Atomsplitsing – Voyeurisme, vervreemding en een vermenigvuldiging van beelden om ons achter te verschuilen: welkom in het land vol ambiguïteit van Atom Egoyan.

(Concorde Film)

Veel grote cineasten telt de Canadese cinema niet, maar de twee tenoren behoren dan ook tot de meest originele filmers van deze tijd: David Cronenberg en Atom Egoyan. Terwijl niemand nog Cronenbergs status als cerebrale huivermeester zal betwisten, blijft Egoyan buiten het arthousecircuit veelal een grote onbekende. De zeven films die nu door Concorde worden uitgebracht (de drie lange speelfilms – The Sweet Hereafter, Felicia’s Journey, Where the Truth Lies – die in de serie ontbreken zijn op andere labels beschikbaar op dvd) onthullen in ieder geval een regisseur die zich hardnekkig vastbijt in een aantal terugkerende en licht variërende obsessies, waarvan de slagwoorden zijn: identiteit, seksualiteit, etniciteit, transgressie, ontwrichte gezinnen, vervreemding en voyeurisme. Wat zijn verkenning van deze thema’s en motieven intens cinematografisch en eigentijds maakt, is dat Egoyan ze verwerkt in een bespiegeling over de diverse wijze waarop we ons allemaal van een of andere beeldtaal bedienen (film, fotografie, video). Deels om fantasieën uit te leven, maar ook om voor onszelf een andere realiteit te construeren, vaak door op vampierachtige wijze andermans leven te begluren en te manipuleren. De schadeclaimexpert uit The Adjuster die op een bevreemdende manier bezit neemt van slachtoffers die bij een brand have en goed verloren hebben, is daar een sterk staaltje van. De ambiguïteit waarmee Egoyan deze ficties en illusies in beeld zet, wordt nog versterkt door de ingenieuze puzzelstructuur van veel van zijn films.

De thuisbasis van Egoyan is Toronto, maar zijn Armeense origine beheerst zijn hele werk en inspireerde hem zowel tot zijn meest persoonlijke film, Calendar, als tot de ambitieuze mislukking Ararat, waarin hij het heikele onderwerp van de genocide van de Turken op het Armeense volk in een al te gekunstelde raamvertelling als een film-in-de-film reconstrueert.

Egoyans films zijn een makkelijke prooi voor hoogdravende intellectualistische betogen, terwijl hij in zijn sierlijk in beeld gezette sensuele films zijn kernideeën met een bewonderenswaardige eenvoud aan de man brengt. Zoals de vader uit Family Life die de SM-standjes met zijn maîtresse op oude cassettes registreert en zodoende de jeugdherinneringen van zijn zoon uitwist; de videoband die in Speaking Parts de herinneringen aan dierbare overledenen levend houdt; de gecensureerde filmfragmenten die in The Adjuster een tweede leven gaan leiden; de in een nep-exotische Douanier Rousseaustijl ingerichte stripclub in Exotica waarin de raadselachtige personages niet alleen hun diepste geheimen prijsgeven maar ook hun opgekropte leed proberen te bezweren.

Patrick Duynslaegher

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content