ONE ANGRY MAN

KOEN DE BOUW als wrekende vigilante in HET VONNIS.
Dave Mestdach
Dave Mestdach Chef film van Knack Focus

Jan Verheyen neemt ‘het systeem’ onder schot met Het vonnis, een (cliché)matige wraakfantasie die zich uitgeeft als moreel rechtbankdrama.

‘Er bestaat geen rechtvaardigheid. Er bestaan alleen grenzen.’ Met dat citaat van Albert Camus opent de nieuwe film van Jan Verheyen, maar vreest niet: een filosofisch traktaat of, erger nog, een met belastinggeld gesubsidieerd hobbyproject waar enkel een paardenkop op afkomt, is Het vonnis geenszins.

In zijn wellicht meest persoonlijke opus volgt Verheyen de lotgevallen van Luc Segers, een huisvader die vrouw en dochter verliest bij een brutale roofoverval. Bovendien krijgt Luc nog een beuk te incasseren wanneer de moordenaar in kwestie wordt vrijgesproken wegens procedurefouten, wat bij de brave burgerman de stoppen doet doorslaan en hem het recht in eigen handen doet nemen. Dat eindigt in de rechtbank, waar een volksjury moet oordelen of Luc schuldig is aan moord, al zet Verheyen, als maître à penser van het Vlaamse Volksempfinden, hier niet zozeer Luc in de beklaagdenbank maar ‘het systeem’, de falende justitie met de dooddoener dat rechtspraak niet hetzelfde is als gerechtigheid.

Hoewel alle partijen à charge en decharge hun zegje mogen doen en Verheyen zijn exposé laat poseren als onbevooroordeeld inquisitoir, voelt iedereen die de trucjes van de filmfoor kent – een langere close-up, gezwollen muziek – dat de sympathie richting Segers wordt gesleurd en justitie aan de schandpaal wordt genageld. Alleen vraagt de nuchtere kijker zich af: waar is het drama, de verrassing, het morele vraagstuk? Dat een huisvader die zijn gezin heeft verloren zich vergrijpt aan irrationele wraak, is begrijpelijk en logisch. Dat de rechtsstaat hem opsluit wanneer hij iemand afknalt, is begrijpelijk en logisch. Dat procedures gevolgd moeten worden om willekeur en barbarij tegen te gaan, is even begrijpelijk en logisch.

Onder de in Eurowoodstijl gesneden toga schuilt dan ook een wat ontgoochelende, routineuze en vooral op de verzuringsgolf surfende wraakfantasie voor de bange, blanke burger waarbij niet op een cliché – Vic De Wachter als o zo gladde, o zo opportunistische minister van Justitie – wordt gekeken. Een heet hangijzer lauw geserveerd dus.

Hoewel De Bouw zich een betrouwbare leading man toont en Frank van den Eeden een prima cameraman – alles wordt in een koel thrillertintje gesopt – speelt Verheyen ook stilistisch op routine, met veel close-ups en artificiële beweging. Zelden weet hij op een dwingende manier de ruimte af te tasten en de ijkpunten van het courtroomgenre te bespelen zoals pakweg Sidney Lumet in Twelve Angry Men of The Verdict, ook al ligt Lumet zowel ideologisch als artistiek helemaal aan de overkant.

Inhoudelijk doet Het vonnis – met zijn middenklasser die instinct laat prevaleren op rede, zijn gecultiveerde onveiligheidsgevoel, zijn thrillerjasje en zijn thematiek van misdaad en straf – dan weer denken aan Caché van Michael Haneke. Maar waar Haneke op een methodische manier in troebele wateren tast en antwoorden triggert, schept Verheyen de bagger op met de graafmachine en trekt hij de stereotiepe emokaart. Al in de proloog wordt bijvoorbeeld gretig ingezoomd op het hypergeweld van de agressor van het gezin Segers en wordt het dochtertje als in een goedkope horrorfilm van de weg gemaaid. Kwestie van je meteen emotioneel te chanteren voor wat volgt.

Mocht Camus – de ooit door links verguisde existentialist en auteur van L’Homme révolté – weten hoe zijn woorden hierdoor uit hun context worden gerukt, hij zou het recht in eigen handen nemen.

HET VONNIS **

Jan Verheyen met Koen De Bouw, Jappe Claes, Veerle Baetens, Johan Leysen, Wouter Hendrickx

DAVE MESTDACH

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content