Film: **** Extra’s: **** (Paramount)

Film. Na de schitterende dvd-editie van Once Upon a Time in America, kan u nu ook Sergio Leone’s westernepos Once Upon a Time in the West aan uw filmverzameling toevoegen. Achter de sprookjesachtige belofte van de titel schuilt een barokke dodendans, een western die alle andere westerns ten grave draagt. De laatste stuiptrekkingen van een genre worden gevat in een magistrale ceremoniële mise-en-scène waarbij Leone zijn sequenties tergend langzaam opbouwt en de gewelduitbarstingen even snel als genadeloos zijn. Het moet gezegd dat Leone’s weergaloos gebruik van de filmische ruimte op het kleine scherm een stuk van zijn groteske buitenissigheid verliest; de maniëristische afwisseling tussen super close-ups van ongeschoren boeventronies en long shots van weidse landschappen in Techniscope smeekt om een groot doek. Afgezien daarvan is Leone’s variatie op het verdwijnen van het oude westen en de opkomst van het nieuwe westen (gesymboliseerd door de aanleg van de spoorweg die een dorre streek weer leefbaar moet maken) te bewonderen in een digitale restauratie die de grandioze en flamboyante stijl van Leone alle eer aandoet en waarvan het digitaal remastered geluid ook alle nuances laat horen van Leone’s geraffineerde en volslagen antinaturalistische geluidsregie.

Extra’s. De documentaires op het tweede schijfje zijn ook niet mis, maar de grootste troef van deze Special Collector’s Edition is de schitterende commentaartrack die barst van de informatie en boeiende analyses. Diverse regisseurs werkten er aan mee: Bernardo Bertolucci heeft het over zijn bijdrage aan het scenario van de enige Leone-film met een vrouw als spil van de actie (Claudia Cardinale rond wie drie mannen dwarrelen: Charles Bronson, Henry Fonda en Jason Robards); John Milius roept herinneringen op aan zijn vriendschap met Leone; John Carpenter bespreekt de scène waarin Bronson door Robards wordt gered; Alex Cox licht de scène toe die in de VS uit de film werd gesneden. Meest aan het woord komt Leone-kenner Christopher Frayling: zijn commentaar is een ongeëvenaarde filmles, van zijn ontleding van het gebruik van natuurlijke geluiden als muziekinstrumenten (‘a piece of sonic art’) in de beroemde openingsscène waarin drie ongure huurmoordenaars in een verlaten station de verveling doden terwijl ze op hun volgende slachtoffer wachten, tot het toelichten van de honderden referenties (van The Iron Horse tot High Noon en Johnny Guitar) die Leone in zijn film stopte.

DOOR patrick duynslaegher