Zomaar een paragraaf uit Grijze zielen, de bekendste roman van de Franse succesauteur Philippe Claudel uit 2003. ‘Ze zeggen altijd dat het leven onrechtvaardig is, maar de dood is nog veel onrechtvaardiger. Het doodgaan zelf, toch. Sommige mensen lijden, anderen gaan in een zuchtje. Rechtvaardigheid is niet van deze wereld, maar ook niet van de andere.’

In de romans van Philippe Claudel (46) wordt veel gestorven. Tragisch gestorven. En onrechtvaardig gestorven. Door geliefden. ( Zonder mij, Rivier van vergetelheid). Door vermoorde kinderen ( Grijze zielen). Door gelynchte vreemdelingen ( Het verslag van Brodeck). En vooral: door anonieme soldaten, die bij duizenden sneuvelen in het oorlogsdecor waarin Claudels verhalen zich afspelen.

Philippe Claudel schrijft oorlogsromans, en toch ook weer niet. In zijn boeken worden grote conflicten uitgevochten in kleine gemeenschappen, en zijn onooglijke gehuchten de spiegels van de grote, boze wereld. In Grijze Zielen wordt een meisje vermoord tegen de achtergrond van de Eerste Wereldoorlog. In Het kleine meisjevanMeneer Linh slaat een oude man op de vlucht voor het geweld in zijn thuisland. En in Het Verslag van Brodeck vermoorden dolgedraaide dorpsbewoners een vreemdeling (‘Anderer’) in de schaduw van Auschwitz. Het persoonlijke getuigt van het universele bij Claudel. In de anekdote zit de wereldgeschiedenis. En dat beproefde recept blijft duidelijk aanslaan. Philippe Claudel geldt samen met Michel Houellebecq als een van de belangrijkste Europese schrijvers van zijn generatie. Hij wordt vaak aangehaald als het bewijs dat de Franse cultuur niét dood is – of toch nog niet helemaal. Zijn werk werd al bekroond met de prestigieuze Prix Goncourt en Prix Renaudot, en vertaald in meer dan twintig talen. En ook zijn debuutfilm Il y a longtemps que je t’aime, waarvoor hij een volledig nieuw scenario schreef, werd door de Europese pers met lof overladen.

Claudel is een voormalige universiteitsprofessor van zeer bescheiden afkomst, die jarenlang lesgaf aan gedetineerden en gehandicapten. Opmerkelijk is ook dat hij een boon heeft voor België, en dat zijn debuutroman Rivier van vergetelheid zich afspeelde in ons land. ‘Een operettemonarchie’, noemt hij het ergens in Grijze zielen. De titel had ook op ons kunnen slaan.

Wouter Van Driessche