dat de knappe en intelligente Bundy 40 blanke vrouwen van 15 tot 25 had vermoord tussen 1974 en 1978. Zijn eerste twee slachtoffers hielp hij het hoekje om nadat hij hun woonst was binnengedrongen. Nadien paste hij zijn werkwijze grondig aan. Bundy wikkelde een nepgips- of -draagverband rond zijn arm en vroeg aan zijn nietsvermoedende prooien of ze hem wilden helpen met het losmaken van zijn boot.

De film:Silence of the Lambs (1991)

Buffalo Bill, de ándere killer uit Jonathan Demmes fantastische adaptatie van het boek van Thomas Harris, gebruikte ook de truc met het gips. Elders geleende trekjes van Bill: het bewaren van zijn slachtoffers in een kelderput (Gary Heidink) en het vervaardigen van een kostuum uit vrouwenhuid (Ed Gein).

The Boston Strangler: Charmante wurger

De feiten: Tussen 1962 en 1964 was de Amerikaanse grootstad Boston in de ban van een reeks gruwelijke moorden. Geen enkele alleenstaande vrouw voelde zich nog veilig. De dader wist keer op keer het vertrouwen van zijn doelwit te winnen. Toen de deur achter hem dichtviel, overmeesterde de geweldenaar zijn prooi, die hij eerst verkrachtte en daarna wurgde. Soms bewerkte hij zijn slachtoffers met een mes of een zwaar voorwerp. Voordat hij het huis verliet, bond hij een touw of koord onder de kin van de vermoorde vrouwen en spreidde hij hun benen. Albert DeSalvo, die al eens achter tralies had gezeten voor zedenfeiten, werd gearresteerd in 1964 nadat een vrouw hem had herkend als haar verkrachter. Pas nadat hij ontoerekeningsvatbaar werd verklaard, bekende hij de dertien moorden. Men is altijd blijven twijfelen aan zijn schuld. De uiteenlopende achtergronden van de slachtoffers en de verschillende modi operandi wijzen er immers op dat er meerdere daders in het spel waren.

De film:The Boston Strangler (1968)

Richard Fleischer wendde de destijds innovatieve splitscreentechniek aan om de angstpsychose die de Wurger van Boston teweegbrengt extra in de verf te zetten, terwijl een hallucinante Tony Curtis gestalte geeft aan de gespleten DeSalvo. Volgens de steracteur uit Spartacus is het mysterie trouwens wél opgelost. Toen onze baas hem tijdens een interview vertelde dat recent DNA-onderzoek de onschuld van DeSalvo had aangetoond, luidde zijn antwoord: ‘Nonsens! De moorden zijn toch gestopt toen men hem vatte, niet?’ Voor sommige mensen is het leven heel simpel.

John Wayne Gacy: Crimiclown

De feiten: Wie had ooit durven vermoeden dat deze warmhartige aannemer uit Chicago 33 jongens verkrachtte en vermoordde tussen 1972 en 1978? John Wayne Gacy stond bekend als een kindervriend, die tijdens zijn vrije tijd optrad als Pogo de clown. Hij bezocht plaatselijke ziekenhuizen en organiseerde kinderfeestjes op zijn boerderij. Niemand in de omtrek wist dat de populaire Gacy al eens 18 maanden had vastgezeten voor zedenfeiten. Het was die vroegere veroordeling die zorgde dat hij in verdenking werd gesteld toen er in zijn buurt een tiener verdween. In de kruipruimte van Gacy’s huis vonden de politieagenten de stoffelijke resten van zeven lichamen. In de tuin ontdekte men er nog eens acht. Gacy bekende zo goed als onmiddellijk. Hij had zijn prooien vaak meegelokt met simpele goocheltrucs. Zijn favoriete moordtechniek was de ’touwtruc’: hij legde een lus rond de nek van zijn slachtoffer en draaide de knoop aan tot zijn slachtoffertje stikte. In de gevangenis begon Gacy te schilderen. Zijn favoriete onderwerp: clowns.

De fictie:It (1990)

Hoewel Brian Dennehy de echte Gacy vertolkte in de tv-film To Catch a Killer, is de invloed van de Killer Clown visueel het sterkst in deze miniserie naar het gelijknamige boek van Stephen King. Tim Curry, de ster van The Rocky Horror Picture, kruipt in de huid van Pennywise de clown, de griezeligste kindervriend aller tijden!

Jeffrey Dahmer: Verleider-uitbeender

De feiten: Twee politieagenten treffen op een avond in 1991 op straat een man aan met handboeien rond zijn linkerpols. Hij vertelt een vreemd verhaal over een blonde kerel die hem in zijn woonst probeerde te overmeesteren. Wanneer ze aanbellen bij Jeffrey Dahmer, overhandigt deze hen prompt de sleutel van de boeien. Pas wanneer een agent Dahmers slaapkamer betreedt, wordt duidelijk dat er iets mis is met de man. Overal liggen foto’s van uiteengereten lijken. Later vinden ze vier afgehakte hoofden in de ijskast en de diepvries. In de andere vertrekken worden glazen bokalen met penissen en handen aangetroffen.

