Al twintig jaar bewijst de Schot Philip Kerr (51) dat hij alle populaire genres aankan. Sciencefiction? Gridiron, over een hightechgebouw waarvan de computer zijn eigen leven gaat leiden. Historische misdaadroman? Dark Matter, over het minder bekende privéleven van Isaac Newton. Avonturenverhaal? Esau, over een expeditie in de Himalaya die op zoek is naar de oorsprong van de mens. En dan brengt hij onder de naam P.B. Kerr ook nog eens een eigen reeks kinderboeken uit. ‘Geld verdienen is de doodzonde van een thrillerschrijver’, zei hij ooit niet zonder enige ironie in een interview; in dat geval mag Kerr zijn plaatsje in de hemel al lang vergeten.

Kerr maakte begin jaren 90 naam met zijn prachtige eerste drie thrillers rond Bernie Gunther, een privédetective die actief is in het Berlijn van de nazi’s. March Violets speelt zich af in 1936, de periode van de Olympische Spelen, en volgt Gunther – een soort vroege versie van Raymond Chandlers Philip Marlowe – terwijl hij de moordenaars van de dochter van een rijke industrieel moet opsporen. In The Pale Criminal gaat de privédetective op zoek naar een seriemoordenaar die in 1938 mooie Arische jonge vrouwen ombrengt. In het derde deel, A German Requiem, springt Kerr meteen naar het einde van WO II en moet Gunther zich een weg banen door een stad die in de ban is van verkrachtende Russen en de zwarte handel. De vertalingen van drie boeken zijn samen verschenen onder de titel De Berlijnse Trilogie.

Bernie was na dat trio voor liefhebbers van het genre een vertrouwde figuur geworden, maar de fans moesten ruim vijftien jaar wachten op zijn terugkeer, in 2006 in The One from the Other (vertaald als De een van de ander). Maar het was een comeback van jewelste. In De een van de ander – zowel door De Volkskrant als NRC Handelsblad verkozen tot beste thriller van 2007 – runt Gunther enkele jaren na de oorlog een hotelletje in de schaduw van Dachau. Maar op verzoek van enkele Joden die op zoek zijn naar vermiste familieleden trekt hij opnieuw zijn overjas als privédetective aan. En blijkbaar heeft Kerr nieuwe inspiratie gevonden, want vorig jaar verscheen A Quiet Flame (vertaald als Een Stille Vlam), waarin Gunther, zoals zoveel van zijn landgenoten, naar Buenos Aires is uitgeweken en daar de moord op een jong meisje moet onderzoeken.

Slechte thrillers heeft Kerr nog niet geschreven: de ene is al interessanter, minder modieus en tijdsgebonden dan de andere, maar het niveau blijft altijd op peil. Ook als hij uitstapjes maakt naar een ander genre. In 1993 verscheen A Philosophical Investigation (vertaald als Een concept voor moord), een mooie combinatie van misdaadverhaal en toekomstroman. In het orwelliaanse Londen van 2013 kunnen wetenschappers voorspellen wie kans maakt om seriemoordenaar te worden en de regering tracht de burgers ervan te overtuigen zich vrijwillig en onder absolute geheimhouding te laten scannen. Tot de computercode gekraakt wordt en ene Wittgenstein ervan overtuigd is dat hij de mensheid kan helpen. Leverage uit 2005 (vertaald als Gijzeling op krediet) is dan weer een knotsgek, maf verhaal vol fantasierijke wendingen voor de liefhebbers van Elmore Leonard over een man die door de IT-crash een groot deel van zijn fortuin heeft verloren. ‘Het enige probleem dat geld oplost, is geldgebrek. De rest blijft min of meer hetzelfde’, aldus een personage.

Fred Braeckman