P.B. GRONDA, schrijver van onder meer Onder vrienden en Straus Park, duikt elke week in de populaire cultuur.

We probeerden weer een heel jaar enige zin te geven aan ons bestaan, en op het einde vierden we dat de datum weer op 1 sprong. We schoten boven onze tuin wat stokken met een kleine lading buskruit in de lucht en deden met schuimwijn uit het promoblaadje alsof we alle dagen champagne zuipen alsof hij zo uit de kraan stroomt. De volgende dag stond op al de zichzelf best uniek vindende nieuwssites dat WhatsApp 600 miljard berichten te verwerken kreeg. Nu, en paar dagen later, staan we weer in de file en zijn we al blij dat het weer minstens 360 keer slapen is vooraleer we opnieuw ‘allez, tot volgend jaar dan!’ moeten horen van enkele uitverkoren geesten.

Nieuwjaar. Een mooier voorbeeld van het cyclische falen van de mens bestaat niet. We bouwen maar op, en als het vanzelf niet in elkaar stort, dan zorgen we er zelf wel voor. Liefst stipt.

Telkens weer hetzelfde doen, en proberen het elke keer weer beter te doen, om dat te zien had Darwin geen honderd jaar nodig. Als beter niet lukt, dan toch zeker anders. Hoe zou het zijn als we het nu eens ándersdeden? Ja, dat willen we wel eens weten. Ongeveer elke politicus die ooit de macht heeft overgenomen, heeft gewonnen door de belofte van verandering. Het enige wat nooit lijkt te veranderen, is ons geloof – al is het eerder wanhoop – dat het voor een keer maar eens waar moest zijn. Een beetje zoals sommige mensen elke week Lotto of Euromillions spelen.

Net zoals bij die spelletjes valt het altijd tegen. Cynisch genoeg is dat niet eens erg. De hoop is het eindproduct. Het geloof, als je dat liever hoort. Cola verkoopt geen mierzoet drankje waarmee je het toilet kunt ontstoppen, het verkoopt het idee dat je er eentje gaat drinken. En we vinden dat allang oké. Vertel ons je verhaal, politicus, en als we het mooi vinden, dan krijg je de stem en daar eindigt onze samenwerking. Of je het nu nakomt of niet, eerlijk gezegd, dat doet er niet echt toe, want vroeg of laat willen we toch gewoon weer verandering. Vroeger gewoon van kop, vandaag ook al van partij.

Vlaanderen wordt vandaag geconfronteerd met het feit dat heel veel mensen een verhaal waarin cultuur wordt opzijgeschoven of – al dan niet rechtstreeks – wordt afgedaan als links hobbyisme waar in tijden van crisis geen tijd of geld voor is, best goed leken te vinden.

De reacties daarop vind ik tot op heden erg teleurstellend. De culturele zijde is zwak, verouderd en saai. Tegelijk doen mensen die dat echt willen gewoon hun werk. Er worden films gemaakt, er worden goede boeken geschreven en nu en dan is er zelfs op televisie iets dat de moeite is. Het beleid moet niet meer moeite doen om elk half talent een kans te geven, het beleid moet helpen om de beste producten en namen verder en beter over de grenzen te helpen. Kortom, het mogelijk maken van een industrie, al is het voorlopig enkel door fiscale gunstmaatregelen.

Met de kritiek van cultureel Vlaanderen blijft het helaas al te vaak bij een soort hulpeloos geklaag, gevolgd door een paar honderd mensen die dat dan beamen. Schapen op de wei. En kijk: boven de wei is er soms vuurwerk.

P.B. GRONDA

ALS BETER NIET LUKT, DAN TOCH ZEKER ANDERS. HOE ZOU HET ZIJN ALS WE HET NU EENS ÁNDERS DEDEN? JA, DAT WILLEN WE WEL EENS WETEN.