Dahmer bekent dat hij zijn eerste slachtoffer maakte in 1978. Het ging om een man met wie hij seksuele betrekkingen had gehad. Toen deze wou vertrekken, had Dahmer hem neergeslagen met een halter. Dahmer sneed het stoffelijk overschot in stukken, die hij in het bos achter zijn huis begroef. Zijn tweede moord pleegde hij in 1987. Ditmaal stak Jeffrey het lijk in een koffer, die hij meenam naar de kelder van zijn oma. Daar had hij seks met het lijk, dat hij vervolgens in de vuilnisbak stak. Zijn modus operandi zou niet meer veranderen. Hij schuimde de lokale homobars af op zoek naar interessante prooien, die hij thuis verdoofde waarna hij aan de slag kon gaan. Zijn totale dodental: 17.

De film:Dahmer (2002)

Deze lowbudgetfilm kwam in België meteen op dvd uit. Toch gaat het niet om een derderangs slasher pic. David Jacobson ( Down in the Valley) regisseerde, een ingetogen Jeremy Renner (North Country) maakt van de homofiele killer een breekbaar ventje vol twijfels en angsten.

Henry Lee Lucas: Son of a bitch

De feiten: Henry Lee Lucas, Amerika’s meest controversiële seriemoordenaar, werd in 1983 beschuldigd van dubbele doodslag. In de cel bekende hij honderden moorden, die hij voornamelijk pleegde tussen 1975 en zijn arrestatie. Over het juiste aantal is echter altijd twijfel blijven bestaan. Sommigen beweren dat de pathologische leugenaar amper vijf mensen ombracht, terwijl hij het zelf op een bepaald moment over een 3000-tal had. Zijn verleden was al even bont als zijn fantasie. Zijn moeder, een prostituee, bewerkte haar kinderen regelmatig met een houten plank. Eén keer sloeg ze de kleine Henry zo hard dat hij drie dagen in coma lag. In 1960 stak Henry zijn moeder neer nadat ze hem met een bezem had geslagen. Die moedermoord koste hem 10 jaar gevangenis. Nadien ontmoette Lucas Ottis Toole, een mentaal gehandicapte travestiet, met wie hij jacht ging maken op lifters of wandelaars. Toole genoot ervan om hun slachtoffers op te eten. Lucas paste daarvoor, omdat hij niet van barbecuesaus hield. Tussen het duo liep het mis toen Lucas iets begon met Tooles nichtje. Haar overblijfselen vond men enkele jaren later terug in enkele kussenslopen die Lucas op een veld had begraven.

De film:Henry: Portrait of Serial Killer (1986)

De Amerikaanse censoren vonden John McNaughtons debuut zo brutaal dat deze losjes op Lucas’ praktijken gebaseerde prent drie jaar op de planken bleef liggen. Dit beklemmende meesterwerkje werpt dan ook een gruwelijk realistische en compleet amorele kijk op het doen en laten van een seriemoordenaar.

Son of Sam: Politiek correct monster

De feiten: De straten van New York werden in 1976 en 1977 geterroriseerd door een geheimzinnige killer. Hij had het vooral gemunt op jonge koppeltjes die tijdens de vroege weekenduurtjes in geparkeerde auto’s zaten. Zes mensen werden doodgeschoten en nog eens zeven werden verwond. Het leidde tot het grootschaligste moordonderzoek uit de geschiedenis van de New Yorkse politie. Op een bepaald moment hielden niet minder dan 300 mensen zich bezig met de zaak. De New Yorkse seriemoordenaar heeft zijn naam te danken aan een brief die hij achterliet bij twee van zijn slachtoffers. Daarin riep hij het commissariaat ter verantwoording omdat ze hem een vrouwenhater hadden genoemd. Hij was helemaal geen misogyn, hij was gewoon een monster! Toen men postbediende David Berkowitz bij de kraag vatte, reageerde hij opgelucht. De eenzaat vertelde dat hij gekweld werd door demonenstemmen en blaffende honden. Sam bleek de naam te zijn van de eigenaar van een zwarte labrador uit zijn buurt. Ondanks zijn geraaskal werd Berkowitz geestelijk gezond bevonden en veroordeeld tot een gevangenisstraf van 365 jaar.

De film:Summer of Sam (1999)

Spike Lee gebruikt de terreurdaden van de hondsdolle seriemoordenaar als achtergrond voor een broeierige tijdschets. Een jonge Adrien Brody ontdekt de (toen nog bruisende) punktempel CBGB, terwijl een stoere John Leguizamo zijn onschuldige echtgenote Mira Sorvino aan de lopende band bedriegt.

Door Steven Tuffin