P.B. GRONDA, schrijver van onder meer Straus Park – later dit jaar verschijnt zijn nieuwe roman -, duikt elke week in de populaire cultuur.

Op een recente zondagmiddag bekeek ik de laatste aflevering van Top Gear op mijn laptop. De mannen reden rond met oldtimers – of stonden met pech aan de kant. Door de regen, met dikke truien aan en voortdurend spottend met of vloekend op Engeland, terwijl ze natuurlijk de mooiste landschappen en dorpjes passeerden. Engeland vakantieland met auto’s. Kortom, het beste wat je ooit gezien hebt.

Toen ik mijn computer weer dichtklapte, besefte ik: meer dan het einde van een ooit zaligmakend programma, was dit het einde van een bepaald soort tv-kijken. Tv-kijken als wat voor de open haard zitten geweest moet zijn in de middeleeuwen. Samen naar licht zitten staren en wat tegen elkaar lullen tot we kunnen slapen.

De charme en de kracht van tv was volgens mij: heel veel mensen op hetzelfde moment hetzelfde laten beleven. Zij het door nieuws op historische momenten, een sportwedstrijd of een spannende quiz.

Die tijd ligt stilaan achter ons.

We nemen nu op, streamen en bingewatchen heelder dagen Netflix. Je kunt daarvan vinden wat je wilt, het is niet zoals het vroeger was. Toen iedereen de avond voordien dezelfde twee dingen had kunnen zien. Je kon daar dan over praten. ‘Ik vond het goed.’ ‘Ik vond het niet goed.’ ‘Gezien wat Sabine De Vos weer aanhad?’ Het gesprek dat nergens echt over ging, maar diende als een soort eerste sociaal niveau, alsook, als het goed was, een maatschappelijk bindmiddel. VTM en VRT waren zoals de Stones en de Beatles, waarbij VRT zowel Stones als Beatles was, en VTM Dana Winner. En VT4 Lords of Acid.

Apple heeft intussen beslist dat de toekomst een glazen schijf is waarmee alles kan, zeker ook tv-kijken. Dat veel mensen glazen schijven onhandig en stom vinden, net zoals praten tegen een horloge, dat is hoogstens een vervelende plooi die wel wordt gladgestampt. Ook tegen de tv moeten we gaan praten, trouwens. En misschien zegt dat horloge dan: had je het tegen mij? Moet je weer met dat horloge in gesprek. Terwijl ‘niet in gesprek hoeven te gaan’ net het hele opzet van tv was.

De sociale functie van tv verdwijnt, daar komt het allemaal op neer. Een beetje omdat de kijker het wilde, ook een beetje omdat de industry nu eenmaal fastly changing is in de global market. Of in het Dutch: omdat iedereen zo vet mogelijk geld wil blijven pakken of wat te bewijzen heeft, soms ten koste van de oude succesformule format-persoonlijkheid-kanaal.

Jeremy Clarkson en zijn twee homeboys tekenden bij Amazon, een website voor boeken met korting. Half getalenteerd tv-Vlaanderen werkt momenteel op een zender die genoemd is naar haar gemiddelde kijkcijfer. Om iets goeds te zien moet je 35 abonnementen afsluiten. En Apple heeft dan wel beloofd om HBO-achtige dingen allemaal samen te brengen, dat verandert niks aan het feit dat je ervoor tegen je tv zult moeten praten. Zoals een idioot.

Misschien is voor mij de tijd gekomen om een oldtimer te kopen, een dikke trui aan te trekken en in Engeland door de regen te gaan rijden. Lijkt me heerlijk.

P.B. GRONDA

MEER DAN HET EINDE VAN EEN TV-PROGRAMMA WAS DE LAATSTE TOP GEAR HET EINDE VAN EEN BEPAALD SOORT TV-KIJKEN.